Ogrzewanie podłogowe jako wysokowydajny system grzewczy obiektów sakralnych
62
poprawnie i dokonano optymalnego wyboru źródeł ciepła, natomiast jej
prawidłowa regulacja wyklucza przegrzewanie pomieszczeń. Użytkowanie
i konserwacja systemu są dla użytkownika bardzo proste, np. przy najpo-
pularniejszym – wodnym – ogrzewaniu podłogowym należy jedynie okre-
sowo sprawdzać temperaturę wody zasilającej i jej przepływ przez poszcze-
gólne obiegi. Trzeba także przestrzegać dopuszczalnych obciążeń podłogi
grzejnej, aby nie powodować jej pęknięć. Trwałość prawidłowo zaprojek-
towanego i wykonanego systemu wynosi co najmniej 50 lat. Ponadto,
zarówno ogrzewanie podłogowe wodne, jak i powietrzne, stwarza możli-
wość wykorzystania odnawialnych źródeł energii (np. pomp ciepła, kolek-
torów słonecznych).
System podłogowy można zastosować także na zewnątrz pomieszczeń,
np. na schodach czy podestach. Takie rozwiązanie pozwala wyelimino-
wać konieczność odśnieżania tych elementów (zwłaszcza przy ogrzewa-
niu elektrycznym).
Instalacja wodna, oprócz ogrzewania, może być także wykorzystywana
do chłodzenia pomieszczeń w lecie np. przy współpracy z pompą ciepła.
W takiej wersji stanowi ona alternatywę dla tradycyjnej klimatyzacji i zna-
cząco podnosi komfort użytkowania obiektu w czasie upałów. Co ważne,
moc elektryczna wszystkich urządzeń współpracujących z pompą ciepła
jest wielokrotnie mniejsza niż dla standardowej klimatyzacji.
x x x
Ograniczenia i wady ogrzewania podłogowego
Ogrzewanie podłogowe ma także swoje wady. Najistotniejszą z nich
stanowi wysoki koszt montażu. Wykonanie nowoczesnego systemu jest
o ok. 25–40% droższe niż dobrej jakości instalacja z grzejnikami.
Pewnym ograniczeniem, mało istotnym dla obiektów sakralnych, jest mniej-
sza dowolność przy wyborze posadzek. Podłogi w kościołach najczęściej
wykonuje się z płyt kamiennych lub ceramicznych, które najlepiej spraw-
dzają się w przypadku takich instalacji. Pozostałe okładziny i wykładziny
trzeba rozpatrywać indywidualnie i są one na ogół droższe od podobnych
stosowanych w przypadku tradycyjnych systemów grzewczych. Restryk-
cje te są mniej uciążliwe dla materiałów wykorzystywanych na ogrzewaniu
powietrznym (ze względu na niższą temperaturę czynnika grzejnego).
Duża bezwładność omawianych systemów dobrze wpływa na współpracę
z kotłem, ale utrudnia szybkie zmiany wydajności. Nagrzana posadzka
kumuluje ciepło, które oddaje jeszcze kilka godzin po zakończeniu nabo-
żeństwa. Powoduje to niepotrzebny wzrost wydatków na ogrzewanie nie-
użytkowanego w tym czasie pomieszczenia. Można częściowo wyelimi-
nować tę niedogodność, podnosząc zdolność układu do automatycznej
samoregulacji przy zastosowaniu regulatora pogodowego, optymalizują-
cego czas rozpoczęcia i zakończenia cykli grzania. Im mniejsza różnica
temperatury posadzki i otoczenia, tym mniej ciepła ogrzewanie podło-
gowe przekazuje do pomieszczenia. I tak przy wzroście temperatury we
wnętrzu o 2ºC (np. w przypadku dużej liczby wiernych w kościele), stru-
mień ciepła oddawanego przez instalację maleje o 30%.
Niestety ogrzewanie to jest mało skuteczne przy bardzo niskich tempera-
turach zewnętrznych, gdy występują zimne przeciągi wywołane częstym
otwieraniem drzwi podczas wchodzenia wiernych do świątyni. System
nie jest w stanie pokryć zapotrzebowania na ciepło w pomieszczeniach
o dużych stratach ciepła, sięgających powyżej 80 W/m
2
. Z kolei przy pod-
niesieniu temperatury podłogi następuje znaczne obniżenie wilgotności
względnej powietrza oraz jego unoszenie się wraz z zanieczyszczeniami
ku górze. Konsekwencją są zabrudzenia stropu. W związku z tym ogrze-
wanie podłogowe, które wydaje się idealnym rozwiązaniem do zastoso-
wania w kościołach zabytkowych, gdzie trudno dopasować tradycyjne
grzejniki do charakteru wnętrza, może się okazać dla tych obiektów nie-
wystarczające. W takich przypadkach potrzebne są działania wspoma-
gające: staranne zamykanie drzwi i okien, ocieplenie ścian i stropów,
włączanie ogrzewania 2–3 godz. przed nabożeństwem i stałe dogrzewa-
nie kościoła do temperatury ok. 5ºC za pomocą innych metod, najlepiej
dodatkowymi grzejnikami umieszczonymi na ścianach zewnętrznych.
