66
Oświetlenie budynków inwentarskich
x x x
Konie
Hodowla koni wymaga dobrego oświetlenia nie tylko w kojcach,
w których przebywają zwierzęta, lecz także w miejscach ich pie-
lęgnacji, trenowania czy zawodów. Hale jeździeckie wykorzysty-
wane w okresie złej pogody do nauki jazdy czy trenowania nie
zawsze będą miały odpowiednie naturalne oświetlenie pochodzące
z okien czy świetlików. Można wtedy stosować sztuczne, a opty-
malnie byłoby taki system wyposażyć w układ analizujący warunki
świetlne. Jego działanie pozwala na doświetlanie hali wtedy, kiedy
jest to potrzebne, i z odpowiednim natężeniem. Ważne jest, aby
każda strefa obiektu była równomiernie oświetlona, nie było miejsc
ciemnych i zbyt jasnych. Odbierane przez konia bodźce wzrokowe
ze względu na jego lepsze widzenie niż ludzi w okresie zmierzchu
czy zmroku, a także w świetle księżyca, przy nagłych zmianach
z ciemności do jasnego światła powodują niepokój i nerwowość.
Młode konie są szczególnie wrażliwe na duże różnice w intensyw-
ności światła padającego na podłoże, jaskrawo oświetlone frag-
menty w ciemnych obszarach mogą być odbierane przez nie jako
strefy niebezpieczne. Tak jak w przypadku innych zwierząt hodow-
lanych duże zapylenie, unoszący się pył z piasku na biegalniach,
zainstalowane nowoczesne systemy zraszania piasku, duże różnice
temperatur, wymagają stosowania punktów świetlnych o odpo-
wiedniej hermetycznej obudowie.
x x x
Podsumowanie
Oświetlenie budynków inwentarskich, zarówno naturalne, jak
i sztuczne, musi uwzględniać specyfikę hodowanych zwierząt. Trzeba
wiedzieć, kiedy je włączyć, kiedy zgasić, jaką musi mieć barwę
oraz natężenie. W przypadku budynków z oknami należy zwrócić
także uwagę na czystość powierzchni oszklonych i odpowiednie
utrzymanie powierzchni wewnętrznych, które odbijają światło.
Zanieczyszczone oprawy lamp to następny czynnik mogący obni-
żyć pozytywny wpływ oświetlenia na zwierzęta. Energooszczędność,
możliwość sterowania natężeniem oświetlenia czy zmiany barwy
światła predysponuje systemy wykorzystujące lampy LED do oświet-
lania budynków inwentarskich.
Literatura
1. Z. Daniel, „Wpływ mikroklimatu obory na mleczność krów”,
„Inżynieria Rolnicza” 9(107)/2008.
2. W. Grzesiak, „Wykorzystanie energooszczędnego oświetle-
nia w rolnictwie – stan badań i perspektywy rozwoju”, 2009,
www.agengpol.pl/LinkClick.aspx?fileticket=NmO%2b%2bOI%2fLVo
%3d&tabid=144 (dostęp: 31.01.2019 r.).
3. M. Bajena, M. Iwaninal, S. Kondracki, „Wpływ czynników środowi-
skowych na jakość nasienia knurów inseminacyjnych”, „Wiadomości
Zootechniczne” 51/2013.
4. H. Grodzki, „Hodowla i użytkowanie zwierząt gospodarskich”,
Warszawa 2005.
5. P. Kiełbasa, P. Budyn, „Ergonomiczna ocena natężenia dźwięku
i światła na stanowisku pracy dojarzy”, „Inżynieria Rolnicza”
11(109)/2008.
6. I. Kozłowska, „Oświetlenie kurnika – czy może wpłynąć na
efektywność produkcji?”, 2017, www.agrofakt.pl/oswietlenie-kurnika-
-a-efektywnosc-produkcji (dostęp: 31.01.2019 r.).
7. Materiały Lohmann Tierzucht GmbH, https://docplayer.
pl/47948245-Lohmann-brown-classic.html (dostęp: 31.01.2019 r.).
8. T. Matyka, „Zwiększenie efektywności w rozrodzie świń”, 2018,
www.lodr.pl/technologia-produkcji/produkcja-zwierzeca/363-zwie-
kszenie-efektywnosci-w-rozrodzie-swin-2018 (dostęp: 31.01.2019 r.).
9. A.M. Marciniak, „Ocena poziomu oświetlenia naturalnego
w oborach wolnostanowiskowych”, „Problemy Inżynierii Rolniczej”
16(2)/2008.
10. D. Nowak, „Warunki utrzymania bydła w świetle obowiązujących
przepisów”, Centrum Doradztwa rolniczego w Brwinowie oddział
w Poznaniu, Poznań 2013.
11. „Biologia rozrodu zwierząt. Cz. II: Biologiczne uwarunkowania
wartości rozpłodowej samca”, pod red. J. Strzyżka, wyd. UWM,
Olsztyn 2007.
12. E. Szymańska, „Reżim technologiczny w produkcji żywca wie-
przowego”, „Roczniki Nauk Rolniczych. Seria G: Ekonomika Rolni-
ctwa”, 96(3)/2009.
13. Poradnik „Systemy utrzymania bydła”, Instytut Budownictwa,
Mechanizacji Elektryfikacji Rolnictwa, Duńskie Służby Doradztwa Rol-
niczego, Warszawa 2004.
14. Poradnik „Systemy utrzymania świń”, Instytut Budownictwa,
Mechanizacji Elektryfikacji Rolnictwa, Duńskie Służby Doradztwa Rol-
niczego, Warszawa 2004.
15. R. Urban-Chmiel, „Pterofagia oraz kanibalizm jako następstwa
obniżonego poziomu dobrostanu u drobiu”, „Życie Weterynaryjne”
89(9)/2014.
16. www.hylinena.com/userdocs/products/lohmann_brown-lite.pdf
(dostęp: 31.01.2019 r.).
17. www.krulen.com.pl/files/norka_oprawy_led_dla_rolnictwa_i_
hodowli_zwierzat.pdf (dostęp: 31.01.2019 r.).
Tab. 8. Zalecane oświetlenie w budynkach dla koni (źródło: opracowano na podstawie [17])
Kategoria pomieszczeń
Natężenie oświetlenia
[lx]
Szczególne wymagania
Sporty konne
Wybieg dla koni
120 (150–250)*
• zapewnić wysoką
równomierność oświetlenia
Jeździectwo
(hale jeździeckie)
150
Skoki (hale jeździeckie)
200
Turnieje
(hale jeździeckie)
400 (600)*
Woltyżerka
(hale jeździeckie)
100
Hodowla
Pomieszczenia dla koni
80–100
• zapewnić dostęp światła
dziennego
• stosunek powierzchni okien do
powierzchni podłogi musi wynosić
min. 1:20
• zapewnić 8 godzin światła
Pomieszczenia
odosobnienia
15
–
Hale wielofunkcyjne
Hale
300
• zalecane oprawy z możliwością
ściemniania, pogrupowane tak,
aby można było nimi sterować
• zapewnić dobre odwzorowanie
barw
*zalecane natężenie oświetlenia
