46
Oddymianie hal przemysłowych i magazynowych
realizacji różnych procesów technologicznych, dobór metod i wielkości
instalacji oddymiającej może wymagać zastosowania narzędzi nume-
rycznych. W wielu przypadkach wyniki dobrych symulacji pozwalają
na zaprojektowanie akceptowalnej i skutecznej instalacji oddymiania,
a koszty przeprowadzenia analizy CFD mogą być skompensowane
przez optymalizację rozwiązań technicznych.
x x x
Klapy dymowe
Kolejnym etapem projektu jest dobór konkretnego typu klap dymowych
oraz ich rozmieszczenie. Zasady ich usytuowania, odległości pomię-
dzy nimi i charakterystycznymi elementami dachu oraz minimalną
liczbę urządzeń przypadającą na obszar dachu o konkretnym nachy-
leniu trzeba zaplanować zgodnie z zaleceniami wynikającymi ze sto-
sowanego standardu projektowego. Przy lokalizacji klap dymowych
trzeba uwzględnić położenie sąsiednich budowli oraz/lub konstrukcję
samego obiektu i jego/ich wpływ na układanie się strug wiatru, a także
na płaszczyzny, na których występuje ryzyko miejscowych zawirowań
oraz niekontrolowanych przyrostów ciśnienia. Czasami wskazane jest
wykonanie indywidualnych badań oddziaływania wiatru pod kątem
optymalnego zainstalowania klap dymowych.
Ważne jest ich mocowanie lub zakotwienie, które musi być wykonane
tak, aby przy obciążeniu np. w czasie pożaru nie następowały odkształ-
cenia utrudniające ich prawidłowe funkcjonowanie. Części ruchome
powinny być zabezpieczone przed zamarzaniem, a otwory wlotowe
znajdować się co najmniej 25 cm powyżej sąsiednich elementów
dachu. Sposób zamontowania i otwierania klapy dymowej musi gwa-
rantować możliwość jej pełnego otwarcia (zakładanego w projekcie)
przy obciążeniu śniegiem i wiatrem.
Klapy dymowe wykonywane są z różnorodnych materiałów, przy czym
najczęściej stosowane są podstawy stalowe z blachy aluminiowej lub
poliestrowe wzmocnione włóknem szklanym oraz wypełnienia skrzydeł
w postaci: kopuł akrylowych lub poliwęglanowych, poliwęglanu kanali-
kowego o różnej grubości bądź aluminium w przypadku klap płaskich.
Często wykorzystywanym materiałem wypełniającym, szczególnie
w przypadku klap dymowych fasadowych i w pasmach doświetlających,
jest szkło. Szeroki asortyment podstaw do klap umożliwia ich wykonywa-
nie na obiektach z różnymi typami pokryć dachowych, natomiast różno-
rodne wypełnienia skrzydeł klap pozwalają na optymalne dopasowanie
urządzeń do wizji architektonicznej i założonej funkcji zabezpieczanego
obiektu. Ze względu na miejsce montażu oraz funkcje klap dymowych
urządzenia te można pogrupować w sposób przedstawiony w tabeli 1.
x x x
Rola nawiewu pożarowego w funkcjonowaniu
systemu oddymiana
Ostatnim, ale równie istotnym jak pozostałe, etapem projektu jest dobór
wielkości i rozmieszczenie otworów kompensacyjnych. Funkcję taką
mogą pełnić drzwi lub bramy wejściowe, otwierane klapy żaluzjowe
i okienne w fasadzie budynku oraz klapy dymowe w innych strefach
dymowych (w rozległych obiektach, w których istnieje więcej niż jedna
strefa otoczona kurtynami klapy z sąsiednich stref). Wyraźnie oznakowane
otwory kompensacyjne należy instalować w ścianach zewnętrznych
budynku poniżej dolnej granicy projektowanego poziomu warstwy dymu.
