Porównanie stałych urządzeń gaśniczych
34
Na podstawie przeprowadzonych testów pożarowych ustalono poziomy
skutecznych stężeń gaśniczych tego typu środków dla różnych materia-
łów. W praktyce podczas projektowania instalacji gaśniczych przyjmuje
się większe wartości. Zgodnie z normą NFPA współczynnik bezpieczeń-
stwa, o jaki podwyższane są podstawowe stężenia gaśnicze, wynosi
20%. Zaś zgodnie z normą ISO i zaleceniami CNBOP-PIB powinien
on osiągać 30%.
Względnie wysoka temperatura wrzenia chlorowcopochodnych węglowo-
dorów chroni urządzenia elektroniczne przed niebezpieczeństwem szoku
termicznego, który mógłby wystąpić w przypadku zastosowania innych
środków gaśniczych, takich jak np. CO
2
. Ponadto nie przewodzą one
prądu oraz nie powodują korozji. Można je więc wykorzystywać do zabez-
pieczania sprzętu pod napięciem. Co istotne, mają niewielkie wymaga-
nia w stosunku do powierzchni składowania butli z gazem. Jest to szcze-
gólnie istotne w sytuacji znacznego ograniczenia dostępnej przestrzeni.
Główne zalety chlorowcopochodnych węglowodorów:
• są szybko uwalniane,
• jeśli mają potwierdzony odpowiednimi badaniami tzw. zerowy
potencjał niszczenia warstwy ozonowej, są stosunkowo bezpieczne
dla środowiska,
• mogą być stosowane do gaszenia pożarów sprzętu elektrycznego
pod napięciem,
• nie powodują powstawania tzw. szoku termicznego w urządzeniach
elektronicznych,
• po ich użyciu nie tworzą się osady i zabrudzenia.
Wady chlorowcopochodnych węglowodorów:
• czas wyładowania nie może przekroczyć 10 sekund ze względu na
wytwarzające się szkodliwe substancje rozkładu w wyniku kontaktu gazu
z płomieniami i gorącymi powierzchniami,
• ograniczona wysokość instalowania dysz,
• możliwość montażu jedynie w pomieszczeniach, w których temperatura
nie spada poniżej –10°C i nie przekracza 55°C w żadnym momencie,
• wyzwoleniu gazu towarzyszą następujące zjawiska: podmuch (powsta-
nie silnych prądów powietrza zdolnych przesuwać luźne elementy wypo-
sażenia biura), hałas (o dość dużym natężeniu niepowodującym jednak
uszkodzenia słuchu), zamglenie (w pobliżu dysz, ogranicza ono widzial-
ność i znika w krótkim czasie po całkowitym wypuszczeniu gazu).
Dwutlenek węgla CO
2
To bezbarwny, bezwonny, nieprzewodzący prądu gaz obojętny. Ze
względu na właściwości duszące jego zastosowanie w miejscach sta-
łego przebywania ludzi maleje. Niemniej jednak stanowi on dobre
rozwiązanie dla ochrony technologii w przemyśle. Główne jego zalety
to wysoka skuteczność gaśnicza oraz niska cena. Instalacje CO
2
, które
zostały poprawnie zaprojektowane (z uwzględnieniem systemu bezpie-
czeństwa personelu), są właściwie eksploatowane i serwisowane przez
firmy wyspecjalizowane w tym zakresie, nie stanowią zagrożenia.
Pomieszczenia chronione przez całkowite wypełnienie środkiem gaś-
niczym powinny mieć szczelne ściany i drzwi, aby wymagane jego stę-
żenie utrzymywało się odpowiednio długo. Istniejące otwory powinny
się samoczynnie zamykać, a instalacje wentylacyjne wyłączać przed
lub przynajmniej jednocześnie z uruchomieniem (samoczynnym i/lub
ręcznym, w zależności od potrzeb) urządzenia gaśniczego i pozosta-
wać zamknięte w czasie jego działania. Wszystkie urządzenia należy
lokalizować, instalować i odpowiednio zabezpieczać, aby nie
podlegały uszkodzeniom mechanicznym, chemicznym i innym, które
mogą mieć ujemny wpływ na ich pracę. Te uruchamiane samoczyn-
nie powinny być sterowane przez elementy systemu sygnalizacji poża-
rowej legitymujące się odpowiednimi certyfikatami i świadectwami
dopuszczenia. Przy stosowaniu czujek dymu lub płomienia urządzenie
gaśnicze należy zaprojektować tak, aby zadziałało w wyniku zaistnie-
nia koincydencji liniowej lub strefowej.
