Wentylacja w halach produkcyjnych
76
• okapy – stosowane nad wannami i piecami przemysłowymi; są sku-
teczne, jeżeli temperatura zanieczyszczonego powietrza jest wyższa od
temperatury w pomieszczeniu, czyli gdy występuje konwekcyjny ruch cie-
pła, a także gdy wydzielane są substancje gazowe gęstsze od powietrza.
Najlepszym i najskuteczniejszym rozwiązaniem, wymaganym prawnie na
mocy [5], jest hermetyzacja urządzeń lub ich części, mogących wydzie-
lać szkodliwe gazy, pary lub pyły.
W hali produkcyjnej do usuwania zanieczyszczonego powietrza stosuje
się systemy centralne (kanałowe) z odgałęzieniami zakończonymi odpo-
wiednimi ssawkami lub jednostkowe – mobilne.
Instalacje centralne odciągów miejscowych każdorazowo wymagają
zarówno indywidualnego podejścia na etapie projektowym, jak i doboru
właściwych urządzeń – elementów wentylacyjnych oraz oczyszczających
usuwane powietrze. Najczęściej służą do przesyłania dużych strumieni
powietrza. Natomiast urządzenia mobilne zazwyczaj są złożone z typo-
wych, wykonywanych seryjnie, elementów i zespołów wentylacyjnych,
dobranych do konkretnego zastosowania (stanowisko pracy, proces).
Do urządzeń stanowiskowych niestacjonarnych (mobilnych) należą urzą-
dzenia filtrowentylacyjne. Przeznaczone są do usuwania zanieczyszczo-
nego powietrza ze źródła emisji, oczyszczania go i ponownego wpro-
wadzania do pomieszczenia. Ich zaletą jest możliwość dogodnego
umieszczenia przy danym stanowisku oraz oszczędność energii ciep-
lnej w sezonie grzewczym przez wprowadzanie oczyszczonego powietrza
z powrotem do pomieszczenia (a nie wyprowadzanie go na zewnątrz
budynku). Są to urządzenia pracujące na powietrzu obiegowym, nie
spełniają zatem wymagań dotyczących obowiązkowej wymiany powie-
trza (np. podanych w tab. 2).
Urządzenia filtrowentylacyjne składają się z następujących elementów:
• wentylatora,
• urządzenia lub układu urządzeń do oczyszczania powietrza przed jego
usunięciem z agregatu,
• elementu służącego do wychwytywania zanieczyszczeń w miejscu ich
wydzielania (np. ssawka, okap),
• przewodów wentylacyjnych,
• podwozia i/lub uchwytów do mocowania (podwieszenia) do słupów,
ścian itp.
Aparaty grzewczo-wentylacyjne
Aparaty grzewczo-wentylacyjne zapewniają ogrzewanie pomieszczeń
z powietrzem (które w zależności od potrzeb może być czerpane
bezpośrednio z obsługiwanego pomieszczenia lub za pomocą
kanałów czerpnych z zewnątrz) jako nośnikiem ciepła. Wykorzysty-
wane są do okresowego, sprawnego ogrzewania obiektów o dużej
kubaturze, choć można stosować je także do pracy ciągłej. Ogrze-
wanie powietrzne – nadmuchowe, charakteryzuje się małą bezwład-
nością i szybkim wzrostem temperatury w obsługiwanym pomieszcze-
niu. Powietrze przepływające przez wymiennik ciepła (wodny, parowy,
gazowy, olejowy lub elektryczny) w aparacie grzewczym odbiera od
niego energię cieplną i przekazuje ją do otoczenia. Dostępne są także
aparaty z funkcją chłodzenia. Wentylator wymusza ruch powietrza
ukierunkowany zgodnie z potrzebami.
Centrale bezkanałowe dachowe lub rekuperatory dachowe
W obiektach produkcyjnych i magazynach urządzenia te zapewniają
dostarczenie powietrza zewnętrznego oraz jego filtrację, ogrzanie
i ochłodzenie (jeśli jest wymagane). Warunek niezbędny do ich stoso-
wania stanowi lokalizacja wentylowanego pomieszczenia bezpośred-
nio pod dachem budynku.
