58
Iluminacja kościołów
Kościół św. Józefa w Poznaniu
, położony na wzgórzu św. Wojciecha,
stanowi przykład architektury wczesnobarokowej. Bogata fasada
frontowa charakteryzuje się rytmem pilastrów poprzedzielanych
wnękami. Układ gzymsów wyraźnie wyróżnia w niej trzy poziomy.
Elewacje kościoła są tynkowane, dach pokryto czerwoną dachówką
ceramiczną.
Kościół otoczony jest wysokimi drzewami, stąd w dalszych perspekty-
wach widoczne są jedynie jego szczytowe fragmenty. Ze względu na
to, że znaczna część kompleksu klasztornego znajduje się za wysokim
murem, z bliska jest dobrze widoczny głównie front kościoła. Określa
to priorytety co do wyboru detali architektonicznych przewidzianych
do iluminacji oraz techniczne możliwości uzyskiwania spodziewanych
efektów plastycznych.
W koncepcji zaproponowano oświetlenie architektoniczne, tj. dające
efekty iluminacyjne przy udziale gry światła i cienia przez wyekspono-
wanie pilastrów, wnęk pomiędzy nimi, gzymsów, zwieńczeń ścian oraz
dachów, dominujących w dalekich perspektywach.
Dla iluminacyjnego oświetlenia ścian kościoła wybrano źródła światła
o złocistobiałej barwie, korespondującej z naturalnym kolorem ele-
wacji. Zarówno z frontu, jak i z boków przewidziano zastosowa-
nie opraw o wąskim, średnim i szerokim rozsyle, zależnie od miejsca
ich montażu. Zaproponowana lokalizacja opraw uwzględniała moż-
liwości i ograniczenia konserwatorskie oraz techniczne, wynikające
z uzbrojenia terenu. Rozmieszczenie i nakierowanie opraw do ilumi-
nacyjnego oświetlenia frontowej ściany kościoła przedstawiono na
rysunku 1.
Lokalizacja opraw oświetleniowych na poziomie gruntu wymagała
użycia specjalnych środków, zmniejszających możliwość powodowa-
nia olśnienia. W celu ograniczenia rozsyłu opraw zastosowano odpo-
wiednie rastry, zamontowane na ich korpusach (fot. 3).
Uzyskany efekt oświetleniowy widoczny jest na froncie kościoła
(fot. 7). Należy podkreślić, że kierunek padania strumienia świetl-
nego na elewację, uwidoczniający bogatą, ale stosunkowo płaską jej
rzeźbę, jest taki sam, jak padania światła słonecznego. Poziomy lumi-
nancji wytworzone na elewacji wynoszą ok. 6 cd/m
2
, co odpowiada
wymaganiom dla otoczenia o średniej jasności.
x x x
Podsumowanie
Realizacje oświetlenia iluminacyjnego z ostatnich lat świadczą o zmianie
nastawienia władz i mieszkańców miast do sposobu oświetlenia zewnętrz-
nego. Coraz częściej ma ono spełniać nie tylko funkcje czysto użytkowe,
ale również kreować atrakcyjny nocny wizerunek budowli.
Uzyskanie właściwych efektów iluminacyjnych jest uzależnione od wielu
czynników, takich jak dobór odpowiednich opraw, źródeł światła oraz ich
lokalizacji i nakierowania, zapewniających pożądane efekty estetyczne.
Na pewne uwarunkowania autor koncepcji oświetlenia nie ma wpływu,
natomiast musi je uwzględnić przy opracowywaniu projektu, który ma
być zrealizowany w praktyce.
Literatura
1. M. Górczewska, „Polska szkoła iluminacji obiektów”, w: „Przegląd
Elektrotechniczny” 9 /2009, s. 112–114.
2. M. Górczewska, S. Mroczkowska, „Iluminacja kościoła pw. św. Józefa
w Poznaniu”, w: „Poznan University of Technology Academic Journals:
Electrical Engineering” 83/2015, s. 229–235.
3. M. Górczewska, J. Ratajczak, „Wizualizacje komputerowe ilumina-
cji obiektów”, w: „Poznan University of Technology. Academic Journals:
Electrical Engineering” 2009.
4. W. Żagan, „Iluminacja obiektów”, Warszawa 2003.
5. CIE Technical Report No 94 – „Guide for Floodlighting”.
Rys. 1. Rozmieszczenie i nakierowanie opraw iluminacyjnych kościoła pw. św. Józefa
Fot. 6. Widok kościoła pw. św. Józefa w Poznaniu
Fot. 7. Iluminacja kościoła pw. św. Józefa w Poznaniu
fot. M. Górczewska
fot. M. Górczewska
rys. M. Górczewska
– oprawy w chodniku – SDW – T 100 W
– oprawy na trawniku – SDW – T 100 W MB
– oprawy na trawniku – SDW – T 100 W NB
oprawy na trawniku
montaż opraw w chodniku, przy krawężniku