Do obliczenia potrzebnej ilości dwutlenku węgla trzeba wziąć pod
uwagę przede wszystkim kubaturę pomieszczenia, rodzaj chronionego
materiału, powierzchnię niezamykanych otworów (należy pamiętać,
że niedopuszczalne są otwory w podłodze) i wentylację. Od kubatury
zaś odliczyć objętość stałych elementów konstrukcyjnych, takich jak:
kolumny, belki itp.
Gaz ten powinien być magazynowany w taki sposób, aby był zawsze
gotowy do użycia. Gdy urządzenie gaśnicze zabezpiecza jeden lub
więcej obiektów, w szczególnych przypadkach może być potrzebna
jego stuprocentowa rezerwa. Zbiorniki z CO
2
wraz z odpowiednimi
zaworami, mechanizmami uruchamiającymi i innymi urządzeniami
powinny być, w miarę możliwości, zlokalizowane w pomieszczeniu
niezagrożonym pożarem, usytuowanym w pobliżu przestrzeni chro-
nionych i łatwo dostępnym, ale zabezpieczonym przed wejściem osób
nieupoważnionych. W pewnych przypadkach i za zezwoleniem właś-
ciwej jednostki dopuszcza się lokalizację zbiorników z dwutlenkiem
węgla w pomieszczeniach chronionych.
x x x
Alternatywne Systemy Gaśnicze
Aerozole gaśnicze
To metalowe pojemniki wypełnione substancją, która pod wpływem
spalania generuje aerozol gaśniczy do obszaru pożaru. Gaszenie
pożaru tym środkiem polega na przerwaniu łańcucha reakcji spala-
nia (inhibicji rodników spalania), czyli związaniu niestabilnych mole-
kuł płomienia przez aktywne cząsteczki substancji (metali alkalicz-
nych) wchodzących w skład aerozolu.
Aktywacja generatora może nastąpić elektrycznie poprzez system
automatycznego wykrywania pożaru albo (rzadziej) termicznie przez
samoistne zapalenie termoczułego, zaprojektowanego na odpowied-
nią temperaturę, lontu (spełniającego podobną funkcję jak ampułka
lub zamek topikowy w tryskaczu). Aerozol gaśniczy ma właściwości
fizykochemiczne zbliżone do proszków gaśniczych klasy BC, które
w podobny sposób działają na płomień.
Generatory mogą być stosowane w pomieszczeniach zamkniętych,
do gaszenia niektórych ciał stałych i płynnych materiałów palnych
oraz instalacji elektrycznych niskiego i średniego napięcia.
Zalety aerozolowych urządzeń gaśniczych:
• nie powodują obniżenia zawartości tlenu w atmosferze pomiesz-
czenia poniżej dopuszczalnego minimum,
• nie szkodzą warstwie ozonowej Ziemi,
• nie wymagają skomplikowanych instalacji rurowych, zbiorników
wodnych ani ciśnieniowych, urządzeń pomocniczych (sprężarek,
pomp, dysz, zaworów itp.) czy specjalnie wydzielonych pomieszczeń
na elementy systemu gaszenia,
• łatwość demontażu oraz zmiany jego usytuowania w przypadku
remontów lub zmian przeznaczenia pomieszczeń.
Wady aerozolowych urządzeń gaśniczych:
• nieskuteczność przy pożarach, podczas których spalanie jest bez-
płomieniowe lub tlen nie pochodzi z powietrza,
