Obiekty Mieszkalne 2018
61
Analiza efektywności termomodernizacji budynku wielorodzinnego
x x x
Przyczyny strat ciepła
W wielu budynkach występują nadmierne straty ciepła, co przekłada się
na duże zużycie energii wymaganej do jego ogrzania. Termomoderni-
zacja polega na wprowadzeniu zmian, które zapobiegną temu zjawisku,
np. dociepleniu obiektu, usprawnieniu instalacji c.o. i c.w.u. Działania te
wymagają nakładów finansowych, ale przy dobrym rozpoznaniu i wybo-
rze odpowiedniej metody postępowania, koszty zostaną pokryte głównie
z pozyskanych dzięki nim oszczędności.
Poziom termoizolacji większości budynków w Polsce wciąż jest niedosta-
teczny. Zwłaszcza tych powstałych kilkadziesiąt, a nawet kilkanaście lat
temu. Niezbyt rygorystyczne w tamtym okresie wymogi wynikające z prze-
pisów prawa budowlanego nie były przestrzegane, dlatego w starszych
budynkach straty ciepła przez ściany zewnętrzne, stropy, poddasza lub
stropodachy są znacznie większe niż w obiektach realizowanych obecnie.
Na opisaną sytuację wpływ ma słaba jakość i szczelność stolarki otworo-
wej, przez którą ciepło ucieka znacznie łatwiej niż przez przegrody muro-
wane. Ponadto, często w wyniku panujących trendów architektonicznych
zaczerpniętych z krajów o cieplejszym klimacie, powierzchnia okien jest
dużo większa niż wymagają tego potrzeby doprowadzenia światła dzien-
nego do pomieszczenia.
Drugą ważną przyczyną wysokiego zużycia ciepła jest niska sprawność
instalacji i urządzeń grzewczych. Przestarzałe technicznie lokalne źródła
ciepła (kotły), a także stare węzły ciepłownicze w instalacjach zasilanych
z sieci miejskiej stanowią powód nieracjonalnie wysokich kosztów. Dodat-
kowo wewnętrzne instalacje są rozregulowane, rury źle izolowane i zaroś-
nięte osadami stałymi, przez co ich efektywność jest bardzo niska.
W licznych przypadkach źle zaizolowane ściany zewnętrzne mają
wewnątrz budynku bardzo niską temperaturę, zwłaszcza zimą. Może to
powodować wykraplanie się na ich powierzchni wilgoci zawartej w powie-
trzu, co sprzyja rozwojowi pleśni i grzybów. Nałożenie się wszystkich tych
czynników negatywnie wpływa nie tylko na konstrukcję budynku, lecz
również na zdrowie mieszkańców, a w szczególności dzieci.
Duże zużycie energii cieplnej jest w pewnym stopniu spowodowane także
brakiem rozliczania kosztów ogrzewania pomiędzy poszczególnych użyt-
kowników (lokatorów), które przeważnie staje się zachętą do oszczęd-
nego gospodarowania ciepłem. Wymaga to jednak możliwości stero-
wania mocą grzejników (np. za pomocą termostatycznych zaworów
przygrzejnikowych), dzięki czemu mieszkańcy będą mogli jednocześ-
nie dostosowywać warunki komfortu do swoich preferencji i kontrolować
wydatki na ten cel.
Z obserwacji i analiz wynika, że straty ciepła z budynku przez poszcze-
gólne przegrody wyglądają następująco:
• wentylacja – 30–40%,
• ściany zewnętrzne – 20–30%,
• okna – 15–25%,
• dach – 10–25%,
• piwnice – 3–6%.
W większości obiektów zbudowanych według dawnych przepisów
i oddanych do użytkowania przed 1985 r., a także w znacznej czę-
ści oddanych po tym terminie ucieczka ciepła wygląda bardzo podob-
nie. Dla obniżenia ponoszonych kosztów użytkowania konieczna jest
ich termomodernizacja.
x x x
Usprawnienia termomodernizacyjne
Prawidłowo przeprowadzona termomodernizacja pozwala zmniejszyć
zużycie energii i obniżyć opłaty za utrzymanie budynku. Działania z nią
związane mogą obejmować modernizację lub wymianę:
• systemu ocieplenia ścian, dachów, stropodachów oraz stropów nad
nieogrzewanymi piwnicami, a także podłóg na gruncie,
• okien i drzwi zewnętrznych,
• źródła ciepła (lokalnej kotłowni lub węzła cieplnego) oraz zainstalo-
wanie automatyki sterującej,
• instalacji grzewczej w budynku,
• systemu zaopatrzenia w ciepłą wodę użytkową i zainstalowanie urzą-
dzeń zmniejszających jej zużycie,
• systemu wentylacji,
• ewentualne wyposażenie w urządzenia wykorzystujące energię ze źró-
deł odnawialnych, np. kolektory słoneczne, pompy ciepła, kotły na bio-
masę itp.
x x x
Ocieplenie przegród
Ocieplenie polega na obłożeniu istniejącej ściany dodatkową warstwą
materiału o wysokich właściwościach izolacyjnych. Parametrem charak-
terystycznym jest w tym przypadku współczynnik przenikania ciepła U.
Im jego wartość jest mniejsza, tym bardziej przegroda uniemożliwia straty
ciepła. W ścianach budynków zbudowanych kilkanaście czy kilkadziesiąt
lat temu ma on wartość ok. 1 W/(m²K). Ocieplając je, można osiągnąć
wartość np. do 0,25–0,30 W/(m²K), co oznacza trzy- lub czterokrotną
poprawę izolacyjności. Przedsięwzięcie to da się zrealizować wieloma
metodami, zarówno od wewnątrz, jak i od zewnątrz. Najskuteczniejszym
sposobem, i z reguły przysparzającym najmniej problemów organizacyj-
nych, jest ocieplenie od zewnątrz, które:
• tworzy równomierną izolację na całej powierzchni przegrody i eliminuje
mostki cieplne, czyli miejsca słabiej izolowane,
• zwiększa akumulację cieplną ściany (ogrzana ściana jest akumulato-
rem ciepła),
• usuwa nieszczelności i tworzy nową, estetyczną elewację budynku,
• może być realizowane bez zakłóceń w użytkowaniu pomieszczeń.
Obecnie najczęściej stosowana jest tzw. metoda BSO (bezspoino-
wego systemu ociepleń), zwana również lekką mokrą. Polega ona na
Analiza efektywności
termomodernizacji budynku
wielorodzinnego
Zaopatrzenie w ciepłą wodę użytkową i ogrzewanie
budynków pochłania dużo energii, a przez to jest znaczącym
obciążeniem domowych budżetów. W przeszłości nie było
to tak odczuwalne, gdyż ceny energii były niższe. Obecnie
sytuacja wygląda zupełnie inaczej i można przypuszczać, że
koszt wytworzenia ciepła będzie nadal wzrastał. Dlaczego
warto zastosować rozwiązania, które pozwolą obniżyć zużycie
energii, a przez to odciążą finansowo mieszkańców, pokazano
na przykładzie czterokondygnacyjnego budynku jednej
z warszawskich wspólnot mieszkaniowych.
mgr inż. Bożena Blum
licencjonowany zarządca nieruchomości
