warsztat architekta
8
abc specjalisty
nowe przestrzenie edukacji
-ogrodów, jak Podkowa Leśna czy Milanówek. Aby duży gmach
szkoły nie przytłoczył kameralnej okolicy, architekci rozbili jego
bryłę na szereg segmentów. Wieńczą je spadziste dachy pokryte
czerwoną dachówką, jak większość budynków w tej wsi. Dzięki
temu szkoła zharmonizowała się z otoczeniem. Redukcja skali
wpływa też na lepszy odbiór szkoły przez małe dzieci.
Budynek jest ważnym elementem wsi, dlatego przed wejściem
do niego powstał plac, jedyny w całej miejscowości. Ta namiastka
rynku ma w centrum koncentrycznie ukształtowanej posadzki
zasadzone drzewo otoczone ławkami. Tutaj rodzice mogą cze-
kać na dzieci, a uczniowie spędzać czas po lekcjach. Z czasem
plac stał się najważniejszą przestrzenią publiczną miejscowości.
Organizowane są tam festyny czy zabawy.
Już od wejścia szkoła zachęca do przekroczenia jej progów.
Przez przeszklony hol widać na przestrzał położony z tyłu obiek-
tu plac zabaw wraz z rozbudowanym zespołem sportowym, na
który składają się boiska i bieżnia.
Najbliższe otoczenie szkoły to przyklasowe ogródki. Sale na
parterze, w których zajęcia mają głównie młodsze dzieci, mają
bezpośrednie wyjście na zewnątrz. Dzieci mogą nie tylko bawić
się na powietrzu, ale i uczyć poprzez opiekę nad roślinami. Przy
ogrodzeniu okalającym kompleks szkolny pojawiły się ceglane
Nowa polska szkoła
Większość osób czytających ten artykuł uczęszczała, przynaj-
mniej w którymś momencie swojego życia, do szkoły typu
tysiąclatka. Nazwa ta nawiązuje do wielkiej akcji inwestycyj-
nej, kiedy to z okazji tysiąclecia państwa polskiego władze
PRL-owskie postanowiły wybudować 1000 wzorcowych szkół.
Ostatecznie w latach 1959-1972 powstało 1417 obiektów. Były
tanie, łatwe w budowie i funkcjonalne. Wykonywano je według
5 standardowych projektów. Po latach wiele z nich nadaje się do
poważnej modernizacji. W okresie powstania były jednak praw-
dziwym skokiem cywilizacyjnym. Do dzisiaj tysiąclatki i wyzna-
czony przez nie standard stanowią dojmującą codzienność
polskiego szkolnictwa.
Na szczęście sytuacja powoli się zmienia. Obecnie budowane
obiekty szkolne starają się wyznaczać nowe typy przestrzeni
edukacyjnej. Przykładem jest szkoła podstawowa w Książenicach
pod Warszawą, projektu pracowni PALK Architekci. Praktycznie
każdy aspekt funkcjonowania tej szkoły był przez projektantów
rozwiązywany w sposób niestandardowy.
Obiekt powstał w centrum, budowanego od lat 90., osiedla
mieszkaniowego złożonego głównie z domów jednorodzinnych.
Zabudowa miejscowości nawiązuje do podwarszawskich miast-
4.
Do przyklasowych ogród-
ków w szkole podstawowej
w Książenicach dzieci mogą
wychodzić bezpośrednio z klas
położonych na parterze
5.
Usytuowana w holu, wysoka na
dwie kondygnacje, jadalnia jest jedno-
cześnie miejscem spotkań
6.
Plac przed budynkiem szkoły
stał się najważniejszą przestrzenią
publiczną miejscowości
5
6
4
