Analiza efektywności termomodernizacji budynku wielorodzinnego
64
x x x
Usprawnianie systemu wentylacji
Najbardziej rozpowszechnionym sposobem organizowania wymiany
powietrza w pomieszczeniach jest wentylacja naturalna – grawitacyjna.
To najprostszy system wentylacji, w którym ciągły dopływ świeżego powie-
trza z zewnątrz odbywa się przez nieszczelności oraz otwieranie drzwi
i okien, a odprowadzenie zużytego następuje przez pionowe kanały wen-
tylacyjne znajdujące się w kuchniach, łazienkach i ustępach, a czasami
również w innych pomieszczeniach. Nieprawdziwe są opinie, że ściany
„oddychają”. Mikroskopijna ilość powietrza przedostającego się przez
ściany nie ma praktycznie żadnego znaczenia dla zapewnienia wentyla-
cji pomieszczeń.
Wadę opisanego systemu stanowi intensywność wymiany powietrza,
która jest uzależniona od zmieniających się warunków pogodowych (tem-
peratury, wiatru, ciśnienia), a nie aktualnych potrzeb użytkowych związa-
nych np. z obecnością wielu osób czy gotowaniem. W efekcie wymiana
powietrza czasami jest niewystarczająca, a innym razem nadmierna.
System wentylacji naturalnej nie zapewnia również odpowiedniej jakości
napływającego do pomieszczeń powietrza (m.in. jego temperatury i czy-
stości) ani oszczędności ciepła.
Doskonalszym rozwiązaniem jest wentylacja o kontrolowanym (stero-
wanym) przepływie powietrza np. przez okna wyposażone w nawiewniki
automatycznie dostosowujące wielkość przepływu powietrza oraz reagu-
jące na wilgotność panującą w pomieszczeniu (tzw. higrosterowalne).
Można także zamontować wentylację mechaniczną nawiewno-wywiewną
z rekuperacją (odzyskiem) ciepła, zapewniającą najlepszą kontrolę ilo-
ści i jakości powietrza doprowadzanego do pomieszczeń. Wymaga ona
większych nakładów inwestycyjnych, które jednak szybko się zwracają.
x x x
Modernizacja systemu grzewczego
Stan i wyposażenie instalacji ogrzewania ma kluczowy wpływ na zużycie
energii cieplnej, dlatego podczas prac termomodernizacyjnych konieczne
jest doprowadzenie do jej maksymalnej sprawności.
Modernizacja może obejmować zarówno urządzenia w węźle cieplnym,
jak i elementy instalacji c.o. W każdym przypadku powinna być wyko-
nana w sposób kompleksowy. Cząstkowe usprawnienia ograniczone np.
do zainstalowania zaworów termostatycznych w niewyregulowanej insta-
lacji są błędem, którego efektem – zamiast oszczędności – może być
pogłębienie wadliwego działania ogrzewania.
Zmiany w węźle cieplnym obejmują zazwyczaj:
• usprawnienie wymienników ciepła,
• wymianę i izolowanie armatury w celu likwidacji nieszczelności instala-
cji i zmniejszenia strat ciepła,
• wprowadzenie urządzeń automatycznej regulacji, tj. regulatorów: ciś-
nienia i różnicy ciśnień – zapewniających stałość ciśnienia dyspozycyjnego
w węźle niezależnie od jego wahań w sieci cieplnej; przepływu – ogra-
niczającego maksymalny pobór ciepła z sieci; pogodowego – kontro-
lującego wydajność wymienników w zależności od temperatury powie-
trza zewnętrznego.
Budynki mieszkalne wielorodzinne zazwyczaj wyposażone są w centralne
ogrzewanie wodne, dwururowe, w systemie otwartym z rozdziałem dol-
nym i obiegiem grawitacyjnym, a ciepło dostarczane jest do węzła z sieci
miejskiej. Instalacja taka nie zawsze wymaga wymiany. Przeważnie
wystarczy przeprowadzić jej modernizację, polegającą na:
• płukaniu chemicznym w celu usunięcia osadów i przywrócenia peł-
nej sprawności,
• ogólnym uszczelnieniu instalacji (ograniczeniu do minimum ubyt-
ków wody),
• likwidacji centralnej sieci odpowietrzającej i zastosowaniu indywidual-
nych odpowietrzników na pionach,
• hermetyzacji instalacji przez użycie naczyń wzbiorczych zamkniętych,
• wprowadzeniu obiegu pompowego zamiast grawitacyjnego,
• zaizolowaniu rur przechodzących przez pomieszczenia nieogrzewane,
• wymianie grzejników w celu ograniczenia ilości wody w instalacji,
• zamontowaniu zaworów termostatycznych przy grzejnikach,
• dostosowaniu instalacji do zmniejszonego zapotrzebowania na ciepło
po ociepleniu budynku.
Szczególnie ważny jest montaż termostatycznych zaworów regulacyj-
nych na grzejnikach, które umożliwiają kontrolę temperatury w zależno-
ści od upodobań mieszkańców, a tym samym ograniczają przegrzewanie
pomieszczeń i niepotrzebne straty energii cieplnej.
Zgodnie z prawem oszczędne gospodarowanie ciepłem powinno być
realizowane przez wszystkich użytkowników, dlatego też na mocy rozpo-
rządzenia w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowia-
dać budynki i ich usytuowanie (DzU 75/02 poz. 690) istnieje obowiązek
instalowania urządzeń do indywidualnego rozliczania kosztów ogrzewa-
nia. Regulacje te stosuje się zarówno przy budowie, jak i przebudowie lub
modernizacji budynków.
x x x
Równoważenie hydrauliczne instalacji c.o.
Problem dostosowania ilości dostarczanej energii do zapotrzebowania
występuje w każdym systemie grzewczym. Z punktu widzenia oszczędno-
ści energii i obecnego stanu wiedzy równoważenie hydrauliczne instalacji
centralnego ogrzewania jest koniecznością podyktowaną głównie wzglę-
dami ekonomicznymi i środowiskowymi. Znajduje to odzwierciedlenie
Fot. 3. Stan elewacji przed rozpoczęciem prac ociepleniowych
fot. B. Blum (2)
Fot. 4. Fasada budynku po przeprowadzeniu prac termomodernizacyjnych
