Posadzki antyelektrostatyczne jako podstawowy element ochrony przed elektrycznością statyczną
76
ułożonego pod nią paska taśmy miedzianej (lub bednarki), a także
liczbę punktów podłączenia do uziemienia ochronnego przypadającą
na całą rozpatrywaną powierzchnię. Z reguły zaleca się, aby jeden
punkt uziemienia posadzki przypadał na każde 100 m². Odległość
pomiędzy dwoma miejscami uziemienia nie może być większa niż
10 m, w przeciwnym razie należy dołożyć dodatkowe.
Według wymagań PN-E-05204:1994 [6] całkowita rezystancja elek-
tryczna sieci uziemiającej, stosowanej do ochrony antyelektrostatycz-
nej, nie może przekraczać wartości R
uz
= 1 ∙ 10
2
Ω
. Dla stref zagrożenia
wybuchem 0 i 1 oraz w pomieszczeniach z mediami o minimalnej energii
zapłonu MEZ
≤
0,1 mJ zalecane jest spełnienie warunku R
uz
≤
1∙10
1
Ω
.
Dla monolitycznych posadzek betonowych, modyfikowanych antysta-
tycznie, np. poprzez dodatek zbrojenia rozproszonego w postaci kilku-
centymetrowych włókien wykonanych ze stali, uziemienie realizowane
jest poprzez umieszczenie w dolnym przekroju wylewanej płyty betono-
wej pasów bednarki, połączonych w jeden wspólny obwód, a następnie
przyłączonych do uziemienia ochronnego w co najmniej dwóch miej-
scach. W przypadku systemów posadzkowych opartych na modyfiko-
wanych antyelektrostatycznie żywicach epoksydowych na podłoże beto-
nowe nanosi się przewodzący grunt, w którym umieszcza się taśmę
miedzianą, następnie przyłącza się ją do uziemienia ochronnego. Póź-
niej na grunt nakłada się warstwy podkładowe i zasadniczą (wierzch-
nią). Taśma ma za zadanie odprowadzanie ładunku elektrostatycznego,
który może powstać na powierzchni posadzki, do systemu uziemienia
ochronnego. Istotne jest, aby zapewnić przewodność warstw pośred-
nich pomiędzy wierzchnią warstwą przewodzącą posadzki a taśmą
miedzianą znajdującą się w gruncie. Wykładziny podłogowe z PVC
przykleja się do podłoża przy użyciu kleju przewodzącego, w którego
warstwie umieszcza się paski taśmy miedzianej połączone z uziemie-
niem ochronnym. Ładunek elektrostatyczny z powierzchni wykładziny
podłogowej odprowadzany jest poprzez nią samą, warstwę kleju prze-
wodzącego i taśmę miedzianą do uziemienia ochronnego. Przy ukła-
daniu podłóg podniesionych bardzo ważne jest zapewnienie połączenia
elektrycznego każdej płyty ułożonej na stelażu w jeden wspólny ekwipo-
tencjalny, a następnie jego uziemienie.
Po ułożeniu posadzki antyelektrostatycznej w obiekcie należy wyko-
nać pomiary kontrolne rezystancji elektrycznej upływu, a tym samym
sprawdzić, czy spełnia ona wcześniej założone wymagania ochrony
przed elektrycznością statyczną.
x x x
Metody badań posadzek antyelektrostatycznych
Metody badań posadzek antyelektrostatycznych w warunkach eksplo-
atacyjnych podają normy: PN-E-05203:1992 [5], PN-E-05205:1994
[7] oraz PN-EN-61340-4-1: 2006/A1:2015 [9]. Kontrolowana jest
głównie ich rezystancja elektryczna upływu względem uziemienia
ochronnego (uziemionego punktu). Według ww. norm posadzki
powinny być badane także w warunkach laboratoryjnych w celu
określenia ich właściwości antyelektrostatycznych. Sprawdza się
wówczas rezystancję elektryczną upływu, skrośną i powierzchniową.
Elektrody pomiarowe w ww. normach różnią się wymiarami i naci-
skiem wywieranym na powierzchnię posadzki. Pomiary wykonuje się
w ustalonych i kontrolowanych warunkach temperatury i wilgotności
powietrza, uprzednio kondycjonując próbki co najmniej przez 48
godzin. Warunki klimatyczne badań powinny być zbliżone do użyt-
kowych. Najczęściej jest to temperatura t = (23 ± 2)ºC i wilgotność
względna powietrza RH = (50 ± 5)%. Ostatnio znowelizowane normy
europejskie zalecają wykonanie badań laboratoryjnych rezystancji elek-
trycznej posadzek w warunkach: t = (23 ± 2)ºC i RH = (12 ± 3)%,
o ile nie uzgodniono z klientem innych parametrów.
Przykład pomiaru rezystancji elektrycznej upływu gotowej posadzki
według PN-E-05203:1992 [5] przedstawiono na fot. 1. Badanie kon-
trolne polega na pomiarze parametru między elektrodą pomiarową
przyłożoną do powierzchni posadzki a elementem uziemiającym
(punktem uziemienia/uziemieniem ochronnym). Elektrody pomiarowe
w ww. normach różnią się wymiarami i naciskiem wywieranym na
powierzchnię posadzki.
Posadzki ułożone w obiektach przemysłowych kontroluje się również
pośrednio, poprzez pomiar rezystancji elektrycznej upływu ciała pracow-
nika na stanowisku pracy w układzie: „człowiek–obuwie–podłoga–zie-
mia”, zgodnie z wymaganiami PN-EN 61340-4-5:2006 [10]. Zasadę
metody przedstawiono na rys. 2. Pracownik stoi w obuwiu ochron-
nym na posadzce, trzymając w dłoni elektrodę pomiarową. Mierzona
jest rezystancja upływu ciała pracownika względem uziemienia danej
posadzki, poprzez obuwie ochronne pracownika i posadzkę na danym
stanowisku pracy.
fot. IPO
Fot. 1. Badanie rezystancji elektrycznej upływu posadzki w warunkach eksploatacyjnych
według PN-E-05203:1992
rys. IPO
1. Badana posadzka
2. Elektroda ręczna
3. Przyrząd do pomiaru rezystancji
Rys. 2. Schemat pomiaru rezystancji upływu ciała człowieka w układzie człowiek–obu-
wie ochronne–posadzka–ziemia
3
1
2
