72
Ochrona przeciwpożarowa obiektów sakralnych
• sposób zabezpieczenia przeciwpożarowego instalacji użytkowych,
a w szczególności wentylacyjnej, grzewczej, gazowej, elektrycznej,
teletechnicznej i piorunochronnej,
• dobór urządzeń przeciwpożarowych oraz innych, służących bezpieczeń-
stwu pożarowemu, dostosowanych do wymagań wynikających z przepi-
sów i przyjętych scenariuszy pożarowych,
• wyposażenie w gaśnice,
• sposób przygotowania obiektu budowlanego i terenu do prowadze-
nia działań ratowniczo-gaśniczych, a w szczególności dróg pożarowych,
zaopatrzenia w wodę do zewnętrznego gaszenia pożaru.
Powyższe informacje pozwalają na dokładne sprecyzowanie wymogów
w zakresie spełnienia wszystkich przepisów ochrony przeciwpożarowej
odpowiedniej konstrukcji i wyposażenia obiektu sakralnego, a także
zapewnienia bezpieczeństwa i odpowiednich warunków ewakuacji oso-
bom w nim przebywającym.
Bardzo ważnym elementem ochrony pożarowej są przeglądy obiektów
budowlanych w czasookresach wyszczególnionych w przepisach budow-
lanych i przeciwpożarowych, głównie dotyczących instalacji i urządzeń:
elektrycznych, wentylacyjnych, kominowych, odgromowych, gazowych,
przeciwpożarowych, gaśnic. Dokładne wymagania w tym zakresie znaj-
dują się w odpowiednich przepisach i Polskich Normach.
x x x
Techniczne środki zabezpieczeń
Techniczne środki zabezpieczenia przeciwpożarowego
5
są to urządzenia,
sprzęt, instalacje i rozwiązania budowlane służące zapobieganiu powsta-
wania i rozprzestrzeniania się pożarów. Zaliczyć do nich możemy m.in.:
systemy sygnalizacji pożaru, stałe i półstałe urządzenia gaśnicze, dźwię-
kowe systemy ostrzegawcze, oświetlenie awaryjne i ewakuacyjne, systemy
oddymiające i zabezpieczające przed zadymieniem, pompy w pompow-
niach przeciwpożarowych, przeciwpożarowe klapy odcinające, urządze-
nia zabezpieczające przed wybuchem, elementy oddzieleń przeciwpo-
żarowych, stosowanie niepalnych materiałów budowlanych, osiągnięcie
trudnopalności palnych materiałów budowlanych, zabezpieczanie kon-
strukcji i elementów budowlanych środkami ognioochronnymi, montowa-
nie kurtyn przeciwpożarowych, uszczelnianie przepustów instalacyjnych,
wydzielenie oraz specjalna obudowa dróg ewakuacyjnych, stosowanie
drzwi przeciwpożarowych i dymoszczelnych, projektowanie przedsionków
przeciwpożarowych, drzwi i bramy przeciwpożarowe z systemami stero-
wania, przeciwpożarowe instalacje wodociągowe (hydranty wewnętrzne
i zewnętrzne), gaśnice.
Rodzaje urządzeń, ich liczba oraz miejsca użycia zostały dokładnie opi-
sane w Rozporządzeniu Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji
z dnia 7 czerwca 2010 r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budyn-
ków, innych obiektów budowlanych i terenów oraz w Rozporządzeniu
Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków
technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie
6
.
Dodatkowe wymagania, odnoszące się do obiektów sakralnych będą-
cych zabytkami lub muzeami, zostały zawarte w ww. przepisach dotyczą-
cych ochrony zabytków.
x x x
Wnioski
Pożar jest największym zagrożeniem dla obiektów sakralnych i znajdu-
jących się w nich zabytków ruchomych oraz nieruchomych, a także dla
przebywających osób. Obiekty sakralne i zabytkowe to wspólna włas-
ność, dorobek i dziedzictwo całego narodu. Od 1050 lat, czyli od kiedy
znaleźliśmy się w chrześcijańskim, europejskim kręgu kulturowym, stano-
wią one znaczną część naszych dóbr kultury i są powodem do dumy, że
posiadamy tak cenne świadectwa wspaniałej przeszłości.
