6
warsztat architekta
że uczniów należy przygotowywać do kompetencji XXI wieku,
wśród których wymienia się tzw. 4K – komunikację, kooperację,
kreatywność i krytyczne myślenie. Do tego dochodzą inne umie-
jętności „miękkie”, takie jak: elastyczność, otwartość na inne kultury
oraz kompetencje medialne, coraz ważniejsze w społeczeństwie
informacyjnym. Czy można wyrobić w uczniach kreatywność,
gdy żyją w wojskowym drylu niczym w pruskim wojsku? Jak
wspierać komunikację, jeśli lekcje to wciąż teatr jednego aktora na
tle smutnej tablicy?
OECD definiuje obecnie przestrzeń edukacyjną jako: „prze-
strzeń fizyczną, która wspiera wielorakie i zróżnicowane progra-
my i pedagogiki nauczania/uczenia się, w tym takie, które wyko-
rzystują współczesne technologie; która demonstruje optymal-
ne i efektywne kosztowo wykorzystanie i użycie budynków;
funkcjonuje w harmonii ze środowiskiem naturalnym i zachęca
do społecznej partycypacji, zapewniając zdrowe, komfortowe,
bezpieczne oraz stymulujące warunki dla jej użytkowników
”
.
Przestrzeń szkoły może więc stymulować uczniów do lepszego
uczenia się, może rozbudzać w nich ciekawość świata, zachę-
cać do rozmów z innymi, a więc wymiany myśli, formowania
własnych opinii i postaw. Badacze tego zagadnienia podkreślają,
że to środowisko klasy i szkoły powinno przystosowywać się
przestrzenie
nowe
Tomasz Malkowski
abc specjalisty
edukacji
Środowisko szkoły ma istotny wpływ na wyniki
w nauce, co potwierdzają liczne badania. Przestrzeń
architektoniczna jest więc „trzecim pedagogiem”.
Jak zatem kształtować przestrzenie edukacji, by
przygotowywały uczniów do kompetencji XXI wieku?
Jak budować szkoły w świecie zdemonopolizowanej
wiedzy, gdzie każdy uczeń z komórką w ręku ma
dostęp do nieograniczonych pokładów informacji?
Przez stulecia ukształtował się schemat funkcjonalny i programowy
szkół – w zasadzie na całym świecie można znaleźć budynki,
w których znajdują się klasy. Uczniowie siedzą tamw równych rzę-
dach i słuchają „mistrza ceremonii” – nauczyciela przekazującego
wiedzę. Komunikacja w takim układzie jest zwykle jednostronna.
Nadawcami są pedagodzy, odbiorcami uczniowie. A wszystko to
w przestrzeni, na którą składają się powtarzalne sale, niczym cele
więzienne lub mnisie. Do dziś tak zazwyczaj buduje się szkoły.
Czy będzie tak zawsze? Czy ta standaryzacja odpowiada na coraz
bardziej zmieniający się świat? Czy schematyczność potrafi przygo-
tować uczniów do wymagań współczesności?
Edukacja musi nadążyć za wielkimi zmianami, jakie nastąpiły
w ostatnich dekadach. W USA opracowania edukacyjne podają,
1.
Sala dla najmłodszych dzieci
z kryjówkami wewnątrz ściany, przed-
szkole Mali Odkrywcy
Tomasz Malkowski
krytyk architektury, autor
artykułów i scenariuszy
telewizyjnych dotyczących
architektury i jej
historii, a także sztuki
oraz dizajnu
1