Powietrze nawiewane jest przez nawiewnik wirowy znajdujący się na
dole urządzenia. Można zastosować komorę rozdziału, w której nastąpi
podział strugi powietrza na dwie gałęzie. Do ogrzewania powietrza
nawiewanego wykorzystuje się energię cieplną z centralnego systemu
grzewczego lub montuje się urządzenie wentylacyjne z wbudowanym
gazowym kotłem kondensacyjnym. Natomiast w celu jego ochłodzenia
urządzenie można podłączyć do systemu wody lodowej lub zainsta-
lować system chłodzenia (w rozwiązaniu dachowym wbudowuje się
parownik, zaś skraplacz jest montowany w jego pobliżu na dachu).
Przy nawiewach należy jednocześnie stosować wywiew zbliżonej ilości
zużytego powietrza na zewnątrz. W przypadku instalacji ze zmien-
nym strumieniem powietrza nawiewanego, konieczna jest współpraca
z oddzielnym wentylatorem wyciągowym, o wydatku zmieniającym się
proporcjonalnie do udziału powietrza zewnętrznego w nawiewanym.
Kurtyny powietrzne
Kurtyny powietrzne zalicza się do urządzeń wentylacji miejscowej. Dzieli
się je na komfortowe i przemysłowe. Te ostatnie montowane są w maga-
zynach, hurtowniach, warsztatach (także samochodowych), halach pro-
dukcyjnych, przemysłowych, browarach, chłodniach składowych.
Typowa kurtyna powietrzna składa się ze stalowej obudowy, w której
umieszczony jest wentylator z jedno- lub trójfazowym silnikiem elek-
trycznym. Urządzenia te często wyposażone są także w element grzew-
czy. Z tego względu rozróżnia się dwa podstawowe rodzaje kurtyn:
ciepłe i zimne (bez elementu grzewczego). Pierwsze z nich mogą
pracować jako elektryczne (z grzałkami elektrycznymi) oraz wodne
(z wymiennikiem wodnym). Kurtyny zimne zalecane są natomiast do
montażu w bramach przemysłowych, gdzie priorytetem jest ogranicze-
nie strat energii przez otwartą bramę, a nie zapewnienie komfortu ciep-
lnego [1]. Mogą być montowane poziomo lub pionowo.
W chłodniach i w mroźniach dąży się do wyeliminowania tworzenia
się mgły i oszronienia, zapewnienia wolnej przestrzeni, umożliwiającej
dogodny i bezpieczny transport, oraz ochrony przed oblodzeniem skła-
dowanych produktów. Można tam zastosować specjalistyczne wielostru-
mieniowe kurtyny.
Tab. 1. Przykładowe zastosowanie urządzeń odciągów miejscowych [1], [3]
Rodzaj urządzenia odciągów
miejscowych
Przykład zastosowania
Obudowa pełna
obudowy przesiewaczy, przesypów, oczyszczarek, komory
bezpiecznej pracy mikrobiologicznej (komory rękawicowe),
obudowa procesów obróbki skrawaniem „na mokro”
Obudowa częściowa
digestoria, komory lakiernicze, obudowy tarcz szlifierskich,
automatu tokarskiego, obudowa stanowiska do szlifowania
dużych odlewów, stoły warsztatowe do spawania, metalizowania
lub malowania, stanowiska obróbki dużych/długich elementów,
obudowa wagi laboratoryjnej lub hartowniczego pieca
indukcyjnego
Ssawki
spawanie, lutowanie, toczenie kruchych materiałów, odciągi
spalin, laboratoria
Ssawki szczelinowe
odciągi brzegowe w wannach, np. do odtłuszczania, trawienia,
galwanizowania, stanowiska do szlifowania małych elementów,
urządzenia stolarskie
Okapy nad gorącymi źródłami
kuchnie zawodowe, odlewnie
Okapy usuwające opary
spawanie, szlifowanie, polerowanie
Stoły dolnossące
spawanie, usuwanie pyłu pochodzącego z procesów obróbki
takich materiałów, jak: tworzywa sztuczne, materiały
kompozytowe, włókno szklane i drewno; do śrutowania, stępiania
ostrych krawędzi, szlifowania taśmowego, wykańczania odlewów,
ważenia składników itp.
