28
Odwodnienia dachów płaskich
PATRON
TEMATU
www.sita-bauelemente.pl
Sita Bauelemente GmbH
x x x
Sposoby odwadniania dachów płaskich
Wybór odpowiedniego systemu odprowadzania wody opadowej
z powierzchni dachu hal przemysłowych, magazynowych, widowisko-
wych i sportowych wymaga od projektanta uwzględnienia wielu czyn-
ników. Obecnie stosowane są dwa systemy: grawitacyjny (tradycyjny)
i podciśnieniowy.
Zasadniczą różnicą między nimi jest sposób przepływu wody przez
instalację. W pierwszym z ww. woda, częściowo wypełniając przekrój
orurowania (h/d = maks. 0,7), przepływa przez instalację dzięki utwo-
rzonym spadkom i pionom. Natomiast w drugim ruch wody wymu-
sza podciśnienie, którego wartość jest proporcjonalna do wysokości
słupa wody w pionie instalacji i wyższa od sumy liniowych oraz miejsco-
wych strat ciśnienia. Zatem to pion, czyli wysokość pomiędzy wpustem
dachowym i miejscem przejścia do układu o swobodnym zwierciadle
wody, determinuje wartość podciśnienia. Warunkiem koniecznym w tym
przypadku jest całkowite wypełnienie rurociągu wodą (h/d = 1,0).
x x x
Wybór rozwiązania
Proces doboru systemu odprowadzania wody rozpoczyna się już na eta-
pie wstępnej analizy wymiarów obiektu. Zastosowanie układu podciśnie-
niowego jest zasadne, jeżeli szerokość odwadnianej powierzchni nie prze-
kracza 10-krotnie wysokości budowli, a sama wysokość pionu gwarantuje
wygenerowanie podciśnienia. Dla pionów osiągających powyżej 12 m,
ciśnienie statyczne przy ściankach orurowania z powodu dużej prędkości
przepływu, spada do tego stopnia, że następuje wrzenie cieczy. Powsta-
jące pęcherze implodują, wywołując falę uderzeniową o dużej energii.
Zjawisko to, zwane kawitacją, nie tylko znacząco zmniejsza wydajność
systemu, ale może doprowadzić do rozszczelnienia instalacji i być przy-
czyną hałasu dochodzącego z szachtów technicznych.
x x x
Założenia projektowe
Charakter pracy danego rozwiązania wpływa na materiał, rodzaj połączeń,
wymiar zastosowanych elementów, niezbędne akcesoria i sposób prowa-
dzenia instalacji. W przypadku systemu grawitacyjnego, gdzie z założenia
przepływ wody odbywa się przy częściowym wypełnieniu przekroju,
średnice orurowania są większe niż dla podciśnieniowego. Z tego względu
instalacja tradycyjna zwymiarowana jest z dużym zakresem bezpieczeństwa.
Natomiast system podciśnieniowy jest znacznie bardziej złożony pod
względem technicznym, zarówno na etapie projektowym, jak i wykonaw-
czym. Z uwagi na skomplikowane algorytmy obliczeniowe, do zwymiaro-
wania instalacji konieczne jest zastosowanie specjalnego oprogramowania.
Należy podkreślić, że od przyjętej właściwej wartości natężenia deszczu
zależeć będzie odpowiednie zwymiarowanie instalacji (średnic wpustów,
długości rur, lokalizacji i ilości kształtek), a w efekcie występowanie podciś-
nienia w układzie. Zawężenie średnicy spowoduje jej wypełnienie przy nie-
wielkim opadzie, dzięki czemu system dosyć często będzie pracował jako
podciśnieniowy, natomiast zastosowanie większych średnic pozwoli osiąg-
nąć teoretycznie wyższą wydajność, ale taki układ częściej będzie praco-
wał jako tradycyjny i jego rzeczywista wydajność będzie znacząco niższa.
W większości przypadków do obliczeń układu podciśnieniowego przyj-
muje się wartość miarodajnego natężenia deszczu I = 300
l
s •ha
(powołu-
jąc się na zapis z wycofanej normy PN-92/B-01707). Jako jedną z wielu
dopuszcza ją również obowiązująca norma PN-EN 12056-3:2002,
w której czytamy: „W przypadku gdy nie istnieją dane statystyczne o opa-
dach atmosferycznych, minimalne natężenie opadów, traktowane jako
podstawa do obliczeń projektowych, powinno być wybrane spośród war-
tości wyszczególnionych w tabeli 1. odpowiednio do warunków klimatycz-
nych w miejscu usytuowania budynku i zgodnie z krajowymi i lokalnymi
przepisami oraz wytycznymi”.
Choć wskazuje ona szeroki zakres wielkości, dosyć często w projek-
tach firm oferujących system podciśnieniowy do obliczeń przyjmowana
jest tylko jedna wartość – równa 0,03 l/(sm
2
), niezależnie od lokaliza-
cji obiektu. Trudno zgodzić się z założeniem, że na terenie całego kraju
Odwodnienia dachów
płaskich
O tym, jak istotnym elementem obiektu budowlanego jest
właściwie dobrany system odwodnienia dachu płaskiego,
świadczą liczne przypadki awarii i katastrof budowlanych,
wynikające nierzadko z przeciążenia konstrukcji nośnej
dachu wywołanego przez zalegający opad atmosferyczny.
fot. Sita Bauelemente
Fot. 1. Główne i awaryjne odwodnienia dachów w systemie podciśnieniowym
Natężenie opadów
l/(sm
2
)
0,010
0,015
0,020
0,025
0,030
0,040
0,050
0,060
Tab. 1. Wielkości natężenia opadów atmosferycznych
Opracowanie:
redakcja
Konsultacja:
Sita Bauelemente
