Obudowy dźwiękoizolacyjne w halach przemysłowych
66
x x x
Hałas w halach przemysłowych
Poziom hałasu w hali przemysłowej, emitowanego przez pracujące
w niej maszyny i urządzenia, zależy od ich wielkości i konstrukcji
oraz rodzaju działalności. W przemyśle ciężkim występują źródła
generujące hałas o poziomach dźwięku 80–135 dBA, natomiast
w lekkim 60–90 dBA.
Ze względu na metody wyznaczania hałasu oraz możliwe do zasto-
sowania rozwiązania przeciwhałasowe rozróżnia się trzy podsta-
wowe przypadki:
• wiele źródeł hałasu oraz miejsc pracy,
• wiele źródeł i pojedyncze stanowiska,
• pojedyncze, dominujące źródła oraz wiele miejsc pracy.
Najprostszymi i najpopularniejszymi metodami obniżania hałasu są
natomiast: adaptacja akustyczna hali, ekrany akustyczne osłania-
jące źródła hałasu lub miejsca pracy, obudowy i kabiny dźwiękoizo-
lacyjne oraz indywidualne ochronniki słuchu.
Adaptacja akustyczna hali polega na umieszczeniu materiałów/płyt
dźwiękochłonnych na jej suficie i ścianach. Zabieg ten stosuje się,
kiedy istnieje wiele źródeł hałasu o podobnych parametrach, nato-
miast jego poziom należy obniżyć w całej hali. Niestety skuteczność
tej prostej metody jest zasadniczo nieduża, w praktyce uzyskuje się
obniżenie hałasu o 4–6, maksymalnie o 10 dB. Ponadto nie wpływa
ona na jego poziom bezpośrednio przy samym źródle. W tym przy-
padku lepiej sprawdzą się ekrany akustyczne – obniżają hałas
o ok. 10 dB, maksymalnie do 20 dB, bez wpływu na jego poziom
w pozostałych obszarach hali.
Indywidualne ochronniki słuchu są stosowane w sytuacji, gdy istnieje
wiele źródeł hałasu, natomiast bezpieczeństwo trzeba zapewnić poje-
dynczym pracownikom. Skuteczność tej metody wynosi od kilkunastu
do 30 dB – jest najtańsza, ale stosunkowo uciążliwa dla użytkownika.
Obudowy dźwiękoizolacyjne wykorzystuje się w przypadku koniecz-
ności obniżenia w całej hali hałasu emitowanego przez pojedyncze,
dominujące źródła. Kabiny z kolei są niezbędne, gdy w hali istnieje
wiele źródeł, natomiast natężenie dźwięku trzeba zminimalizować
na wybranych stanowiskach lub grupach miejsc pracy. Skuteczność
obudów/kabin zależy od ich konstrukcji oraz szczelności i wynosi od
10 do nawet 50 dB, dlatego z punktu widzenia ochrony przeciw-
dźwiękowej to najskuteczniejsza metoda z dostępnych wśród tzw.
biernych sposobów redukcji hałasu.
Przepisy dotyczące zasad oceny oraz dopuszczalnych wartości
hałasu na stanowisku pracy opisane są w Obwieszczeniu Mini-
stra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 7 czerwca 2017 r.
w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu rozporządzenia Ministra
Pracy i Polityki Społecznej w sprawie najwyższych dopuszczalnych
stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku
pracy [1]. Określono w nim parametry podlegające ocenie dla
dwóch przypadków: hałasu słyszalnego i ultradźwiękowego, przy
czym pod pojęciem hałasu słyszalnego należy rozumieć dźwięki
z zakresu częstotliwości 20 Hz–20 kHz, natomiast hałasu ultra-
dźwiękowego w przedziale 10–40 kHz. Podane w rozporządzeniu
wymagania z niewielkim rozszerzeniem wskazane są także w nor-
mie PN-N-01307 [2].