Stosowanie tego typu systemów można zalecić głównie w obiektach
nowo wznoszonych, o dobrej izolacyjności cieplnej, tym bardziej, że mon-
taż instalacji podłogowej w istniejącym kościele wiąże się z koniecznoś-
cią demontażu posadzki, co także podnosi koszty inwestycji. Ogrzewanie
podłogowe wodne często wymaga wykonania nowego przyłącza wod-
nego oraz wygospodarowania odpowiedniego pomieszczenia, w któ-
rym umieszczone zostanie źródło ciepła, np. kocioł. Mniej kłopotów jest
pod tym względem w przypadku elektrycznych kabli grzejnych, gdyż one
potrzebują jedynie bezpośredniego podłączenia do sieci.
x x x
Źródła ciepła
Instalacje wodnego i powietrznego ogrzewania podłogowego mogą
współpracować ze wszystkimi źródłami ciepła. A zatem można je powią-
zać z funkcjonującymi już w kościele kotłami gazowymi, olejowymi czy
nawet elektrycznymi. Natomiast najefektywniej współdziałają z kotłem
kondensacyjnym, pompą ciepła i instalacją solarną, dlatego w nowo pro-
jektowanych obiektach warto rozważać właśnie takie rozwiązania.
Najmniejsze koszty eksploatacyjne generuje gazowy kocioł kondensa-
cyjny ze sterowaniem pogodowym. Rozbudowana powierzchnia wymien-
nika ciepła i niska temperatura wody w instalacji powodują, że urządze-
nie działa przy pełnej kondensacji, osiągając najwyższą sprawność.
Ogrzewanie podłogowe może współpracować również z kolektorami sło-
necznymi. Rozwiązanie to sprawdzi się jednak jako dodatkowe, wspoma-
gające źródło ciepła, które pozwoli obniżyć koszty ogrzewania.
„Podłogówka” jako systemem niskotemperaturowy wyróżnia się efektyw-
niejszym przekazywaniem ciepła do ogrzewanych pomieszczeń. To pre-
dysponuje ją do najefektywniejszej współpracy z pompą ciepła – urządze-
niem działającym najlepiej, gdy między dolnym źródłem, czyli miejscem
czerpania ciepła (wymiennik gruntowy, powietrze, woda ze zbiornika
naturalnego), a górnym źródłem (np. obieg grzewczy) występuje jak naj-
mniejsza różnica temperatur. W instalacjach podłogowych zasilanych
pompą ciepła sezonowy współczynnik efektywności (SCOP) jest ok. 50%
wyższy niż dla podobnego systemu z grzejnikami. W efekcie roczne koszty
ogrzewania budynku kościoła mogą być o 30% niższe.
Ogrzewanie podłogowe może także być elementem składowym tzw.
ogrzewania hybrydowego, czyli połączenia dwóch lub kilku systemów, np.
stosowanego w ciągu tygodnia (gdy 100% wiernych zajmuje miejsca sie-
dzące a nabożeństwa są krótsze) ogrzewania podławkowego jako pod-
stawowego, natomiast w niedziele i święta odpowiednio wcześniej włą-
czanego podłogowego. Można także dokonać podziału wnętrza na kilka
stref, które będą ogrzewane niezależnie, co da wymierne skutki ekono-
miczne i zapewni pełny komfort korzystania z obiektu.
x x x
Koszty montażu instalacji ogrzewania podłogowego
Koszt materiałów niezbędnych do wykonania wodnego ogrzewania
podłogowego metodą mokrą wynosi ok. 120 zł/m
2
, a cena robocizny,
w zależności od wielkości inwestycji i zakresu prowadzonych prac, waha
się od 25 do 50 zł/m
2
. Można z pewnym przybliżeniem przyjąć całko-
wity koszt na co najmniej 145 zł/m
2
. Odrębny wydatek stanowi źródło cie-
pła i tu zróżnicowanie cen może być bardzo duże w zależności od rodzaju
