83
Obiekty Rolnicze 2019
Strefy zagrożone wybuchem
Zagrożenie wybuchem w obiektach gospodarstw rolnych występuje
głównie w budynkach rolniczych, takich jak silosy na środki orga-
niczne, zboża i pasze oraz cukier. Najczęstszymi przyczynami awa-
rii są wybuchy pyłów, do których dochodzi przy niewielkim stęże-
niu w powietrzu, dlatego też projektowanie tego rodzaju obiektów
wymaga wnikliwej analizy oraz opracowania: tzw. oceny zagroże-
nia wybuchem. Należy wykonać dokumentację graficzną z planem
sytuacyjnym pokazującym rodzaj i zasięg stref zagrożonych wybu-
chem, oznaczeniem lokalizacji i identyfikacją źródeł emisji, a także
wskazaniem czynników mogących zainicjować zapłon. W tego
typu pomieszczeniach dach powinien być lekki (wykonany z mate-
riałów co najmniej trudno zapalnych, o masie nieprzekraczającej
75 kg/m
2
rzutu, nie licząc elementów konstrukcji nośnej takich jak
podciągi, wiązary i belki), a ściany oddzielające odporne na parcie
o wartości 15 kPa.
W rozporządzeniu [9] przedstawiono także minimalne wymaga-
nia dla instalacji służących do otrzymywania biogazu rolniczego,
takich jak komory fermentacyjne, filtry, aparatura kontrolno-
-pomiarowa czy przewody odpowietrzające i wydmuchowe oraz
suszarnie, wytwórnie pasz, silosy zbóż i pasz, a także punkty przy-
jęć zbóż. Należy wyznaczyć strefy bezpieczeństwa oddzielone ogro-
dzeniem (1,5 m) oraz oznakowane tablicami ostrzegawczymi,
zależnie od łącznej pojemności komór fermentacyjnych i zbior-
ników biogazu, mierzone od zewnętrznych krawędzi skrajnych
budowli i urządzeń budowlanych wchodzących w skład instalacji.
W zależności od pojemności instalacji wielkości stref wynoszą: przy
350 m
3
– 3 m, a przy 700 m
3
– 8 m.
x x x
Podsumowanie
Problematyka ochrony przeciwpożarowej w rolnictwie jest dosyć
skomplikowanym zagadnieniem i w dużej mierze wymaga indywi-
dualnego podejścia do stopnia zabezpieczeń, w zależności od funk-
cji, konstrukcji i wielkości obiektu, a także przy uwzględnieniu innych
budynków w sąsiedztwie i stosowanej technologii. Tymczasem zagad-
nienie to rzadko poruszane jest w literaturze fachowej. Aby zapew-
nić odpowiedni poziom bezpieczeństwa przeciwpożarowego, należy
uwzględnić w projekcie normy i przepisy techniczno-budowlane oraz
wytyczne CFPA, a także dostępną literaturę naukową. Skuteczne
działania poprawiające stan bezpieczeństwa pożarowego muszą być
ustrukturyzowane i uporządkowane. Już na etapie planowania kur-
ników wielkopowierzchniowych projektanci powinni współpracować
z rzeczoznawcą ds. zabezpieczeń przeciwpożarowych w celu analizy
bezpieczeństwa, prawidłowego doboru czynnych i biernych zabez-
pieczeń mających zapewnić odpowiedni jego poziom. Polskie prze-
pisy precyzyjne określają wymagania w zakresie podziału gospodar-
stwa na strefy pożarowe, w przeciwieństwie do wytycznych CFPA,
w których nie ma ustaleń co do dopuszczalnych powierzchni stref.
Podejście do zabezpieczenia przeciwpożarowego tego typu obiek-
tów na przestrzeni ostatnich kilkudziesięciu lat znacząco się nie zmie-
niło. Niewielkim modyfikacjom uległy zapisy powtarzanych przepisów
techniczno-budowlanych w kierunku ich uogólnienia. W szcze-
gólnych przypadkach na wniosek właściciela budynku lub terenu
dopuszcza się stosowanie rozwiązań zamiennych, mających zapew-
nić niepogorszenie warunków ochrony przeciwpożarowej. Uzgodnie-
nia dokonuje właściwy miejscowo komendant wojewódzki PSP.
Sam proces projektowania powinien być poprzedzony dokładną
analizą na każdym etapie tworzenia obiektu inwentarskiego. Należy
zwrócić uwagę na względy użytkowe i funkcjonalne, a także zapew-
nić odpowiedni poziom bezpieczeństwa pożarowego zwierząt
i przebywających w nim pracowników. Wśród rolników zwiększeniu
powinna ulec świadomość w zakresie ochrony przeciwpożarowej.
Należałoby przeprowadzać szkolenia dostosowane do zagrożeń,
jakie mogą występować w ich gospodarstwach, co mogłoby się
przyczynić do sprawniejszego postępowania w przypadku pożaru,
a także ograniczenia strat.
Literatura
1. K. Mojski, „Budynki inwentarskie (cz. 1)”, „Przegląd Pożarniczy”
10/2017.
2. K. Mojski, „Budynki inwentarskie (cz. 2)”, „Przegląd Pożarniczy”
10/2017.
3. Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z 12 kwietnia 2002 r.
w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać
budynki i ich usytuowanie (DzU z 2015 r., poz. 1422).
4. Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji
z dnia 7 czerwca 2010 r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej
budynków, innych obiektów budowlanych i terenów (DzU z 2010 r.
nr 109, poz. 719).
5. M. Pecio, „Analiza zagrożeń i wymagań ochrony przeciwpoża-
rowej budynków inwentarskich”, „Problemy Inżynierii Rolniczej”
2/2016.
6. E. Skiepko, „Ochrona przeciwpożarowa – wymagania, zabezpie-
czenia, rozwiązania technologiczne”, „Hale Przemysłowe” 2014.
7. „Fire safety in farm buildings”, CFPA-E 2015, Guideline No. 17.
8. Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji
z dnia 24 lipca 2009 r. w sprawie przeciwpożarowego zaopatrzenia
w wodę oraz dróg pożarowych (DzU z 2009 r. nr 124, poz. 1030).
9. Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej
z dnia 7 października 1997 r. w sprawie warunków technicznych,
jakim powinny odpowiadać budowle rolnicze i ich usytuowanie
(DzU z 2014 r., poz. 81).
fot. Shutterstock
Fot. 3. Projektanci powinni współpracować z rzeczoznawcą ds. zabezpieczeń
przeciwpożarowych w celu analizy bezpieczeństwa, prawidłowego doboru czynnych
i biernych zabezpieczeń mających zapewnić odpowiedni jego poziom
