warsztat architekta
45
nienie głosu mówcy, ile jego dystrybucja przez system
głośników rozproszonych w pomieszczeniu). Oczywiście
lepiej zadbać o skrócenie czasu pogłosu, którego długość
zależy od kubatury i geometrii pomieszczenia, jego chłon-
ności akustycznej, sposobu rozmieszczenia materiałów
dźwiękochłonnych oraz obecności obiektów rozpraszają-
cych dźwięk.
Norma PN-B-02151-4:2015-06 określa maksymalną
dopuszczalną długość czasu pogłosu w pomieszczeniach
do komunikacji słownej (tabela 3). Podaje także minimalną
dopuszczalną wartość tzw. wskaźnika transmisji mowy STI,
który przybiera wartości od 0 do 1 i może zostać dla danego
pomieszczenia zmierzony lub wyznaczony obliczeniowo.
Wartości STI powyżej 0,7 oznaczają doskonałą zrozumia-
łość mowy, a poniżej 0,3 – całkowity jej brak.
Spełnienie wymagań ww. normy w zakresie STI ma chro-
nić większe pomieszczenia przeznaczone do komunikacji
słownej przed ich przetłumieniem (dotyczy to w zasadzie
wnętrz o kubaturze większej niż 250 m
3
). W małych salach,
gdzie odległość miedzy mówcą a najdalszymi słuchaczami nie
przekracza 9–10 m, można polegać wyłącznie na dźwięku bez-
pośrednim – głos mówcy jest wszędzie wystarczająco głośny.
Akustyka wnętrz
Zrozumiałość mowy może być znacznie upośledzona
przez nieodpowiednią akustykę pomieszczenia, przejawia-
jącą się głównie jego nadmierną pogłosowością. Zjawisko
pogłosu powstaje na skutek wielokrotnych odbić fal dźwię-
kowych od powierzchni ograniczających pomieszczenie.
Do słuchacza dociera najpierw dźwięk bezpośredni od
źródła, a następnie szereg odbitych fal akustycznych. Jeśli
odstęp czasowy pomiędzy kolejnymi odbiciami jest nie-
wielki (<50 ms), to są one odbierane przez ucho ludzkie
jako jeden ciągły, zanikający dźwięk. Skuteczna komuni-
kacja słowna w pogłosowym pomieszczeniu jest możliwa
jedynie przy niewielkiej odległości mówca–słuchacz (rzędu
kilku metrów) – tam, gdzie dominującym (najgłośniejszym)
dźwiękiem jest jeszcze głos mówcy. W dalszych partiach
pomieszczenia maskują go dźwięki odbite. Silnego pogło-
su nie da się przekrzyczeć (podnoszenie głosu sprawi, że
będzie on jeszcze silniejszy), można jedynie próbować
zbliżyć słuchaczy do mówcy – czy to fizycznie, przez
odpowiednią aranżację przestrzeni sali (co jest możliwe
tylko w małych pomieszczeniach), czy też poprzez insta-
lację nagłośnienia (którego zadaniem jest nie tyle wzmoc-
Tabela 3. Dopuszczalna długość czasu pogłosu oraz minimalne wartości wskaźnika transmisji mowy STI
w pomieszczeniach przeznaczonych do komunikacji słownej według PN-B-02151-4:2015-06
Typ pomieszczenia
Kubatura V
[m
3
]
Maks. czas pogłosu T
[s]
Min. wartość wskaźnika
transmisji mowy STI
Sale i pracownie szkolne,
sale audytoryjne, wykładowe
w szkołach podstawowych, średnich
i wyższych oraz inne pomieszczenia
o podobnym przeznaczeniu
≤
120
0,6
–
120 < V
≤
250
0,6
250 < V
≤
500
0,8
500 < V
≤
2000
1,0
>2000
należy określić
indywidualnie
należy określić
indywidualnie
Sale rozpraw sądowych, konferencyjne,
audytoria i inne pomieszczenia o podob-
nym przeznaczeniu
≤
500
0,8
0,6
500 < V
≤
2000
1,0
>2000
należy określić
indywidualnie
należy określić
indywidualnie
akustyka w sali wykładowej
abc specjalisty
