warsztat architekta
38
abc specjalisty
jakość powietrza w szkole
otwieranie okien w trakcie przerw lub po zakończeniu lekcji. Jest
to rozwiązanie mało skuteczne. W przykładowej sali stężenie CO
2
osiąga wartość 2500 ppm w czasie lekcji. Mała wysokość budynku,
ograniczająca długość przewodów wentylacji grawitacyjnej (szcze-
gólnie dla ostatniej kondygnacji: ok. 1–2 m) sprawia, że w okresach
bezwietrznych podstawowa wartość ciśnienia czynnego, powodu-
jącego przepływ powietrza, jest niewielka, co obniża skuteczność
układu. Dodatkowo zwiększanie szczelności konstrukcji budynku,
zwłaszcza wwyniku wymiany okien, przyczynia się do zredukowa-
nia ilości powietrza infiltrującego, a tym samym negatywnie wpływa
na działanie wentylacji. Podczas wietrzenia sali strumień powietrza
wentylacyjnego wprawdzie rośnie kilkakrotnie, a stężenie CO
2
spada, należy jednak pamiętać, że wietrzenie wymaga dużej dyscy-
pliny i w praktyce niestety wykonywane jest bardzo nieregularnie.
Dodatkowo wymiana powietrza, sięgająca w czasie wietrzenia ok.
10 h
-1
, może powodować w zimie znaczne obniżenia temperatury
wewnętrznej, nawet poniżej 10ºC, co może być źródłem dużego
dyskomfortu w początkowych minutach lekcji.
Metodą poprawy sprawności działania wentylacji naturalnej
w takim przypadku jest montaż nawiewników powietrza w górnej
części okna (np. w ościeżnicy lub ramie skrzydła) bądź nawiew-
ników przeznaczonych do montażu w ścianie zewnętrznej.
Niestety w aktach prawnych i normach są podane jedynie bardzo
ogólne wymagania i brak jest szczegółowych wytycznych jak je
spełnić.
Systemy wentylacji a jakość powietrza
Podstawową metodą poprawy warunków przebywania dzieci
w szkołach jest wprowadzenie odpowiednich systemówwentylacji
lub modernizacja istniejących. Zadaniem wentylacji jest rozcień-
czanie zanieczyszczeń przez usuwanie z pomieszczeń powietrza
zużytego i zastępowanie go świeżym z zewnątrz.
Na il. 3. przedstawiono przykładowe porównanie strumienia
powietrza wentylacyjnego i stężenia ditlenku węgla w sali lekcyj-
nej o powierzchni 50 m
2
i wysokości 3,2 m przy wykorzystaniu
różnych rozwiązań wentylacji. Sala lekcyjna usytuowana jest na
ostatniej kondygnacji budynku, a podczas lekcji przebywa w niej
25 uczniów i nauczyciel [4].
Większość obiektów szkolnych w Polsce powstała w II poło-
wie XX wieku, w okresie, w którym nikt nie zwracał uwagi
na jakość powietrza w pomieszczeniach. W znacznej części
z nich zastosowano wentylację naturalną (infiltrację powietrza
zewnętrznego, dostającego się do pomieszczenia przez porowate
ściany, nieszczelne okna i drzwi), uzupełnianą wietrzeniem przez
3.
Strumień powietrza dla 4 roz-
patrywanych wariantów wentylacji
w sali lekcyjnej w jednym dniu
stycznia
4.
Budynek szkolny wyposażony
w system wentylacji mechanicznej,
fot.
Literatura
1. ASHRAE – Standard 62.1-2016
„Ventilation for Acceptable Indoor Air
Quality”.
2. CEN CR 1752: 1998 „Ventilation
of Buildings. Design Criteria for Indoor
Environment”.
3. P. O. Fanger, „Air quality not just air
quantity”, ASHRAE Journal 1989.
4. J. Ferdyn-Grygierek, „Systemy
wentylacji w budynkach edukacyjnych
a jakość powietrza wewnętrznego”,
„Builder” 3/2016.
3
strumień powietrza, m
3
/h
stężenie CO
2
, ppm
1500
1200
900
600
300
0
2500
2000
1500
1000
500
0
6:00
8:00
10:00
12:00
czas
14:00
16:00
18:00
tylko wietrzenie
wietrzenie + nawiewniki okienne
wentylacja mech. wywiewna,
stały strumień pow.
wentylacja mech. naw.–wyw.,
zmienny strumień powietrza
10
8
6
4
2
0
liczba wymian powietrza, h
–1
