Rozwiązania zapewniające higienę i utrzymanie czystości w budynkach służby zdrowia
38
stosowanie wentylacji mechanicznej, nawilżaczy, a także monitorowa-
nie systemów klimatyzacyjnych i automatycznego ogrzewania dopro-
wadziło do ograniczania wymiany powietrza wewnętrznego z powie-
trzem zewnętrznym. Nowoczesne energooszczędne systemy budowy,
ocieplanie budynków, wprowadzenie szczelnych, wręcz hermetycznych
okien, powoduje także wzrost temperatury w pomieszczeniach i na
powierzchni ścian, co sprzyja rozwojowi grzybów pleśniowych.
Nowo wybudowane konstrukcje z prefabrykatów, używanie płyt
cementowych, lastryka, uszczelnianie watą szklaną i wełną mineralną,
stosowanie w wyposażeniu wnętrz różnorakich tapet, PVC lub wykła-
dzin pokrywających ściany – to wszystko wpływa na wyższe stężenie
formaldehydu, a także lotnych związków organicznych, takich jak:
SO
2
, CO
2
, CO, NO, NO
2
oraz heksanolu, cykloheksanolu, benzenu.
Dobierając materiały wykończeniowe, należy wziąć pod uwagę zapisy
Zarządzenia Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 12 marca
1996 r. w sprawie dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodli-
wych dla zdrowia, wydzielanych przez materiały budowlane, urządze-
nia i elementy wyposażenia w pomieszczeniach na pobyt ludzi (M.P.
1996 nr 19, poz. 231).
Wielka płyta, żużlobeton czy beton komórkowy są bardzo sprzyjającymi
materiałami do bytowania i rozwoju grzybów pleśniowych, zwłaszcza
przy niskiej temperaturze i dużej wilgotności. Grzyby pleśniowe znajdują
dogodne warunki do wegetacji w klimatyzowanych budynkach oraz
w pomieszczeniach starych, gdzie nie zachodzi wystarczająca wymiana
powietrza zewnętrznego i wewnętrznego.
Powierzchnie są rezerwuarem drobnoustrojów, które mogą stanowić
zagrożenie i które, w szczególnych przypadkach, mogą być przenie-
sione. Pomimo że na ogół nie są bezpośrednio związane z zakażeniami
pacjentów i personelu, to utrzymanie ich w czystości i ograniczenie
liczby drobnoustrojów jest podstawowym wymogiem higienicznym
w zakładzie opieki medycznej. Przenoszenie drobnoustrojów
z powierzchni środowiskowych następuje głównie na drodze kontaktu
rąk z taką powierzchnią. Ryzyko to jest zmniejszane poprzez prawidłowe
używanie rękawic, mycie i dezynfekcję rąk, z kolei czyszczenie i dezyn-
fekcja powierzchni redukuje ich potencjalną rolę w wystąpieniu zaka-
żeń w szpitalach.
Obowiązujące przepisy odnoszą się do sposobu wykańczania pomiesz-
czeń według następujących zasad:
• podłogi oraz ich połączenia ze ścianami wykonuje się z materiałów
umożliwiających skuteczne mycie i dezynfekcję; nie dotyczy to pomiesz-
czeń administracyjnych, socjalnych, poradni oraz gabinetów opieki psy-
chiatrycznej i leczenia uzależnień, a także sal kinezyterapii,
• pomieszczenia i urządzenia wymagające utrzymania aseptyki
oraz znajdujące się tam wyposażenie powinny umożliwiać ich mycie
i dezynfekcję,
• sufity podwieszane w pomieszczeniach o podwyższonych wymaga-
niach higienicznych muszą być szczelne oraz łatwe do mycia
i dezynfekcji.
x x x
Podłogi i posadzki w obiektach medycznych
Podłogi i posadzki powinny spełniać określone warunki użytkowe, zróż-
nicowane w zależności od przeznaczenia danego wnętrza. Poza stre-
fami medycznymi w obiektach tych występują też pomieszczenia tech-
niczne i gospodarcze. Ich lokalizacja wiąże się z zastosowaniem różnych
rozwiązań w zakresie podłóg. W obiektach służby zdrowia posadzka
może być wykonana z ceramiki, gresu, linoleum, wykładziny kauczuko-
wej, elementów drewnianych lub drewnopochodnych. Te ostatnie sto-
suje się wyłącznie w salach kinezyterapii, pomieszczeniach administra-
cyjnych i w oddziałach sanatoryjnych. Materiały te występują w pełnej
gamie kolorów, więc wybór najodpowiedniejszego należy do projek-
tanta i inwestora. Najlepsze parametry użytkowe mają podłogi jedno-
rodne, czyli: PVC, kauczuk, linoleum lub specjalne wykładziny dywa-
nowe (flokowane) z atestem PZH, poświadczającym możliwość ich
użycia w szpitalach.
Wierzchnia warstwa posadzki musi być połączona ze ścianami tak, by
można ją było skutecznie myć i dezynfekować, co oznacza konieczność
wywinięcia materiału podłogi na ścianę, w efekcie czego powstaje pół-
kolisty narożnik gwarantujący możliwość utrzymania czystości.
Wybierając rodzaj okładziny podłogowej, należy zwrócić uwagę, aby
powierzchnia była:
• łatwa do utrzymania w czystości, a więc łatwozmywalna,
• niewrażliwa na działanie preparatów myjąco-dezynfekcyjnych,
• odporna na plamy po środkach organicznych (np. krew),
• antypoślizgowa, o nieodblaskowej powierzchni,
• nienasiąkliwa, nieakustyczna – tłumiąca odgłosy podczas chodzenia,
• wytrzymała mechanicznie przy zachowaniu elastyczności nawierzchni,
• elektroprzewodząca w pomieszczeniach wyposażonych w sprzęt
medyczny, tak by móc przejmować i rozpraszać ładunki elektryczne
oraz chronić przed przepięciami i przypadkowymi wyładowaniami.
Podkład pod wierzchnią warstwę posadzki powinien być wykonany
z idealnie wyrównanej masy samopoziomującej, co zabezpiecza
podłogę przed szybkim uszkodzeniem i zniszczeniem powierzchni.
Ze względów higienicznych posadzki należy układać z jak największych
odcinków, by zapewnić maksymalną szczelność wszystkich spoin i sty-
ków. Zazwyczaj stosuje się wykończenia bezspoinowe lub bardzo ogra-
nicza się liczbę połączeń i optymalizuje szczelność. Dotyczy to głównie
nawierzchni najczęściej czyszczonych środkami dezynfekcyjnymi.
Wśród materiałów podłogowych stosowanych w obiektach medycznych
można rozróżnić:
• nawierzchnie ceramiczne – zazwyczaj wykorzystywane w pomieszcze-
niach wilgotnych oraz higieniczno-sanitarnych; podkładem są zwykle
starannie wyrównane masy samopoziomujące; w takich nawierzch-
niach liczbę spoin ogranicza się do minimum,
• linoleum – pozwala na wdrożenie nowych rozwiązań technologicz-
nych, które poprawiają walory użytkowe oraz estetyczne; wyrób ten
nie powinien być stosowany w pomieszczeniach narażonych na zawil-
gocenie oraz mokrych; poprawę ciepłochłonności i akustyki takiej
nawierzchni podnosi warstwa ocieplająca, np. kompozyt korkowy lub
płyta pilśniowa twarda,
fot. Thinkstockphotos
Fot. 1. Właściwości materiałów użytych do wykończenia ścian, podłóg i sufitów i sposób
ich zamontowania muszą zapewniać łatwe utrzymanie odpowiedniego poziomu higieny
