Placówki Medyczne 2016
55
Zabezpieczenia przeciwpożarowe w placówkach opieki zdrowotnej
Ustawa o ochronie przeciwpożarowej określa ochronę przeciwpożarową
jako realizację przedsięwzięć mających na celu zabezpieczenie życia,
zdrowia i mienia lub środowiska przed pożarem, klęską żywiołową bądź
innym miejscowym zagrożeniem poprzez: zapobieganie ich powsta-
niu i rozprzestrzenianiu się, zapewnienie sił i środków do ich zwalczania,
a także prowadzenie działań ratowniczych.
Zabezpieczenia przeciwpożarowe mają za zadanie uchronić od powsta-
nia i rozprzestrzeniania się ognia w obiekcie, który powinien być wyko-
nany z zachowaniem wymagań budowlanych oraz mieć odpowiednią
klasę odporności pożarowej. Można to uzyskać, wznosząc go z materia-
łów spełniających odpowiednie wymagania oraz dobierając zabezpie-
czenia czynne, którymi są m.in.: systemy sygnalizacji pożarowej z moni-
toringiem pożarowym, dźwiękowe systemy ostrzegawcze, urządzenia
gaśnicze lub oddymiające. Ich wybór zależy głównie od zakwalifikowa-
nia obiektu do odpowiedniej kategorii – w tym przypadku zagrożenia
ludzi ZL. Placówki opieki zdrowotnej lub ich części zaliczane są zazwy-
czaj do ZL II, czyli kategorii obiektów przeznaczonych przede wszyst-
kim do użytku ludzi o ograniczonej zdolności poruszania. Mogą się
w nich pojawić także przestrzenie zakwalifikowane do kategorii ZL I,
jak i ZL III. Pierwsze są pomieszczeniami zaprojektowanymi do jedno-
czesnego przebywania ponad 50 osób niebędących ich stałymi użyt-
kownikami ani osobami o ograniczonej zdolności poruszania, a drugie
użyteczności publicznej, niezakwalifikowane do ZL I i ZL II – najczęś-
ciej o przeznaczeniu administracyjnym. Po przypisaniu obiektowi opieki
zdrowotnej odpowiedniej kategorii, zgodnie z przepisami [5], [6], [7],
określa się wymagania dla zabezpieczeń przeciwpożarowych.
x x x
Wymagania dla wybranych elementów
zabezpieczeń biernych
Budynki opieki zdrowotnej, m.in. szpitale, zakłady opiekuńczo-lecznicze
i pielęgnacyjno-opiekuńcze, sanatoria, hospicja stacjonarne oraz inne,
niewymienione z nazwy, zakłady przeznaczone dla osób, których stan
zdrowia wymaga udzielania całodobowych lub całodziennych świadczeń
zdrowotnych w odpowiednio urządzonym, stałym pomieszczeniu (m.in.
przychodnie, ośrodki zdrowia, poradnie i ambulatoria, zakłady rehabilita-
cji leczniczej, placówki pogotowia ratunkowego), które zostaną zakwali-
fikowane do kategorii ZL II, powinny być wykonane w klasie odporności
pożarowej B (dotyczy to obiektów od niskich do wysokich). W przypadku
budynków wysokościowych (powyżej 55 m) wymaga się klasy A, jed-
nak wśród tych przeznaczonych na cele zdrowotne zdarzają się one
dość rzadko i są to zazwyczaj sanatoria. Zgodnie z § 216.1 rozporzą-
dzenia [5] dla klasy odporności pożarowej B wymaga się następującej
odporności ogniowej poszczególnych elementów budynku: główna kon-
strukcja nośna – R 120, konstrukcja dachu – R 30, ściany zewnętrzne –
EI 60, wewnętrzne – EI 30 oraz przekrycie dachu – E 30, gdzie (poda-
wane w minutach): R – nośność ogniowa, I – izolacyjność, E – szczelność
ogniowa. Elementy budynku powinny nierozprzestrzeniać ognia. W ścia-
nach zewnętrznych obiektu ZL II o wysokości do 25 m dopuszcza się
zastosowanie izolacji cieplnej palnej, jeżeli osłaniająca ją od wewnątrz
okładzina jest niepalna i ma klasę odporności ogniowej w budynku
klasy B co najmniej – EI 60. W dachach i stropodachach możliwe jest
wykorzystanie klap dymowych z materiałów łatwo zapalnych.
x x x
Strefy pożarowe i oddzielenia przeciwpożarowe
Dopuszczalna wielkość powierzchni strefy pożarowej dla obiektu opieki
zdrowotnej o jednej kondygnacji nadziemnej (bez ograniczenia wyso-
kości) nie powinna przekraczać 8000 m
2
, dla niskiego – 5000 m
2
, śre-
dniowysokiego – 3500 m
2
, a wysokiego i wysokościowego – 2000 m
2
.
