warsztat architekta
10
abc specjalisty
skóra, która żyje
szklone fasady składają się z 800 tafli, każda o długości 13,7 m
i szerokości odpowiadającej wysokości kondygnacji, a do tego
zakrzywiona zgodnie z promieniem krzywizny pierścieniowatego
budynku. Dzięki temu pomieszczenia zdają się nie mieć okien ani
zewnętrznych ścian – użytkownicy mają wrażenie, że nic ich nie
oddziela od parku. Podobnie jak szklany kubik przy Piątej Alei,
szkło wyprodukowała niemiecka firma Seele Group. Specjalnie
do wytworzenia tak gigantycznej jego ilości przedsiębiorstwo
wybudowało największy na świecie autoklaw.
W gorącym klimacie Kalifornii pozostawienie takiej szklanej fasady
bez zacienienia skazałoby użytkowników budynków na stosowa-
nie przez większą część roku klimatyzacji. Tej ostatniej Jobs nie
cierpiał. Chciał też uniknąć uchylnych okien otwieranych przez
pracowników – tu odzywała się jego obsesja pełnej kontroli.
Architekci rozwiązali to w inny sposób. Szklaną fasadę zacieniają
łamacze światła w formie pasów szerokich parapetów, które
umieszczono pomiędzy kondygnacjami. Te ciągnące się po obwo-
dzie daszki mają aerodynamiczny kształt przypominający skrzydła.
Pod każdym z nich znajduje się wlot świeżego powietrza, w roz-
prowadzeniu którego we wnętrzu pomagają specjalnie zaprojek-
towane betonowe stropy z dodatkową przestrzenią wentylacyjną.
Zużyte gorące powietrze wyrzucane jest przez pionowe przewo-
dy ponad dach. System czujników uruchamia w danym okresie te
wloty na fasadzie, które znajdują się po chłodniejszej, zacienionej
stronie budynku. Mechaniczna wentylacja włączana jest spora-
dycznie, tylko w najbardziej gorące dni roku.
Chęć osiągnięcia jak największej transparentności wymagała użycia
specjalnego szkła. Aby było bardziej przejrzyste, starano się w pro-
cesie produkcji zmniejszyć ilość żelaza, które zwykle powoduje, że
szkło ma zielonkawy odcień. Wyginanie tafli też zazwyczaj obniża
stopień przezroczystości. Specjaliści z Seele Group opracowali
metodę gięcia dopiero podczas ostatniego laminowania, kiedy taflę
podgrzewa się do 600ºC, co ma również ją zahartować.
Największe tafle szkła zastosowano w kantynie. Jest ona wysoka
na 4 kondygnacje, czyli aż po dach pierścieniowatego budynku.
Jobs chciał, by wszyscy pracownicy jedli wspólnie, dzięki temu
mogli częściej nieformalnie się spotykać i wymieniać opiniami.
Gigantyczna stołówka ma uchylne drzwi, które otwierają jej wnę-
trze na ogród z obu stron. Każde skrzydło składa się z pojedynczej
tafli szkła, wysokiej na 28 m – są to obecnie największe wyprodu-
kowane na świecie szyby. Razem z konstrukcją stalową skrzydła
ważą po 200 t. Otwiera je mechanizm ukryty pod podłogą.
To nie koniec innowacji w dziedzinie szkła, na jakie można
się natknąć w Apple Park. W najwyższym miejscu kampusu
kampus nazywany bywa darem od Steve’a Jobsa, bo to jego
ostatnie wielkie dzieło. Do zaprojektowania siedziby Apple
zaproszono pracownię sir Normana Fostera, który od początku
swojej kariery przecierał w architekturze nowe ścieżki – warto
wspomnieć szklane zwieńczenie Reichstagu czy ekologiczny
wieżowiec 30 St Mary Axe w Londynie (znany jako Gherkin –
korniszon, ze względu na swój kształt). Laureat Pritzkera sprostał
zadaniu, bo ukończony w 2017 roku kampus Apple stał się
technologicznym objawieniem.
Transparentność jest w tym projekcie kluczowa, ponieważ odpo-
wiada utopijnej wizji Jobsa, który chciał stworzyć idealne miejsce
pracy dla 12 tys. osób. Wnętrza biurowe przenikają się z otocze-
niem przemienionym w park ze sztucznymi wzgórzami, na któ-
rych zasadzono w sumie 9 tys. dorodnych drzew. Przypominają
one sady, jakie Jobs zapamiętał z dzieciństwa, kiedy Dolina
Krzemowa była jeszcze mniej zurbanizowana. To właśnie niczym
niezakłócony kontakt z naturą daje użytkownikom inspirację,
wytchnienie i motywację do jeszcze bardziej kreatywnej pracy.
W centrum kampusu stanął główny budynek w formie pier-
ścienia – idealne koło o obwodzie mili i średnicy 461 m,
dojazd do niego ukryto w podziemnym tunelu, by nie zaburzać
asfaltowymi drogami parkowego otoczenia. Całkowicie prze-
3.
Elewacja głównego budynku
kampusu Apple Park w Cupertino,
wykonana z 800 zakrzywionych
tafli szkła (każda o długości 13,7 m
i szerokości odpowiadającej wysokości
kondygnacji),
fot.
3