Zgodnie z ww. dokumentami hałas słyszalny na stanowisku pracy
jest oceniany za pomocą trzech parametrów [2]:
• poziomu ekspozycji A na hałas odniesiony do 8-godzinnego czasu
pracy L
A,EX,8h
lub przeciętnego tygodniowego wymiaru pracy L
A,EX,w
,
• maksymalnego poziomu dźwięku A – L
A,max
,
• szczytowego poziomu dźwięku C – L
C,peak
.
Parametr L
A,EX
określa tzw. najwyższe dopuszczalne stężenie szkodli-
wego czynnika, w tym przypadku hałasu, czyli wartość NDS, natomiast
dwa pozostałe – najwyższe dopuszczalne stężenie pułapowe NDSP.
Zgodnie z przepisami NDS określa średnie ważone stężenia czynnika
szkodliwego, oddziałującego na pracownika w ciągu 8-godzinnego,
dobowego lub tygodniowego czasu pracy, zaś NDSP jest wartością,
która nie może być przekroczona w żadnym momencie.
W przypadku hałasu ultradźwiękowego należy oceniać poziom ciśnie-
nia akustycznego w pasmach
1
⁄
3
oktawy w zakresie 10–40 kHz [1].
Ponieważ ogólne zasady projektowania obudów i kabin są takie same
dla hałasu słyszalnego i ultradźwiękowego, a pierwszy przypadek naj-
częściej występuje w praktyce, w artykule rozważania zostaną ogra-
niczone do hałasu słyszalnego. Ten ostatni na ogólnym stanowisku
pracy nie może przekroczyć żadnej z wartości [1]:
• L
A,EX,8h
≤
85 dB (wartość NDS),
• L
A,max
≤
115 dB (wartość NDSP),
• L
C,peak
≤
135 dB (wartość NDSP).
Biorąc pod uwagę, że w przemyśle ciężkim występują źródła emitu-
jące hałas o poziomach 80–135 dBA, typowa skuteczność zabez-
pieczeń przeciwhałasowych wynosi od kilkunastu do 30 dB, a nieraz
powinna być większa nawet od 50 dB. Oznacza to, że w wielu przy-
padkach jedynym środkiem technicznym, który umożliwi uzyskanie
tak wysokiej ochrony jest obudowa lub kabina dźwiękoizolacyjna.
W normie PN-N-01307 [2] podano także dopuszczalny poziom
hałasu jako wartość NDS na stanowiskach pracy innych niż standar-
dowe, m.in. wymagających podwyższonej koncentracji uwagi, np.
prace projektowe, gdzie poziom dźwięku nie może być wyższy od
L
A,EX,8h
≤
55 dB. Oznacza to, że nawet w przemyśle lekkim skutecz-
ność zabezpieczenia przeciwhałasowego takich miejsc pracy powinna
być większa od 30 dB.
x x x
Obudowy i kabiny dźwiękoizolacyjne – parametry,
typowe konstrukcje
Obudowy dźwiękoizolacyjne są zazwyczaj stosowane, gdy w hali
istnieją pojedyncze źródła hałasu o dużej mocy akustycznej,
a ochrona przeciwhałasowa jest wymagana na wielu stanowi-
skach pracy (w skrajnym przypadku w obszarze całej hali). Przy
czym obudowy zakłada się na pojedynczych urządzeniach lub
nawet ich fragmentach w celu zabezpieczenia otoczenia przed
źródłem hałasu. Mogą one też być częściowo otwarte, co wynika
z procesów technologicznych lub konieczności stałego dostępu
do maszyny.
Kabiny dźwiękoizolacyjne wykorzystuje się w celu ochrony ludzi na
wydzielonych stanowiskach pracy. Na ogół są to konstrukcje
Obudowy dźwiękoizolacyjne
w halach przemysłowych
dr inż. Romuald Bolejko
Katedra Akustyki i Multimediów,
Politechnika Wrocławska