Dozwolona powierzchnia strefy pożarowej ZL, obejmującej pod-
ziemną część budynku, nie może osiągać powyżej 50% dopuszczal-
nej powierzchni strefy pożarowej tej samej kategorii ZL dla pierw-
szej nadziemnej kondygnacji tego obiektu. Nie dotyczy to zmniejszenia
powierzchni podziemnej, gdy wyjścia ewakuacyjne prowadzą bezpośred-
nio na zewnątrz budynku. Strefy pożarowe w obiekcie powinny być ogra-
niczone oddzieleniami przeciwpożarowymi oraz zamknięciami znajdują-
cych się w nich otworów. Są to elementy oddzielenia, tj. ściany – REI 120
i stropy – REI 60 – oraz drzwi: – EI 60, z przedsionka przeciwpożarowego
na korytarz i do pomieszczenia – EI 30, na klatkę schodową – E 30.
x x x
Systemy sygnalizacji pożarowej z monitoringiem
pożarowym
Zgodnie z § 28.1 rozporządzenia MSWiA [6] stosowanie systemów syg-
nalizacji pożarowej jest wymagane w budynkach szpitali i sanatoriów
o liczbie łóżek powyżej 200 oraz szpitali psychiatrycznych powyżej 100.
Brak tego typu rozwiązań dopuszcza się w obiektach wyposażonych
w stałe urządzenia gaśnicze, chyba że system sygnalizacji pożarowej
jest wymagany do uruchomienia urządzeń przewidzianych do funkcjo-
nowania podczas pożaru, np. systemów oddymiania czy dźwiękowych
ostrzegawczych (DSO). W obiektach służby zdrowia taka zamiana jest
rzadkością ze względu na brak konieczności montażu stałych urzą-
dzeń gaśniczych (wymóg dotyczy obiektów wysokościowych lub wynika
z wprowadzenia rozwiązań zamiennych [9]). W obiektach wymie-
nionych w rozporządzeniu wymaga się także podłączenia systemu
sygnalizacji pożarowej do obiektu Państwowej Straży Pożarnej lub
innego, wskazanego przez odpowiedniego komendanta.
Monitoring pożarowy polega na automatycznym przesłaniu alarmu
pożarowego i sygnałów uszkodzeniowych do odpowiednich alarmo-
wych centrów odbiorczych. Zawiadomienie musi być przekazane bez
udziału człowieka do obiektu wskazanego przez właściwego miejscowo
komendanta powiatowego/miejskiego Państwowej Straży Pożarnej,
gdzie zamontowana jest stacja odbiorcza alarmów pożarowych i z któ-
rego dysponowane są siły oraz środki Państwowej Straży Pożarnej [8].
Zgodnie z wytycznymi KG PSP [8] wymaga się doboru stosownego
wariantu alarmowania w systemie sygnalizacji pożarowej, jak rów-
nież określenia odpowiednich czasów postępowania obsługi centrali
w zabezpieczanym obiekcie. Podstawowym wariantem jest alarmowa-
nie dwustopniowe, polegające na takim zaprogramowaniu systemu
sygnalizacji pożarowej, aby po wykryciu pożaru przez element liniowy
(np. czujkę pożarową), w centrali sygnalizacji pożarowej (CSP) urucho-
miony został alarm wstępny (I stopnia) i trwał przez czas T1 przewi-
dziany na zgłoszenie się personelu. Alarm I stopnia jest przeznaczony
wyłącznie dla przeszkolonego personelu obsługującego CSP. Brak
reakcji personelu w czasie T1 spowoduje automatyczne przejście CSP
Zabezpieczenia przeciwpożarowe
w placówkach opieki zdrowotnej
st. bryg. dr inż. Waldemar Wnęk
Szkoła Główna Służby Pożarniczej
