60
Oświetlenie budynków inwentarskich
Wysoki poziom dobrostanu zwierząt hodowlanych jest zapew-
niany m.in. przez utrzymanie odpowiedniego mikroklimatu
pomieszczeń, w których one przebywają. W budynku inwentar-
skim określa się go poprzez właściwości powietrza: temperaturę,
wilgotność, prędkość przepływu, zanieczyszczenie cząsteczkami
(kurzu i mikroorganizmów) oraz obecność gazów, a także
akustykę (hałas) i oświetlenie (naturalne bądź sztuczne) [1].
W zależności od rodzaju hodowli zapotrzebowanie na światło
naturalne może być różne. W przypadku danieli czy koni hucul-
skich można prowadzić hodowlę, nie stosując budynków, które
ograniczają dostęp do światła naturalnego, natomiast intensywna
produkcja brojlerów, np. kurzych, może odbywać się w obiek-
tach bezokiennych – wtedy należy zapewnić odpowiednią ilość
światła sztucznego.
x x x
Drób
Światło bezpośrednio wpływa na układ hormonalny zwierząt.
Kiedy np. pada na gałkę oczną kur niosek, podrażnia nerw wzro-
kowy oddziałujący na układ neurohormonalny odpowiedzialny
za sterowanie rozrodczymi procesami fizjologicznymi, czyli za
produkcję jaj.
W naturalnych warunkach odchowu piskląt przypadających na
wiosnę i lato młode kury bardzo szybko osiągają dojrzałość
płciową, jednak ich fizyczny rozwój oraz nieśności pozostają nie-
pełne, co w połączeniu z coraz krótszymi dniami podczas jesieni
skutkuje zmniejszoną zdolnością do znoszenia jaj [4].
W stadach kur niosek gniazda jasno oświetlone oraz ich zbyt
mała liczba to czynniki mogące wyzwalać zachowania agre-
sywne [15], brojlery natomiast preferują dobrze oświetlone
pomieszczenia. Należy więc zwrócić uwagę na równomierne
rozmieszczenie punktów świetlnych, aby ptaki nie gromadziły
się w lepiej oświetlonych częściach kurnika, gdyż będzie to
powodować zwiększoną ilość odchodów i pogorszenie się jakości
ściółki.
Oświetlenie o natężeniu 25 lx należy zmniejszyć, jeśli kontrola
stanu kurnika ujawni duży niepokój ptaków. W pomieszczeniach
bezokiennych dla kur niosek od początku odchowywania należy
stosować programy świetlne. W tab. 1. przedstawiono jeden
z nich – dla kur niosek linii Lohmann Brown-Classic.
W trakcie odchowu do ok. 20. tygodnia zmianie ulega zarówno
natężenie światła, jak i czas jego emisji. W późniejszym okresie
nieśności, od 21. tygodnia życia ptaków do końca okresu
nieśności, program ulega stabilizacji. Przez pierwsze dni po
obsadzeniu kurnika można stosować przerywany program
świetlny, polegający na okresach świecenia przez 4 godziny
i 2-godzinnych przerwach. Jego wdrożenie przynosi następu-
jące korzyści:
• pisklęta będą odpoczywały lub spały w tym samym czasie, co
powoduje synchronizację ich zachowań,
• słabe pisklęta będą stymulowane przez silniejsze do pobierania
paszy i wody,
• zachowanie stada będzie bardziej ujednolicone, co ułatwi
ocenę jego kondycji,
• zmniejszy się śmiertelność.
Program świetlny można zmieniać w zależności od typu budynku
(bezokienny, z oknami) oraz daty obsadzenia kurnika (przykład
na rys. 1.).
Oświetlenie budynków
inwentarskich – dobór
i wpływ na produktywność
hodowli
dr inż. Zbigniew Daniel
Instytut Inżynierii Rolniczej i Informatyki,
Wydział Inżynierii Produkcji i Energetyki,
Uniwersytet Rolniczy w Krakowie
Tab. 1. Program świetlny dla kury nioski linii Lohmann Brown-Classic
(źródło: opracowano na podstawie [16])
Wiek ptaków
Długość dnia świetlnego
[h]
Natężenie światła
[lx]
1–2 dzień*
24
20–40
3–6 dzień*
18
20–30
2 tydzień
16
10–20
3 tydzień
14
4 tydzień
12
4–6
5 tydzień
11
6 tydzień
10
7–16 tydzień
9
17 tydzień
10
5–7
18 tydzień
11
19 tydzień
12
20 tydzień
13
10–15
21–42 tydzień**
14
* lub wprowadzić przerywany program świetlny; ** do końca produkcji
rys. Z. Daniel
Rys. 1. Przykładowy program świetlny dla kur niosek Lohmann Brown-Classic dostosowany
do lokalizacji, warunków i wymagań programu świetlnego Lohmann Tierzucht (źródło: [7])
