33
Hale Przemysłowe 2016
Tam, gdzie mogą występować pożary bezpłomieniowe (tlenia) stosowa-
nie tryskaczy jest ograniczone, np. w pomieszczeniach bardzo wysokich,
w których mogą być instalowane wyłącznie tryskacze podstropowe, gdyż
ich uruchomienie będzie znacznie utrudnione lub wręcz niemożliwe.
Skuteczną ochronę magazynów wysokiego składowania na regałach
stanowią tryskacze zainstalowane na poziomach pośrednich
4
. Inne ogra-
niczenia wykorzystania urządzeń gaśniczych wodnych to pożary gazów,
cieczy oraz materiałów reagujących egzotermicznie z wodą.
W wielu przypadkach występują problemy z zapewnieniem odpo-
wiedniego zaopatrzenia w wodę i konieczne jest zastosowanie sto-
sunkowo drogich rozwiązań, jak np. instalacja przeciwpożarowego
zbiornika wody.
Stałe urządzenia gaśnicze mgłowe
Instalacje mgły wodnej montowane są wszędzie tam, gdzie obiekt
wymaga szybkiego lokalnego ugaszenia pożaru przy użyciu małej
ilości wody. Najczęściej buduje się je jako niezależne systemy. Pod-
stawową zasadą ich działania jest jednoczesne uruchomienie wszyst-
kich głowic mgłowych tak, aby powstały krople wody o odpowied-
niej wielkości mające dużą zdolność pochłaniania energii cieplnej.
W rezultacie, dzięki ochłodzeniu środowiska pożaru i pokryciu mate-
riału palnego warstwą zapobiegającą powtórnemu zapłonowi, proces
gaszenia zachodzi szybko i efektywnie.
Główne zalety systemów wykorzystujących mgłę wodną to:
• stosunkowo niewielkie zużycie wody, do której ponadto nie trzeba
dodawać żadnych substancji poprawiających skuteczność gaśniczą,
• brak negatywnego wpływu na organizm ludzki, co umożliwia gasze-
nie zanim nastąpi ewakuacja ludzi z chronionych przestrzeni,
• wysoka skuteczność działania przy pożarach grupy A,
• nie wymagają zapewnienia szczelności w chronionych pomiesz-
czeniach, co jest niezbędne w przypadku instalacji gazowych urzą-
dzeń gaśniczych,
• małe średnice ich rurociągów w porównaniu do instalacji tryskaczo-
wych powodują obniżenie kosztów wykonania systemu i poprawę estetyki,
• efektywne chłodzenie.
Wady stałych urządzeń gaśniczych mgłowych to:
• ograniczona skuteczność działania w pomieszczeniach o dużej
kubaturze,
• komplikacje w projektowaniu, przejawiające się m.in. trudnościami
z doborem właściwego rodzaju dysz – uwzględniających czynniki wpły-
wające na pożar (warunki wentylacji, ułożenie materiału palnego,
warunki techniczno-budowlane),
• problemy z dobraniem odpowiedniej intensywności podawania
środka gaśniczego w zależności od rodzaju chronionego mienia,
kubatury pomieszczenia i sytuacji pożarowej,
• podatność na turbulencje powietrza powodowane przez wentylację,
wznoszący się słup płomieni i strumień gorących gazów.
Gazowe urządzenia gaśnicze
Gazy gaśnicze można podzielić na: obojętne (argon, azot), chlorowco-
wane węglowodory (FM-200, CEA 410, FE-13) oraz dwutlenek węgla.
Główny zakres ich stosowania to: pomieszczenia z urządzeniami elek-
tronicznego przetwarzania danych, stacji i rozdzielni elektrycznych
oraz telekomunikacyjnych itp.
Urządzenia gazowe mogą tylko wtedy ugasić pożar, jeżeli wymagane
stężenie gaśnicze gazu zostanie osiągnięte i utrzymane odpowiednio
długo, co zależy od zastosowanego gazu i rodzaju materiału ulegają-
cego spalaniu. Czas, o którym mowa, powinien zawierać się w grani-
cach od 10 do 15 minut, czyli szczelność pomieszczenia po wyłado-
waniu musi być zachowana przez co najmniej 10 minut. Wymaganie
to odnosi się do wartości stężenia gaśniczego, ponieważ projektowe
utrzyma się tylko przez krótką chwilę po wyładowaniu i wraz z upły-
wem czasu będzie maleć.
Mieszaniny gazów
Systemy gaśnicze wykorzystujące mieszaniny gazów obojętnych są
alternatywą dla stałych urządzeń gaśniczych opartych na halonach.
Jest to rozwiązanie przyjazne dla środowiska, nie wpływa negatywnie
na warstwę ozonową i podczas gaszenia nie powstają uboczne pro-
dukty rozkładu. Przykładem może być mieszanina o nazwie inergen
(inny to np. argonite). Jest to wysokociśnieniowy środek, składający
się z trzech naturalnie występujących w atmosferze gazów w nastę-
pującym stosunku procentowym: 52% azotu, 40% argonu i 8% dwu-
tlenku węgla. Inergen jest użyteczny do ochrony przestrzeni z wyposa-
żeniem elektronicznym i elementami znajdującymi się pod napięciem.
Jego stężenie projektowe waha się między 40 a 50% i dobiera się go
tak, aby obniżyć stężenie tlenu do wartości, przy której proces spa-
lania nie jest podtrzymywany. Zawarty w tej mieszaninie dwutlenek
węgla ułatwia adaptację organizmu ludzkiego do niższego poziomu
tlenu w atmosferze po uwolnieniu gazu gaszącego. Stężenie dwu-
tlenku węgla po uwolnieniu wynosi około 3%.
Zalety systemów opartych na mieszaninach gazów obojętnych:
• nie oddziałują negatywnie na środowisko naturalne, nie powstają
z nich uboczne produkty rozkładu, nie są toksyczne,
• magazynowanie w postaci gazowej zapobiega zamgleniu pomiesz-
czeń, a tym samym dróg ewakuacyjnych, przy wylocie środka gaśni-
czego z dysz,
• po ich uruchomieniu stężenie tlenu jest redukowane do poziomu,
przy którym nie jest możliwy dalszy proces spalania.
Wady systemu:
• ze względu na brak możliwości skroplenia, gazy obojętne muszą
być przetrzymywane pod ciśnieniem, w butlach, które zajmują
duże powierzchnie,
• w krótkim czasie po wyładowaniu mieszanina ta stanowi 40–50%
objętości pomieszczenia, co powoduje powstawanie nadciśnień
i tym samym konieczność stosowania klap odciążających o dużej
powierzchni,
• odległość między punktem składowania gazu a miejscem wyłado-
wania nie powinna przekraczać 100 m.
Chlorowcopochodne węglowodorów
Działanie gaśnicze chlorowcopochodnych węglowodorów polega na
fizycznym schłodzeniu środowiska pożaru. Należą one do tej samej
klasy środków, które mają zastosowanie w chłodnictwie, a ponadto
efektywnie przenoszą ciepło. Odbierają energię cieplną płomieniom,
przerywając tzw. trójkąt spalania (tlen, energia cieplna, materiał palny).
Ze względu na to, że wysoka temperatura oraz niebezpieczne dla ludzi
i elektroniki produkty spalania pojawiają się niemal natychmiast po
wybuchu pożaru, systemy te są planowane w taki sposób, by uzyskać
minimalne stężenia projektowe maksymalnie w 10 sekund. Ich
szybkie działanie i właściwości gaśnicze pomagają zapobiegać
następstwom pożarów.
