32
Porównanie stałych urządzeń gaśniczych
x x x
Wymagania prawne
Zgodnie z zapisami rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych
i Administracji z dnia 7 czerwca 2010 r. w sprawie ochrony przeciwpo-
żarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów
(DzU 2010 nr 109, poz. 719) stosowanie stałych urządzeń gaśni-
czych, zawierających zapas środka gaśniczego i uruchamianych
samoczynnie we wczesnej fazie rozwoju pożaru, jest wymagane w:
• archiwach wyznaczonych przez Naczelnego Dyrektora Archiwów
Państwowych,
• muzeach oraz zabytkach budowlanych wyznaczonych przez Gene-
ralnego Konserwatora Zabytków w uzgodnieniu z Komendantem
Głównym Państwowej Straży Pożarnej,
• ośrodkach elektronicznego przetwarzania danych o znaczeniu
krajowym.
Instalacja stałych samoczynnych urządzeń gaśniczych wodnych jest
natomiast niezbędna w budynkach:
• handlowych lub wystawowych:
– jednokondygnacyjnych – w strefie pożarowej zakwalifikowanej do
kategorii zagrożenia ludzi ZL I o powierzchni powyżej 8000 m
2
,
– wielokondygnacyjnych – w strefie pożarowej zakwalifikowanej do
kategorii zagrożenia ludzi ZL I o powierzchni powyżej 5000 m
2
;
• służących celom gastronomicznym – o liczbie miejsc powyżej 600,
• wysokościowych użyteczności publicznej oraz zamieszkania
zbiorowego
1
.
W oparciu o powyższe zapisy, zaczerpnięte z DzU 2010 nr 109, poz.
719, można stwierdzić, że stosowanie stałych urządzeń gaśniczych
wodnych lub bazujących na innym środku nie jest wymagane w obiek-
tach produkcyjnych czy też magazynowych. Skąd więc tak duża
w praktyce popularność ich użycia w tego typu budynkach? Częściowo
jest to spowodowane zapisami rozporządzenia Ministra Infrastruktury
z dnia 10 grudnia 2010 r., zmieniającymi rozporządzenie w sprawie
warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich
usytuowanie (DzU nr 239, poz. 1597). Zawiera ono regulacje, które,
pod warunkiem zastosowania stałych urządzeń gaśniczych wodnych,
umożliwiają obniżenie klasy odporności pożarowej budynku o jedną
w stosunku do określonej w zapisach rozporządzenia dla konkretnego
typu obiektu oraz powiększenie strefy pożarowej o 100%. W budynku
jednokondygnacyjnym nie ogranicza się wielkości stref pożarowych
PM (za wyjątkiem garażu) pod warunkiem zastosowania stałych urzą-
dzeń samoczynnych – gaśniczych wodnych i oddymiających. Inne
złagodzenia wynikające z użycia tych pierwszych to możliwość zwięk-
szenia długości przejścia i dojścia ewakuacyjnego oraz zmniejszenie
odległości pomiędzy budynkami.
Należy jednak zaznaczyć, że kluczowym aspektem, determinującym
podjęcie przez inwestora decyzji o instalacji stałych urządzeń gaśni-
czych w obiektach przemysłowych, produkcyjnych i magazynowych,
jest troska o ochronę znajdującego się w nich majątku oraz zapew-
nienie ciągłości działania przedsiębiorstwa. Duże znaczenie ma także
chęć utrzymania/uzyskania wiarygodności jako podmiot rzetelny, który
dba o potrzeby swoich klientów i w związku z tym prowadzi działa-
nia mające na celu ograniczenie różnego typu ryzyk, wpływających
na działalność biznesową, m.in. zagrożenia ewentualnym pożarem
i stratami, jakie może on spowodować. Ogromną rolę pełnią również
wymagania firm ubezpieczeniowych i koszty składki, na którą wpływ
ma zastosowanie stałych urządzeń gaśniczych w obiekcie.
x x x
Klasyfikacja stałych urządzeń gaśniczych
Urządzenia te są przeznaczone do zwalczania pożarów w pierwszej
fazie ich powstania, a także mają na celu zapobieganie przenosze-
niu się płomieni i wysokiej temperatury z pomieszczeń ogarniętych
pożarem do innych części budynku. Istnieje kilka typów stałych urzą-
dzeń gaśniczych, bazujących na różnych środkach – wodzie, gazie,
proszkach, aerozolach.
W zestawieniu zaprezentowanym na rys. 1. nie zostały umieszczone
urządzenia gaśnicze halonowe, ponieważ obecnie wycofuje się je
z użytku. Ze względu na wysoką skuteczność są stosowane w bar-
dzo ograniczonym stopniu, z zastrzeżeniem spełnienia określo-
nych wymagań.
x x x
Charakterystyka systemów gaśniczych
Urządzenia tryskaczowe
Od wielu lat wykorzystywane są do ochrony życia ludzkiego oraz dóbr
materialnych. Jeżeli zostaną poprawnie zaprojektowane i wykonane,
a także będą poddawane regularnym przeglądom oraz badaniom, to
statystycznie w 80% zdarzeń do ugaszenia pożaru lub powstrzymania
jego rozwoju wystarczą dwa tryskacze, a tylko w przypadkach bardzo
szybko rozprzestrzeniającego się pożaru otworzy się ich więcej
2
.
Tryskacze to urządzenia aktywne, które nie tylko wykrywają pożar, ale
również zapobiegają jego dalszemu rozwojowi i w pewnych przypad-
kach również go gaszą. Ze względu na to, że reagują we wczesnej fazie
pożaru, to uruchomienie urządzeń alarmowych (np. DSO) umożliwia
skuteczniejszą ewakuację ludzi z zagrożonej strefy. Bardzo istotny jest
również fakt, że tryskacze, ograniczając rozprzestrzenianie się pożaru,
ułatwiają akcję ratowniczą prowadzoną przez straż pożarną
3
.
Urządzenia gaśnicze wodne mają jednak swoje ograniczenia. Uru-
chamiane są za pomocą elementu termoczułego, który wymaga
dostatecznie dużego wzrostu temperatury połączonego z odpowied-
nim przepływem powietrza. Problem stanowią pożary wytwarzające
dużo dymu przy małej ilości ciepła. Istnieje bowiem bardzo wysokie
prawdopodobieństwo, że instalacja nie zadziała w czasie, kiedy jesz-
cze możliwe jest ich opanowanie.
Porównanie stałych urządzeń
gaśniczych
mgr inż. Tomasz Sowa
Zespół Laboratoriów Sygnalizacji Alarmu
Pożaru i Automatyki Pożarniczej CNBOP-PIB
rys. T. Sowa
Rys. 1. Klasyfikacja stałych urządzeń gaśniczych opracowana w oparciu o kryterium
środka gaśniczego
Chlorowco-
pochodne
węglowodorów
Dwutlenek
węgla
Gazy
obojętne
Mgłowe
Zraszaczowe
Tryskaczowe
Wodne
Gazowe
Stałe
Urządzenia
Gaśnicze
Pianowe
Aerozolowe
Proszkowe
