Oznakowanie poziome w obiektach magazynowych
80
przepisów najlepiej białych lub żółtych) wpływa na wydajność
pracy. Wydzielenie obszarów do tymczasowego składowania
ładunków zmusza do odkładania ich w miejscach do tego prze-
znaczonych, pozostawiając drogi wolne od przeszkód. Same
drogi, jeśli są elementem prawidłowo zaprojektowanego układu,
eliminują możliwość wyboru trasy, po której jazda może zakłócić
porządek ruchu.
x x x
Aspekty finansowe
Choć oznakowanie w obiektach magazynowych jest obowiąz-
kowe, jego brak wynika często z chęci wspomnianego już
zaoszczędzenia. Dokonajmy prostej symulacji finansowej, czy rze-
czywiście jest to możliwe. Nie będziemy tu analizować składo-
wych strat finansowych, poza tym, że wypadki wynikające z braku
oznakowania (lub oznakowania błędnego) mogą przejawiać się
w postaci: ponoszenia kosztów wypadków, kosztów straconego
czasu pracy, strat majątku trwałego i obrotowego czy utraty przy-
chodów przedsiębiorstwa.
Według statystyk PIP za 2011 rok koszty wypadku w zakładzie
zatrudniającym od 21 do 100 osób wynoszą ok. 29 000 zł oraz
ok. 49 000 zł przy zatrudnieniu od 101 do 250 osób. Zgodnie
z badaniami OIP w Białymstoku z 2006 roku koszty wypadku
zbiorowego wahają się w granicach nawet 228 650 zł. W zależ-
ności od wielkości zakładu można samodzielnie spróbować doko-
nać oceny kosztów wypadku, np. zderzenia dwóch wózków prze-
wożących ładunki, które będzie skutkować ciężkimi obrażeniami
jednego z operatorów i kilkugodzinnym zatrzymaniem pracy.
A ile kosztuje „luksus” posiadania dobrze zaprojektowanego
oznakowania? Jego wykonanie wiąże się z kosztem od 5–10 zł/m
dla linii malowanej farbą standardową do ~80 zł/m dla ozna-
czeń wysokiej jakości (np. oznakowanie żywiczne), a dodatkowo
ok. 10 zł od piktogramu. Dla magazynu o powierzchni 10 000 m
2
łączna długość linii wyniesie ok. 3000 m, a koszt naniesienia
oznakowania ok. 20–30 tys. zł.
Profesjonalny projekt oznakowania, uwzględniający przepisy
i normy, obliczenia natężeń ruchu, specyfikacje techniczne urzą-
dzeń i wiele innych czynników, kosztuje również nie mniej niż kil-
kanaście-kilkadziesiąt tysięcy złotych.
Prosta arytmetyka wskazuje, że wypadek spowodowany złą orga-
nizacją ruchu i/lub brakiem oznakowania poziomego przynosi
straty. Mając świadomość potencjalnych zagrożeń, uzyskanych
korzyści oraz przybliżonych kosztów takiego przedsięwzięcia,
możemy porozmawiać o technologii oraz problemach technicz-
nych, jakie temu towarzyszą.
x x x
Podstawowe informacje o technologii
Wchodzenie w szczegóły technologiczne jest wprawdzie ciekawe,
ale na obecnym etapie rozważań autor jedynie naświetli zagad-
nienia dotyczące oznakowania, które nawet w postaci krótkiej listy
ukazują ich obszerność (tab. 1).
Wymienione w tabeli aspekty warto jeszcze nieco rozszerzyć. Jeśli
chodzi o dobór rodzaju oznakowania, wybór pomiędzy taśmą
a farbą (czy też masą) jest w głównym stopniu kwestią ciężko-
ści aplikacji. Znajomość środowiska (zimne, narażone na opady,
słońce i naświetlanie czy też wysoką ścieralność) ułatwia dopa-
sowanie materiału. Istotne znaczenie ma też rodzaj posadzki.
W tej kwestii dobór technologii bywa krytyczny. Można przytoczyć
ogólną zasadę, że im gładsza powierzchnia, tym taśma trzyma
się lepiej (większe pole styku powierzchni klejącej z posadzką),
a farba gorzej (łatwiej odpryskuje, do twardej i gładkiej posadzki
nie „przywiera” tak dobrze itp.) i odwrotnie. Farba lubi chro-
powate powierzchnie (powłoka osadza się na nierównościach,
wpływa w nie), z kolei pod taśmą (tam gdzie brakuje styku
z nawierzchnią) pozostaje miejsce dla powietrza, które wysusza
klej i ułatwia zrywanie. Dobrym testem na sprawdzenie posadzki
jest tzw. test łyżeczki wody, którą rozlewa się na posadzce. Jeśli
woda wchłonie szybko, mamy powierzchnię chropowatą, jeśli nie,
to znaczy, że jest ona gładka.