Ogień niszczy wszystko na swej drodze, obracając obiekty sakralne i znaj-
dujące się w nich zabytki w popiół. Ulega wówczas zniszczeniu cząstka
nas samych, naszych korzeni, historii, tożsamości, dziedzictwa i kultury.
Jednak ochrona przeciwpożarowa to nie tylko walka z pożarami. To reali-
zacja przedsięwzięć mających na celu ochronę życia, zdrowia, mienia lub
środowiska przed pożarem, klęską żywiołową bądź innym miejscowym
zagrożeniem poprzez:
• zapobieganie ich powstawaniu i rozprzestrzenianiu się,
• zapewnienie sił i środków do zwalczania zagrożeń,
• prowadzenie działań ratowniczych.
Dlatego ważnym obowiązkiem każdego z nas, a przede wszystkim
właścicieli, zarządców, użytkowników i administratorów obiektów
sakralnych, musi być dążenie do tego, aby odziedziczona spuścizna kul-
turowa została przekazana w nienaruszonym stanie następnym pokole-
niom. W związku z tym zagrożenie pożarowe w tych obiektach powinno
zostać poddane szczegółowej i wnikliwej analizie. Wiedza na temat pod-
stawowych wymogów w zakresie ochrony przeciwpożarowej pozwoli na
zminimalizowanie ryzyka wybuchu ognia, a w przypadku jego pojawienia
się na szybkie i skuteczne ugaszenie.
Ogromna większość świątyń i muzeów przykościelnych to obiekty zabyt-
kowe, drewniane, o konstrukcji łatwopalnej, niezabezpieczonej środkami
ognioochronnymi. Bardzo często nie są one wyposażone w systemy syg-
nalizacji pożarowej ani inne urządzenia przeciwpożarowe. Mają przesta-
rzałe lub wadliwie działające instalacje oraz infrastrukturę i jednocześnie
bogaty, łatwopalny wystrój wnętrz.
Na przestrzeni ostatnich lat doszło w Polsce do wielu groźnych, spekta-
kularnych i tragicznych w skutkach pożarów kościołów i obiektów sakral-
nych. W wielu przypadkach stwierdzono brak lub niedostateczne dzia-
łania ich właścicieli i zarządców w zakresie ochrony przeciwpożarowej,
wypływające często z pozornej oszczędności lub nieznajomości i lekce-
ważenia obowiązujących przepisów. Można odnieść wrażenie, że admini-
stratorzy budowli sakralnych odsuwają od siebie myśl o tym, że nadzoro-
wane przez nich obiekty mogą stanąć w płomieniach. Brak świadomości
i poczucia zagrożenia, a ponadto przenoszenie odpowiedzialności za
ochronę obiektu na Opatrzność jest największym niebezpieczeństwem,
bo nie można skutecznie bronić się przed zagrożeniem, którego się nie
dostrzega. Niejednokrotnie widziane w przekazach telewizyjnych łzy para-
fian, których świątynia obróciła się w popiół, powinny być wystarczającą
przestrogą i bodźcem do tego, by w sposób szczególny zadbać o ochronę
przeciwpożarową w obiektach sakralnych.
Przypisy
1
Art. 4.1 Ustawy z dnia 24 sierpnia 1991 r. o ochronie przeciwpożarowej.
2
§ 4. Rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji
z dnia 7 czerwca 2010 r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków,
innych obiektów budowlanych i terenów.
3
Art. 3. Ustawy z dnia 24 sierpnia 1991 r. o ochronie przeciwpożarowej.
4
Art. 9. Ustawy z dnia 24 sierpnia 1991 r. o ochronie przeciwpożarowej.
5
§ 2.7 Rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji
z dnia 7 czerwca 2010 r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków,
innych obiektów budowlanych i terenów.
6
DzU z 2015 r. poz. 1422.
7
Art. 1. Ustawy z dnia 24 sierpnia 1991 r. o ochronie przeciwpożarowej.
