Racjonalne gospodarowanie energią elektryczną
76
Optymalny dobór parametrów pracy ww. urządzeń może popra-
wić efektywność energetyczną, której podstawowym elementem jest
monitoring zużycia energii. Na rynku dostępne są różnego rodzaju
rozwiązania, a najprostsze z nich można samodzielnie zainstalować
w rozdzielni niskiego napięcia już za kilkaset złotych. Można także
korzystać z taryf strefowych, które, poprzez obserwację profilu zużycia,
pozwalają przenieść pobór na inne, tańsze godziny. Bardziej złożone
systemy monitoringu są montowane na poszczególnych obwodach
zasilających urządzenia odbiorcze. Pomiar odbywa się za pomocą
profesjonalnych układów z dużą dokładnością, a urządzenia wpinane
są bezpośrednio do przewodów rozdzielni. Instalacje te umożliwiają
monitorowanie parametrów pracy sieci, np. energię bierną czy moc
chwilową, informując o jej przekroczeniach. Jedną z takich funkcji jest
tzw. strażnik mocy, który ostrzega przed ponadnormatywnym pobo-
rem mocy z sieci lub nie dopuszcza do niego, chroniąc odbiorcę przed
naliczeniem wysokich opłat.
W zależności od rodzaju gospodarstwa rolnego proces optymalizacji
zużycia energii oraz minimalizacji jej kosztów może być bardzo
prosty, wykonany samodzielnie. W niewielkich gospodarstwach w celu
zmniejszenia zużycia energii należy przede wszystkim skupić się na
kwestii podgrzewania wody oraz ewentualnie ogrzewania elektrycz-
nego, zwłaszcza przy ostatnich dużych podwyżkach cen. Dobrą prak-
tyką jest przyjęcie taryfy dwustrefowej G12, oczywiście tylko w przy-
padku możliwości przeniesienia ogrzewania wody do strefy nocnej, by
następnie magazynować energię cieplną i zużywać ją w ciągu dnia.
W dużych gospodarstwach z rozbudowaną infrastrukturą energe-
tyczną optymalizacja zużycia jest bardziej skomplikowana i powinna
być zrealizowana przez specjalistyczne firmy oferujące audyty ener-
getyczne. Proces ten polega na identyfikacji odbiorników, opracowa-
niu bilansu energetycznego, wskazaniu miejsc poprawy efektywności
energetycznej, obliczeniu efektu oraz rentowności wprowadzonych
rozwiązań.
x x x
Przedsięwzięcia poprawy efektywności
energetycznej w gospodarstwach rolnych
Można je podzielić na działania związane z optymalizacją kosztów
oraz redukcją zużycia energii. W zakresie pierwszych z nich bardzo
dobrym rozwiązaniem jest przeprowadzenie procesu zakupu.
Na rynku działa wielu sprzedawców energii, dlatego powinno się
opracować i wysłać do nich proste zapytanie ofertowe – w przypadku
pierwszej zmiany sprzedawcy oszczędności mogą wynieść nawet 30%.
Kolejnym elementem jest optymalizacja parametrów dystrybucji –
właściwy dobór zamówionej mocy oraz stref czasowych w taryfie
może wygenerować obniżenie kosztów o dodatkowe 10–20%.
Działania związane z redukcją polegają na wytypowaniu urządzeń
lub odbiorników, np. oświetlenia, a następnie określeniu sposobu
zmniejszania zużycia energii. Oświetlenie jest jednym z najlep-
szych przykładów możliwości poprawy efektywności energetycznej.
Wymiana tradycyjnych źródeł światła na energooszczędne lampy
LED pozwoli ograniczyć zużycie energii nawet o ponad 50%. Dalsze
oszczędności można uzyskać poprzez zastosowanie systemów stero-
wania oświetleniem, tj. czujników zmierzchowych i ruchu czy zega-
rów sterujących.
Poprawę efektywności energetycznej w produkcji rolnej w zakresie
zużycia energii elektrycznej i optymalizacji jej kosztów można osiągnąć
poprzez wykonanie kilku prostych działań. Przede wszystkim należy
zweryfikować i opisać procesy produkcyjne zachodzące w konkretnym
gospodarstwie rolnym. Trzeba przy tym uwzględnić, w jakich okresach
wykorzystywana jest energia, jakie urządzenia biorą udział w proce-
sie produkcji, jaka jest ich moc, a także czy procesy te zachodzą rów-
nocześnie z innymi w gospodarstwie rolnym. Jest to szczególnie ważne
w przypadku taryfy z grupy B i C oraz wielostrefowych. Dzięki tej ana-
lizie można zaplanować pracę urządzeń w godzinach, w których ener-
gia jest najtańsza, lub rozłożyć funkcjonowanie urządzeń w taki spo-
sób, aby nie pracowały równocześnie. Jednoczesna praca powoduje
sumowanie się mocy i jej większy pobór z sieci elektroenergetycznej.
Wyeliminowanie takich przypadków może przełożyć się na zmniejsze-
nie mocy zamówionej i redukcję kosztów energii elektrycznej.
Ważna jest również weryfikacja urządzeń pod kątem optymalizacji,
tzn. określenie, czy pracują prawidłowo (np. czy systemy chłodze-
nia osiągają optymalną temperaturę, śrutowniki optymalną frakcję),
co jest bardzo istotne, ponieważ ma znaczny wpływ na zużycie ener-
gii elektrycznej (np. obniżenie temperatury chłodzenia o 1ºC może
spowodować zmniejszenie zużycia energii nawet o 5–10%, bez utraty
właściwości mleka).
Mając to na uwadze, w przypadku gospodarstw rolnych powinno się
patrzeć jeszcze szerzej na zagadnienie efektywności energetycznej.
Należałoby je rozumieć jako stopień wykorzystania wszelkiej energii
dostępnej w gospodarstwie, zarówno kupionej, jak i otrzymanej
od natury w postaci energii odnawialnej – poprzez kolektory sło-
neczne, moduły fotowoltaiczne, małe elektrownie wodne, wiatraki
czy pompy ciepła.
x x x
OZE wykorzystywane w gospodarstwach rolnych
Kolektory słoneczne
Wymagają stosunkowo niskich nakładów inwestycyjnych i znajdują
coraz większe zastosowanie. Rozróżnia się ich dwa podstawowe typy:
• cieczowe – do podgrzewania wody (rurowe i płaskie);
• powietrzne – używane np. w suszarnictwie.
Energia słoneczna może być wykorzystywana w gospodarstwach
poprzez zastosowanie tych pierwszych, wspomagających przygotowa-
nie c.w.u. Tradycyjnie używa się w tym celu instalacji grzewczej skła-
dającej się z kotła zasilanego paliwem konwencjonalnym (gaz, olej
opałowy, węgiel, energia elektryczna) w połączeniu z jednym lub kil-
koma zasobnikami, których objętość powinna pozwalać na pokrycie
dziennego zapotrzebowania na c.w.u. Dołączenie kolektorów do ist-
niejącego systemu grzewczego wymaga odpowiedniego podłączenia
hydraulicznego poprzez wymiennik ciepła – zewnętrzny lub zintegro-
wany z dodatkowym zasobnikiem.
fot. Shutterstock
Fot. 3. Przykład małej elektrowni wiatrowej zamontowanej na dachu
