36
Porównanie stałych urządzeń gaśniczych
• niska efektywność przy pożarach głęboko posadowionych, mate-
riałów tlących, żarzących lub zwęglających się (ograniczają się do
kontrolowania takiego pożaru),
• bezwzględnie nie wolno stosować ich do gaszenia materiałów:
zapalających się samorzutnie w powietrzu, wybuchowych i pirotech-
nicznych, ulegających samorzutnemu rozkładowi lub polimeryzacji,
oraz metali (pożary grupy D),
• stanowią zagrożenie dla aparatury i materiałów wrażliwych na
zanieczyszczenia aerozolem (np. elektroniki wymagającej czystego
środowiska, niektóre czyste procesy technologiczne),
• mogą przyczynić się do termicznego uszkodzenia elementów poło-
żonych pod pracującym generatorem i w zasięgu bezpośredniego
oddziaływania strumienia.
x x x
Zakres praktycznego zastosowania
Budynki wielkokubaturowe i otwarte przestrzenie
Do ochrony przeciwpożarowej obiektów o dużych i otwartych prze-
strzeniach nie można wykorzystywać urządzeń gaśniczych gazowych
oraz aerozolowych ze względu na trudności z osiągnięciem i utrzy-
maniem stężenia gaśniczego. Jedynym rozwiązaniem jest stosowa-
nie tryskaczy, ewentualnie mgły wodnej po przeprowadzeniu analizy
warunków techniczno-budowlanych i zagrożeń.
Serwerownie
Do zabezpieczania serwerowni stosuje się tylko takie rozwiązania,
które mają odpowiednie certyfikaty, co ogranicza wybór do zale-
dwie kilku środków gaśniczych. W przypadku małych obiektów warto
zastanowić się nad chlorowcopochodnymi węglowodorów, które
sprawdzają się w pomieszczeniach, gdzie znajdują się szczególnie
wrażliwe urządzenia elektroniczne.
Natomiast, jeżeli serwerownia składa się ze sprzętu o dużej mocy
obliczeniowej i dużych pojemnościach macierzy dysków, to lep-
szym wyjściem wydaje się być zastosowanie stałego urządzenia
gaśniczego bazującego na gazach obojętnych. Główną zaletą
takiego rozwiązania jest brak utraty przejrzystości powietrza w trak-
cie wyzwolenia środka gaśniczego, przez co obsługa znajdująca
się wewnątrz ma szansę na bezpieczną ewakuację. Niestety wciąż
istnieje zagrożenie odniesienia obrażeń ciała spowodowanych np.
gazem wypływającym z dyszy, dlatego uruchomienie urządzeń
powinno nastąpić po określonym czasie. Należy jednak pamiętać, że
zastosowanie CO
2
do serwerowni może spowodować zagrożenie dla
personelu oraz dla wyposażenia elektronicznego.
Nieodzowne może okazać się zainstalowanie systemu wczesnej
detekcji dymu. Pozwoli on na szybkie wykrycie pożaru i natychmia-
stowe rozpoczęcie działań gaśniczych.
Pomieszczenia z urządzeniami pod napięciem
W przestrzeniach, w których znajdują się urządzenia pod
napięciem problem stanowi m.in. przewodność wody, uniemożli-
wiająca zastosowanie instalacji tryskaczowych. Odpowiednią
formą ochrony w tego typu miejscach są urządzenia gaśnicze na
gazy obojętne lub fluorowcopochodne węglowodorów, które służą
do zabezpieczania pomieszczeń lub ochrony miejscowej zainsta-
lowanych w rozdzielniach urządzeń sterujących i innych szczegól-
nego rodzaju.
Składowiska cieczy palnych
Wiele cieczy palnych ze względu na swoje cechy i masę właściwą nie
miesza się od razu z wodą, co stwarza niebezpieczeństwo, że pożar
po podaniu wody nie zostanie ugaszony, lecz jeszcze bardziej się roz-
przestrzeni. Do gaszenia cieczy palnych o znacznej objętości (powyżej
kilku m
3
) lub mogących spalać się na stosunkowo dużej powierzchni
(powyżej kilku m
2
) i palnych o temperaturze zapłonu poniżej
328,15 K (55°C) (pożary grupy B) nie zaleca się stosowania aerozoli
gaśniczych
4
. Rozwiązaniem może być użycie tryskaczy z dozowaniem
środków pianotwórczych tworzących film wodny. Do ochrony prze-
strzeni składowania cieczy palnych najlepiej sprawdzą się urządzenia
gaśnicze pianowe.
Silosy, zasobniki, urządzenia filtrujące
W celu opanowania pożarów bezpłomieniowych lub zapobiegania
wybuchom pyłów wykorzystywane są urządzenia inertyzujące. Do
gaszenia pożarów, szczególnie w przypadku materiałów pęczniejących
pod wpływem wody, można zastosować gazowe instalacje gaśnicze
wykorzystujące dwutlenek węgla.
x x x
Podsumowanie
Powyższe porównanie stałych urządzeń gaśniczych zawiera podsta-
wowe informacje na temat poszczególnych systemów, wyszczegól-
nienie wad i zalet każdego z nich oraz najbardziej popularne miejsca
zastosowania. Mogą one być przydatne podczas wyboru instalacji
gaśniczej, jednak należy pamiętać, że konieczne jest przeprowadzenie
dokładnej analizy ryzyka pożarowego dla obiektu i dopiero na podsta-
wie jej wyniku dobranie optymalnego systemu gaśniczego lub zabez-
pieczającego. Wykres pokazany na rys. 2. wskazuje, że bardzo istotną
kwestią poprawnego działania stałych urządzeń gaśniczych jest ich
właściwe zaprojektowanie i zainstalowanie w obiekcie.
Przypisy
1
Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia
7 czerwca 2010 r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków,
innych obiektów budowlanych i terenów (DzU 2010 nr 109, poz. 719).
2
A. E. Cote Quincy, „Fire Protection Handbook Nineteenth Edition”,
Massachusetts 2003.
3
A. Brinson, „Instalacje tryskaczowe stosowane do ochrony ludzi”,
w: „Ochrona przeciwpożarowa” 1/2005, s. 38.
4
VdS 2377:2009-11 „Sprinkleranlagen. Grenzen der Einsat-
zmöglichkeiten. Merkblatt für den Brandschutz“.
rys. T. Sowa
Rys. 2. Główne przyczyny niewłaściwego zadziałania stałych urządzeń gaśniczych (źród-
ło: opracowanie własne na podstawie: John R. Hall, „U.S. experience with sprinklers
and other automatic fire extinguishing equipment”, NFPA, January 2009)
