warsztat architekta
19
z Politechniki w Budapeszcie. Za transparentność betonu odpo-
wiadają umieszczone w nim włókna optyczne (udział objęto-
ściowy światłowodów wynosi 4%). Ich ułożenie prostopadle do
powierzchni betonowego elementu skutkuje przepuszczalnością
światła przez cały blok. Wykorzystane włókna mają niewielkie
wymiary, dzięki czemu znakomicie wtapiają się w strukturę
materiału, także pomiędzy elementami kruszywa. Powstaje
w ten sposób nowy kompozyt: jednorodny w swojej strukturze,
wytrzymały, a zarazem półprzeźroczysty. W 2004 roku Losonczi
założył firmę Litracon, która produkuje opatentowaną techno-
logię – znalazła się ona na liście najważniejszych wynalazków
2004 roku magazynu „Time”.
Pierwszą większą realizacją w technologii Litracon była Brama
Europy w Komárom – wysoka na 4 m struktura wzniesiona
w 2004 roku z okazji przystąpienia Węgier do Unii Europejskiej.
Ten wolno stojący portal z podświetlanym od spodu betonem
transparentnym został nagrodzony w 2005 roku prestiżową
Red Dot Design Award.
Z Litraconu można produkować bloki o różnych wymiarach
i grubościach. Dostępne są elementy w kolorach szarym, czar-
nym lub białym. Ze względu na równoległe ułożenie włókien,
zmiany w natężeniu światła przekazywane są z jaśniejszej strony
muru na ciemniejszą. Cienkie płyty są na tyle lekkie, że mogą być
stosowane na ruchomych elementach. Użyto ich w drzwiach
wejściowych prowadzących do Centrum Obsługi Turystycznej
Cella Septichora w węgierskim Pécs w 2007 roku. Projektanci
z Bachmann & Bachmann Architects zastosowali technologię
Litracon do stworzenia transparentnej przesuwnej kamiennej
ściany, która w ciągu dnia wpuszcza światło do środka, wieczo-
rem z kolei emanuje wewnętrznym blaskiem. Drzwi ważą 2 t,
składają się z 48 bloków o grubości 10 cm, całość ujęto w stalo-
wą ramę, dzięki której można przesuwać skrzydło.
Firma Litracon stworzyła nową odmianę transparentnego beto-
nu o nazwie Litracon pXL, niezawierającego światłowodów,
lecz polimer PMMA. Jego użycie obniża cenę materiału i wpływa
na jego właściwości. Polimer wzmacnia panele, pozwala też na
dokładniejsze układanie elementów optycznych niczym pikseli
na ekranie LCD. Dzięki temu można tworzyć na powierzchni
betonu wzory czy napisy.
W tej technologii stworzono kubiczny pawilon ogrodowy
w Zurychu, który otrzymał Wallpaper Design Award 2015.
Niewielki budynek ma podłogę, ściany i dach wykonany w cało-
ści z płyt Litracon pXL. Dzięki temu ciężka betonowa bryła jest
zarazem eteryczna i delikatna – w dzień przepuszcza promienie
16.
Pawilon ogrodowy w Zurychu
wykonany z betonu transparentnego,
w dzień przepuszcza promienie słoń-
ca, w nocy sztuczne światło,
fot. Litracon
16
skóra, która żyje
abc specjalisty
