warsztat architekta
35
abc specjalisty
W Polsce nie ma normy wskazującej dopuszczalną wartość
stężenia CO
2
w budynkach. Normy europejskie i amery-
kańskie określają jego limit na poziomie 1000–1200 ppm
(1940–2320 mg/m
3
) [1, 2]. Oznacza to, że ok. 20% osób
przebywających w pomieszczeniu jest niezadowolonych z jakości
powietrza. Przy stężeniu CO
2
wynoszącym 1500–5000 ppm
(2900–9690 mg/m
3
) obserwuje się wrażenie nieświeżego
powietrza, obniżenie koncentracji, zmęczenie, senność, lekkie
bóle głowy. 5000 ppm ustalono jako wartość graniczną na
stanowiskach pracy. Jej przekroczenie wywołuje takie objawy,
jak: wzrost minutowej objętości oddechowej, podwyższona
częstość oddechu, silne bóle głowy, stres metaboliczny.
Wymagana jakość powietrza i wentylacja w szkołach
Utrzymanie w pomieszczeniu dobrej jakości powietrza wyma-
ga dostarczenia odpowiedniej ilości powietrza wentylacyjnego.
Stężenie CO
2
we wnętrzu w zakresie 800–1500 ppm odpowiada
ilości powietrza wentylacyjnego o wartości 20–30 m
3
/h na osobę,
czyli standardom europejskim i amerykańskim. Polskie normy
także rekomendują taką wartość.
W tabeli 1. zestawiono polskie regulacje prawne dotyczące jakości
powietrza i wentylacji w szkołach oraz metody ich realizacji.
35 czynników szkodliwych dla zdrowia, wydzielanych przez
materiały budowlane oraz elementy wyposażenia. Zarządzenie to
wskazuje też 17 substancji i ich mieszanin, podlegających szczegól-
nym ograniczeniom w stosowaniu. Pomieszczenia w budynkach
oświaty zostały zaliczone do kategorii A, dla której obowiązują
niższe wartości dopuszczalnych stężeń.
Innym rodzajem skażenia są pyły i zanieczyszczenia biologiczne.
W salach szkolnych źródłem tych pierwszych jest przede wszyst-
kim środowisko zewnętrzne. Mogą one przenikać do wnętrz wraz
z powietrzem wentylacyjnym. Z kolei emisję aerozolu bakteryj-
nego w głównej mierze powodują uczniowie podczas mówienia,
kichania oraz kaszlu. Najbardziej niebezpieczna jest najdrobniejsza
frakcja aerozoli – poniżej 2,5 µm, ponieważ wnika ona do głęb-
szych części układu oddechowego. Głęboko osadzone cząstki usu-
wane są bardzo powoli, przez co istnieje możliwość uszkodzenia
zdrowych komórek układu.
Szczególnie ważne wydaje się zanieczyszczenie zarodnikami grzy-
bów pleśniowych, gdyż stanowią one ok. 70% całkowitej mikro-
flory powietrza. Ich głównym źródłem we wnętrzu jest proces
migracji ze środowiska zewnętrznego, gdzie największe stężenia
obserwuje się latem i jesienią. Szacuje się, że są one odpowiedzial-
ne w 30% za problemy zdrowotne związane z jakością powietrza
wewnętrznego. Grzyby pleśniowe mogą powodować dermatozy
skórne, alergie, choroby układu oddechowego, a nawet nowo-
twory. W przypadku osób cierpiących na astmę atopową odsetek
uczuleń na grzyby pleśniowe waha się pomiędzy 20–80% [6].
W Polsce nie ma norm dotyczących jakości mikrobiologicz-
nej powietrza w pomieszczeniach nieprzemysłowych. Dlatego
wskazane jest opieranie się na wytycznych naukowych. Zgodnie
z nimi dopuszczalne stężenia przedstawiają się następująco:
1∙10
3
–7∙10
3
CFU/m
3
(ang.
colony-forming unit
) dla ogólnej liczby
bakterii oraz 1∙10
3
–1∙10
4
CFU/m
3
dla grzybów [5].
Ditlenek węgla to gaz, który występuje naturalnie w powietrzu
atmosferycznym w stężeniu ok. 400 ppm (775 mg/m
3
), a po
przekroczeniu tego poziomu jest uznawany za zanieczyszczenie.
Wydzielany jest przez ludzi wprocesiemetabolizmu –wpowietrzu
wydychanym z płuc jego stężenie wynosi ok. 40000–50000 ppm.
W salach szkolnych szybko miesza się z otaczającym powietrzem
w efekcie czego typowe jego stężenie wynosi 800–2000 ppm,
co zależy od ilości powietrza doprowadzanego z zewnątrz przez
systemwentylacji, a także od liczby osób przebywających w danym
pomieszczeniu. Pod względem ilościowym ditlenek węgla jest naj-
bardziej znaczącym składnikiem biozanieczyszczeń generowanych
przez ludzi.
jakość powietrza w szkole
2
2.
System wentylacji mechanicznej
wykorzystujący jednostkę podsufito-
wą, zainstalowany w sali lekcyjnej,
fot.
