Ochrona przeciwpożarowa obiektów sakralnych
70
x x x
Wymagania formalnoprawne
Dla obiektów sakralnych polskie prawo nie wyróżnia innych przepisów
w zakresie zabezpieczenia przeciwpożarowego niż dla pozostałych obiek-
tów budowlanych. Dodatkowe regulacje dotyczą tylko zabytkowych świą-
tyń i są to te same przepisy, które obejmują inne obiekty zabytkowe.
Wśród najważniejszych rozporządzeń z zakresu ochrony przeciwpożarowej
wymienić należy:
• Ustawę z dnia 24 sierpnia 1991 r. o ochronie przeciwpożarowej
(t.j. DzU z 2009 r. nr 178, poz. 1380 z późn. zm.);
• Ustawę z dnia 24 sierpnia 1991 r. o Państwowej Straży Pożarnej
(t.j. DzU z 2013 r. poz. 1340 z późn. zm.);
• Ustawę z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (t.j. DzU z 2013 r.
poz. 1409 z późn. zm.);
• Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 roku
w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki
i ich usytuowanie (t.j. DzU z 2015 r. poz. 1422);
• Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia
7 czerwca 2010 r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych
obiektów budowlanych i terenów (DzU z 2010 r. nr 109, poz. 719);
• Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia
24 lipca 2009 r. w sprawie przeciwpożarowego zaopatrzenia w wodę
oraz dróg pożarowych (DzU z 2009 r. nr 124, poz. 1030).
W zakresie ochrony zabytków najważniejszymi przepisami są:
• Ustawa z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabyt-
kami (t.j. DzU z 2014 r., poz. 1446 z późn. zm.);
• Ustawa z dnia 21 listopada 1996 r. o muzeach (t.j. DzU z 2012 r. poz.
987 z późn. zm.);
• Rozporządzenie Ministra Kultury z dnia 5 sierpnia 2004 r. w sprawie
organizacji i sposobu ochrony zabytków na wypadek konfliktu zbrojnego
i sytuacji kryzysowych (DzU nr 212, poz. 2153);
• Rozporządzenie Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z dnia
2 września 2014 r. w sprawie zabezpieczania zbiorów muzeum przed
pożarem, kradzieżą i innym niebezpieczeństwem grożącym ich zniszcze-
niem lub utratą (DzU z 2014 r. poz. 1240).
Z punktu widzenia formalnego ustawa o muzeach oraz ww. rozporzą-
dzenie Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego dotyczą tylko tych
obiektów sakralnych, które mają status muzeów, a ich jest stosunkowo
niewiele. Jednak dostosowanie się do tych przepisów wydaje się jak naj-
bardziej wskazane i korzystne dla ich właścicieli, zarządców oraz użytkow-
ników wszystkich budynków o charakterze religijnym.
W zakresie zabezpieczenia przeciwpożarowego obiektów sakralnych
właściciel budynku, obiektu budowlanego lub terenu, zapewniając ich
ochronę przeciwpożarową, jest zobowiązany
1
:
• przestrzegać przeciwpożarowych wymagań techniczno-budowlanych,
instalacyjnych i technologicznych,
• wyposażyć budynek, obiekt budowlany lub teren w niezbędne
urządzenia przeciwpożarowe i gaśnice,
• zadbać o konserwację oraz naprawy urządzeń przeciwpożarowych
i gaśnic, gwarantujące ich sprawne i niezawodne funkcjonowanie,
• zapewnić osobom przebywającym w budynku, obiekcie budowlanym
lub na terenie, bezpieczeństwo i możliwość ewakuacji,
• przygotować budynek, obiekt budowlany lub teren do prowadzenia
akcji ratowniczej,
• zapoznać pracowników z przepisami przeciwpożarowymi,
• ustalić sposoby postępowania na wypadek powstania pożaru, klęski
żywiołowej lub innego miejscowego zagrożenia.
Odpowiedzialność za wypełnienie ww. obowiązków z zakresu ochrony
przeciwpożarowej, a także zadań powierzonych w odniesieniu do
budynku, obiektu budowlanego lub terenu, przejmuje – w całości bądź
w części – ich zarządca albo użytkownik, na podstawie umowy cywil-
noprawnej, ustanawiającej zarząd lub użytkowanie. W przypadku gdy
umowa taka nie została zawarta, odpowiedzialność za realizację obo-
wiązków z zakresu ochrony przeciwpożarowej spoczywa na osobie fak-
tycznie władającej budynkiem, obiektem budowlanym lub terenem.
Sytuacja taka może mieć miejsce, jeśli część obiektu jest udostępniana
jednemu lub kilku podnajemcom w celu prowadzenia przez nich dzia-
łalności gospodarczej albo do celów mieszkaniowych. Brak nadzoru
ze strony właściciela obiektu i nieznajomość zagrożeń powodowanych
przez dzierżawców może powodować wzrost ryzyka pożarowego obiektu
sakralnego.
Warto zaznaczyć, że czynności z zakresu ochrony przeciwpożarowej, o któ-
rych mowa w art. 4.1 Ustawy o ochronie przeciwpożarowej, mogą wyko-
nywać osoby posiadające odpowiednie kwalifikacje, m.in.:
• inspektorzy ochrony przeciwpożarowej,
• technicy pożarnictwa,
• inżynierowie bezpieczeństwa pożarowego,
• rzeczoznawcy do spraw zabezpieczeń przeciwpożarowych.
Jeżeli więc właściciel, zarządca lub użytkownik obiektu sakralnego nie ma
wymaganych przez wspomnianą ustawę uprawnień, powinien zatrudnić
osobę, która może wykonywać czynności z zakresu ochrony przeciw-
pożarowej.
Należy także pamiętać o tym, że w obiektach oraz na terenach do nich
przyległych zabrania się podejmowania działań, które mogą spowodo-
wać pożar, jego rozprzestrzenianie się, utrudnienie prowadzenia akcji
ratowniczej lub ewakuacyjnej
2
. Wśród najważniejszych „czynności zabro-
nionych” wymienić należy:
• używanie otwartego ognia, palenie tytoniu i stosowanie innych czynni-
ków mogących zainicjować zapłon materiałów znajdujących się w strefie
zagrożenia wybuchem oraz w miejscach występowania materiałów nie-
bezpiecznych pożarowo;
Fot. 2. Ewakuacja osób uwięzionych na wyższych kondygnacjach
fot. K. Kociołek
