12
4.
Budynek Google Charleston East,
którego zadaszenie i elewacja oparte
są na siatce wygiętych kwadratów
w formie hiperbolid parabolicznych,
fot. Google
Elewacja, która jest powłoką
W architekturze nie od zawsze istniał sztywny podział na ścia-
ny i dach, z tego schematu wyłamywały się konstrukcje typu
namiotowego, zbudowane z rozpiętej powłoki. Z czasem stały
się one inspiracją dla postępowych architektów. Buckminster
Fuller rozwijał powłokową architekturę w oparciu o swoje
rewolucyjne konstrukcje czy to kopułę geodezyjną, czy system
tensegrity – rodzaj przestrzennej kratownicy, gdzie elementy ści-
skane w postaci sztywnych prętów połączone są z rozciąganymi,
wykonanymi z materiałów wiotkich (np. stalowych lin). Takie
konstrukcje pozwalały tworzyć lekkie zadaszenia o dowolnej
formie. W Polsce system tensegrity wykorzystano na dużą
skalę w katowickiej hali Spodek. Mistrzem w tworzeniu lekkich
powłok był zmarły w 2015 roku laureat Nagrody Pritzkera,
niemiecki architekt Frei Otto. Jego ikoniczny projekt Stadionu
Olimpijskiego z 1972 roku to namiotowy, przezroczysty dach
mający symbolizować Alpy. Po raz pierwszy na taką skalą zasto-
sowano zadaszenie z tworzywa akrylowego, opartego na stalo-
wej siatce lin podtrzymywanych przez słupy.
Lekkie konstrukcje rozciągliwe zdają się dzisiaj wracać do
łask. Wielkie namiotowe powłoki mają formować przyszłą
siedzibę Google w Mountain View w Dolinie Krzemowej. Za
na wzgórzu wznosi się Steve Jobs Theater – audytorium
na 1000 miejsc, w którym prezentuje się w huczny sposób
premiery nowych produktów. Właściwa sala umieszczona jest
pod ziemią, na powierzchni znajduje się jedynie szklane lobby.
To cylinder o średnicy 41 m, zbudowany z 44 tafli giętego
szkła strukturalnego, wysokiego na 6,6 m. Podtrzymuje on
największy na świecie dach z włókna węglowego o wadze
73 t. Zadaszenie zdaje się lewitować, gdyż oparte jest tylko na
strukturalnym szkle, którego każda tafla składa się z 4 warstw.
Brak podpór wymagał rozwiązania kwestii dostarczenia wody
do zraszaczy umieszczonych w spodzie stropu czy prądu do
LED-owych lamp. Wszystkie przewody, jak i rury tryskaczo-
we umieszczono w silikonowych spoinach pomiędzy taflami
szkła, tak by nic nie zakłócało transparentności lobby. Ta nowa
typologia budynku – eteryczny dach oparty na szkle struktural-
nym – zaczęła być powtarzana we flagowych sklepach sieci,
m.in. otwartym w 2017 roku Apple Michigan Avenue w sercu
Chicago (choć tam dach wspiera dodatkowo kilka wysmukłych,
stalowych kolumn).
Innowacyjne obiekty projektu Foster + Partners dla Apple Park
zdają się, po prawie 100 latach od pierwszych szkiców, w pełni
realizować miesowski sen o transparentnych budynkach.
4
warsztat architekta
skóra, która żyje
abc specjalisty
