Zabezpieczenia przeciwkorozyjne i ogniochronne hal stalowych
58
Przygotowanie powierzchni ujmuje dość szeroko norma PN-EN ISO
12944-4. Przerwa pomiędzy czyszczeniem a malowaniem powinna
być możliwie krótka, aby nie dopuścić do powstania tzw. rdzy nalo-
towej. Zanim zaczniemy malować, należy odpylić powierzchnię
(PN-ISO 8502-3) i sprawdzić, czy jest ona zgodna z wymaganiami
stawianymi przez producenta zastosowanej farby.
x x x
Malowanie
Samo malowanie, poza sprawdzeniem stanu powierzchni, trzeba
poprzedzić kontrolą warunków klimatycznych, a więc temperatury
stali i otoczenia, poziomu wilgotności oraz określeniem tempera-
tury punktu rosy
7
. Producenci farb powinni podawać zalecane tem-
peratury: malowanego podłoża, farby, otoczenia w trakcie schnięcia
i utwardzania powłok. W karcie technicznej niemalże każdej farby
jest zawarta formułka zabraniająca malowania, gdy różnica mię-
dzy temperaturą podłoża a temperaturą punktu rosy jest mniejsza
niż 3ºC. Chodzi o to, aby nie zamalować wody, która w sposób nie-
widoczny może osadzić się na podłożu, ponieważ może to być przy-
czyną szeregu istotnych wad powłoki malarskiej, w tym znacznego
osłabienia przyczepności farby do podłoża.
Powyżej wspomniano już o farbach takich, jak: alkidowe, akrylowe,
epoksydowe, poliuretanowe oraz o specjalnych farbach podkłado-
wych pigmentowanych cynkiem. Nie sposób krótko omówić istot-
nych różnic pomiędzy nimi. W skrócie można powiedzieć, że farby
alkidowe to produkty jednoskładnikowe, które po wymieszaniu
(w miarę potrzeby) z odpowiednim rozcieńczalnikiem od razu nadają
się do użycia. Z reguły mają mniejszą trwałość i odporność na agre-
sywne czynniki w porównaniu do epoksydowych, poliuretanowych
oraz dwuskładnikowych farb akrylowych
8
.
Farby dwuskładnikowe, takie jak epoksydowe czy poliuretanowe,
wymagają znacznej staranności przy przygotowaniu. Trzeba zadbać
o wymieszanie składników w zalecanych przez producenta propor-
cjach oraz przestrzegać czasu żywotności
9
mieszanki.
Kolejną sprawą jest wybór techniki aplikacji:
• pędzlem lub wałkiem,
• natryskiem powietrznym lub bezpowietrznym,
• metody mieszane i specjalne.
W przypadku dużych konstrukcji malowanie pędzlem lub wałkiem
jest zbyt mało wydajne, dlatego stosuje się je wyłącznie do tzw.
wyprawek malarskich, poprzedzających malowanie zasadnicze, oraz
do napraw lokalnych uszkodzeń powłok.
Obecnie najbardziej rozpowszechnione stało się malowanie kon-
strukcji wielkogabarytowych natryskiem bezpowietrznym (fot. 3).
Pompa malarska podaje farbę do pistoletu pod ciśnieniem od ok. 80
do nawet kilkuset barów. Rozpyla się, wydobywając się z dyszy odpo-
wiedniego kształtu, rozprężając się i uderzając o powietrze.
To w porównaniu z natryskiem powietrznym bardzo wydajny sposób
malowania, generujący stosunkowo niskie straty, jednak estetyka
powłok jest na ogół nieco słabsza.
Na szczególną uwagę zasługuje aplikacja systemów ogniochron-
nych, składających się zazwyczaj z trzech warstw:
• podkładu antykorozyjnego,
• pęczniejącej farby (powłoki) ogniochronnej,
• farby nawierzchniowej, która zabezpiecza powłokę ogniochronną
i pełni funkcję dekoracyjną.
Niektóre farby ogniochronne w określonych warunkach mogą two-
rzyć system samoistny lub występować tylko z podkładem. O sku-
teczności zabezpieczenia stanowi grubość położonej farby, która
w zależności od czasu ochrony (R) i masywności elementu może
wynosić od kilkuset mikrometrów do nawet kilku milimetrów. Nano-
szenie tak grubych powłok wymaga odpowiednio mocnych pomp,
mogących natryskiwać gęsty, z reguły zbrojony materiał. Na ogół
takie grube powłoki nakłada się w kilku warstwach w odstępach
jedno-, dwudniowych.
x x x
Odbiór powłok malarskich
W świetle obowiązujących norm
10
podstawowym kryterium odbioru
jest grubość powłoki, która powinna wynosić średnio nie mniej niż
NDFT, jednak wynik pomiaru musi być pomniejszony o poprawkę
korygującą na chropowatość. Zgodnie z tzw. zasadą 80/20 dopusz-
czalne są grubości mniejsze, wynoszące nie mniej niż 80% NDFT,
ale ogólna liczba wyników pomiarów poniżej NDFT nie może sta-
nowić więcej niż 20% wszystkich pomiarów. Dopuszczalne jest prze-
kroczenie grubości NDFT do jej trzykrotnej wartości
11
. Należy też
pamiętać, że w przypadku zabezpieczeń ogniochronnych grubości
specyfikowane są minimalne i tu nie obowiązuje wspomniana wyżej
zasada 80/20.
Poza grubością może istnieć bardzo wiele kryteriów odbioru powłok
malarskich, m.in.:
• wady dopuszczalne i niedopuszczalne,
• opis i maksymalne natężenie wad dopuszczalnych,
• przyczepność powłok (do podłoża i międzywarstwowa),
• kolor i połysk,
• ogólne wrażenie estetyczne.
Ważne jest, by te kryteria ustalić na początku prac, w przeciwnym
razie może dochodzić do licznych nieporozumień pomiędzy wyko-
nawcą a zleceniodawcą malowania.
x x x
Naprawy powłok malarskich
W trakcie transportu i montażu konstrukcji zawsze następuje
uszkodzenie powłok malarskich. Najczęściej są to różnego rodzaju
zadrapania i otarcia, czasem przepalenia na skutek spawania,
cięcia lub szlifowania. Poprawnie wykonana naprawa jest bardzo
ważna dla trwałości całego zabezpieczenia. Powinna ona polegać
na usunięciu zniszczonych powłok, a jeżeli uszkodzenie doszło
do podłoża, to również ewentualnych ognisk korozji, które mogły
powstać w miejscach pozbawionych powłok. Bardzo ważne jest
fot. Wagner
Fot. 3. Pompa malarska do natrysku bezpowietrznego