Co istotne, jeżeli mówimy o samoczynnych urządzeniach oddymia-
jących, powinniśmy mieć na względzie, że muszą one zapewniać
napływ powietrza kompensacyjnego, a zatem być stale otwarte (co
nie jest rozwiązaniem zalecanym ze względu na bilans energetyczny
obiektu) lub automatycznie przechodzić do pozycji otwartej po uru-
chomieniu systemu oddymiania. Przegrody otworów kompensacyj-
nych powinny mieć zagwarantowane zasilanie przez czas niezbędny
do uruchomienia i działania, a ich elementy sterujące (centrale ste-
rujące, zasilacze, elektromechaniczne elementy wykonawcze) doku-
menty dopuszczające do obrotu (w tym wypadku świadectwa dopusz-
czenia). Zaś automatyka sterująca otworami dolotowymi musi być tak
skonfigurowana, żeby w przypadku awarii znajdowały się one w poło-
żeniu otwartym.
Literatura
1. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r.
w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać
budynki i ich usytuowanie (DzU nr 75, poz. 690 z późn. zm.).
2. Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia
7 czerwca 2010 r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych
obiektów budowlanych i terenów (DzU nr 109, poz. 719 z 2010 r.).
3. Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia
16 czerwca 2003 r. w sprawie uzgadniania projektu budowlanego
pod względem ochrony przeciwpożarowej (DzU nr 121, poz. 1137
z 2003 r. późn. zm.).
4. NFPA 204 „Standard for Smoke and Heat Venting 2015 Edition”.
5. IN 18232-2:2001-12 „Rauch- und Wärmefreihaltung“.
6. PN-B-02877-4:2001 „Ochrona przeciwpożarowa budynków. Instalacje
grawitacyjne do odprowadzania dymu i ciepła. Zasady projektowania”.
7. B. Mizieliński, G. Kubicki, „Wentylacja pożarowa – Oddymianie”
WNT 2013.
Miejsce montażu
Opis stosowanych rozwiązań
Klapy dymowe
montowane
w pasmach
świetlnych
nowoczesne technologie produkcji umożliwiają montaż klap dymowych w każdym
rodzaju pasma świetlnego dla wszystkich typów obiektów wielkokubaturowych;
forma urządzenia musi odpowiadać kształtowi pasma lub jego połaci, a skrzydła
klapy powinny zostać wykonane z materiału o współczynniku przenikania światła
podobnym do tego, jakim charakteryzuje się pozostała część doświetla; klapy
dymowe w paśmie mają najczęściej wymiary odpowiadające modułom przęseł
pasm świetlnych, jednakże podstawowym wyznacznikiem jest w tym przypadku
wymagana powierzchnia czynna oddymiania
Klapy dymowe
punktowe
stosowane są jako urządzenia autonomiczne głównie w funkcji oddymiania
dla wszystkich typów pomieszczeń zamkniętych; mogą być wykonane zarówno
z materiałów przezroczystych, pełniąc rolę doświetla, jak również z nieprzeziernych
(np. płyty warstwowe z aluminium)
Klapy dymowe
fasadowe
(okienne
systemy
oddymiania)
oprócz funkcji oddymiania lub odprowadzania powietrza i dymu (w systemach
różnicowania ciśnienia) okienne systemy oddymiania mogą służyć do
przewietrzania (wentylacji) pomieszczeń w normalnych warunkach eksploatacji,
bez wywoływania stanu alarmowego oraz napowietrzania (otworów
kompensacyjnych) w obiektach, gdzie oprócz okien zastosowano układ
automatycznego napowietrzania; przy projektowaniu układu klap fasadowych
w systemie okien wbudowanych szczególną uwagę należy zwrócić na dokładne
dopasowanie skrzydła do ościeżnicy, niepowodujące zakleszczania się tych
elementów; urządzenia te mogą mieć formę okien oddymiających uchylnych
od góry lub od dołu, o pionowej bądź poziomej osi otwierania (umieszczonej
w połowie wysokości)
Klapy dymowe
żaluzjowe
można je montować zarówno w pozycji pionowej, jak i poziomej; stosuje się
je w obiektach typowych, ale i pasażach oraz atriach, a także w budynkach
wysokich; dzięki specjalnej konstrukcji mogą służyć także do naturalnej wentylacji
bytowej przy wietrze o dowolnej sile, co ma szczególne znaczenie w obiektach
wysokich; ich zastosowanie jest również dobrym rozwiązaniem w przypadku
dachów o dużym spadku (od 20% nachylenia) oraz takich, na których znajduje
się wiele elementów wystających ponad połać, które mogą uniemożliwić pełne
otwarcie klapy skrzydłowej
Tab. 1. Rodzaje i miejsca stosowania klap dymowych
