61
Obiekty Rolnicze 2019
Oświetlenie LED
Nowoczesne systemy oświetlania kurników w technologii LED,
oprócz obniżenia kosztów eksploatacji (mniejsze zużycie energii),
dają możliwość łatwego stosowania monochromatycznego światła
barwnego. Ma to wpływ na parametry fizjologii i wydajność ptaków
(tab. 2). Niewątpliwą zaletą tego typu rozwiązania jest brak emisji
światła UV, które przyciąga muchy oraz inne owady, co znacząco
ogranicza ryzyko przenoszenia przez nie chorób.
Ogólnie światło niebieskie może poprawić wykorzystanie paszy
nawet o 4%, redukując w ten sposób koszty o 3% i zwiększając
całkowitą masę żywą o 5%. Z kolei czerwone w przypadku nio-
sek wydłuża czas szczytu produkcji jaj, zwiększa ich liczbę i zmniej-
sza ilość zjadanej paszy nawet o 20% bez wpływu na produktyw-
ność [6].
Ważnym parametrem diod LED jest wysoka skuteczność świetlna,
która wyraża ilość światła, mierzoną w lumenach (lm), pozyskaną
z jednego wata doprowadzonej mocy elektrycznej. Wynosi ona
nawet 140 lm/W (przewiduje się, że w 2020 r. będzie na poziomie
ok. 200 lm/W), podczas gdy tradycyjne lampy żarowe osiągają
wartość 5–16 lm/W. W tab. 3. przedstawiono charakterystyczne
dane dla różnych typów źródeł światła – stan obecny i perspek-
tywy rozwoju.
Istotny jest również wysoki stopień ochrony IP opraw oświetlenio-
wych, ponieważ po zakończeniu cyklu produkcyjnego, zarówno
w utrzymaniu podłogowym brojlerów czy kur niosek, jak i w syste-
mach klatkowych, wykonywane jest kompleksowe mycie i dezyn-
fekcja całej przestrzeni produkcyjnej.
x x x
Trzoda chlewna
Światło ma duże znaczenie w rozrodzie świń, odpowiada – tak jak
w przypadku drobiu i innych grup zwierząt hodowlanych – za pra-
widłowe funkcjonowanie układu rozrodczego. Przy jego niedoborze
może dochodzić do nieregularnego występowania rui oraz prob-
lemów ze skutecznym zapłodnieniem samicy. W sektorze rozrodu,
w okresie przygotowania loszek i loch do krycia, zaleca się, aby
światło o natężeniu 150–250 lx świeciło przez 16 godzin. Umożli-
wia to prawidłowy rozwój pęcherzyków jajnikowych oraz przebieg
owulacji. Słabe oświetlenie w okresie rozrodu może powodować
utrudnienia w obserwacji rui u loch czy wykrycia objawów choro-
bowych [8] i [12].
Tab. 3. Dane aktualne i prognozy rozwoju źródeł światła (źródło: opracowano na
podstawie [2])
Rodzaj źródła
światła
LED
Lampy
żarowe
Lampy
fluorescencyjne
Wysokoprężne
lampy
sodowe*
Stan w latach 2002 2007 2012 2020
Wydajność
świetlna
[lm/W]
25 75 150 200
16
85
108
Trwałość
[tys. godz.]
20 >20 >100 >100
1
10
24
Strumień
świetlny
[lm]
25 200 1000 1500 1200
3400
80 870
Moc
pobierana
[W]
1
2,7 6,7 7,5
75
40
750
Koszt 1 lm
[USD/klm]
200 20 <5 <3
0,5
5
2,6
* opracowanie dla lampy o poborze mocy 750 W
fot. Z. Daniel
Fot. 1. Odpowiednie oświetlenie kurnika ułatwia jego sprzątanie
Tab. 2. Wpływ koloru światła na wybrane parametry fizjologii ptaków [6]
Kolor światła
Efekt
Zielone
przyspiesza tempo wzrostu we wczesnym wieku poprzez zwiększenie
proliferacji komórek satelitarnych mięśni szkieletowych
Niebieskie
przyspiesza tempo wzrostu w późniejszym wieku poprzez zwiększenie
poziomu androgenów w osoczu; poprawia wskaźnik wykorzystania paszy
Wąskopasmowe
niebieskie
redukuje poruszanie się i zapobiega wystąpieniu kanibalizmu
w późniejszym wieku
Zielone
+ niebieskie
promuje wzrost włókien mięśniowych przez efektywniejszą
stymulację wydzielania testosteronu
Czerwone
wspomaga i stymuluje aktywność rozrodczą, przyspiesza wzrost kurcząt
w pierwszym okresie odchowu, wpływa na zwiększoną aktywność
lokomotoryczną, co z kolei przyczynia się do zachowania zdrowia nóg
w późniejszym okresie odchowu, zmniejsza spożycie paszy w przeliczeniu
na jajo, jednak bez negatywnego wpływu na jego jakość i wielkość
fot. Shutterstock
Fot. 2. Przykładowy system oświetlenia kurnika