W zakresie samego nakładania warto wspomnieć, że wszystkie
metody wymagają wcześniejszego czyszczenia, jednak musi ono
być wykonane właściwymi materiałami, aby nie zniszczyć czy
Tab. 1. Podstawowe zagadnienia dotyczące oznakowania poziomego
Aspekt
technologiczny
Opis
Rodzaj
oznakowania
(technologia)
Zasadniczo wyróżnia się farby (i masy) oraz taśmy. Można tu jeszcze wskazać
różnego typu odblaski montowane w posadzce, a także oznakowanie
„pionowe”, „zintegrowane” z poziomym (malowanie słupów, progów,
przejazdów itp.).
Nakładanie
oznakowania
Farby nakłada się ręcznie (np. w trudnych miejscach, na zakrętach,
piktogramy) lub natryskowo na uprzednio wyczyszczone i odtłuszczone
powierzchnie. Proces wymaga wcześniejszego wytrasowania linii (zwykle
taśmami papierowymi, szablonami itd.). Taśmy nakłada się ręcznie, również
na odpowiednio przygotowane powierzchnie, bez specjalnych dodatkowych
akcesoriów pomocniczych.
Usuwanie
oznakowania
Może być chemiczne lub mechaniczne, w zależności od celu usuwania oraz
preferencji stopnia ingerencji w podłoże. Mechaniczne usuwanie stosuje się
z reguły wówczas, gdy inne metody już nie są skuteczne.
Grubość
oznakowania
Zakres grubości jest szeroki, a wartość zależy od technologii. Trudno też podać
konkretne zakresy, choć można uznać, że cienkowarstwowe mają
~0,5–1,0 mm grubości, średniowarstwowe nie więcej niż 1–2 mm,
a powyżej – to oznakowanie grubowarstwowe (dochodzi ono nawet do
10 mm). Taśmy mają zazwyczaj grubość 1–2 mm.
Wytrzymałość
i zastosowanie
Niegdyś panowało przekonanie, że większą wytrzymałość gwarantuje
oznakowanie farbami, a taśmy były przeznaczone do lekkich aplikacji
o mniejszej wytrzymałości, a tym samym niższej cenie. Jednak obecnie na rynku
są taśmy z dużymi gwarancjami oraz wynikami testów,
w których okazują się one trwalsze niż farby.
Geometria
Brak sformalizowanych standardów, lecz linie mają z reguły 5 i 10 cm
szerokości (podobnie w USA i Australii), a piktogramy od 40 do 60 cm
wysokości. Proporcje znaków z reguły odpowiadają wytycznym dla drogowego
oznakowania poziomego. Pamiętać należy, że w razie potrzeby dla wybranych
oznakowań istnieje pewne pole do stworzenia własnych standardów.
Kolorystyka
Według rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej w sprawie ogólnych
przepisów BHP zalecane są kolory żółty i biały. Istnieją jednak szersze standardy,
m.in. 5S, dyrektywy EU, standardy narodowe (np. amerykański), przepisy BHP
lub normy dotyczące kolorów, które stanowią pewnego rodzaju kodyfikację
ujednolicającą język barw.
Specyfikacje
farb
Szeroka gama rozwiązań w zakresie właściwości chemicznych (poliuretanowe,
epoksydowe), czasu i charakterystyki utwardzania (termiczne lub chemiczne,
od kilku godzin do kilku dni), rodzaju powłoki (gładkie, strukturalne) czy
warunków specjalnych (niskie temperatury, wysoka ścieralność, narażenie na
ciepło i naświetlanie, niewydzielanie zapachów, zwłaszcza w środowiskach
spożywczych itd.) stwarza konieczność posiadania szerokiej wiedzy w zakresie
projektowania, przygotowywania i wykonywania oznakowań.
Specyfikacje
taśm
Taśmy różnią się współczynnikiem adhezji, rodzajem warstwy zewnętrznej,
grubością, poziomem odblaskowości itp. Te słabszej jakości stosuje się
do oznakowania tymczasowego, mocniejsze zaś do bardziej trwałego.
Wykonywanie oznakowania połaciowego oraz linii przerywanych przy pomocy
taśmy byłoby bardzo kłopotliwe.
