56
abc specjalisty
warsztat architekta
inteligentne fasady
kultury arabskiej i ażurowych elementów architektury islamu,
tzw. maszarabii (z ang.
mashrabiya
). System obecnie nie działa
m.in. z powodu komplikacji unikalnego mechanicznego roz-
wiązania, w 2019 roku mają się rozpocząć prace renowacyjne
i naprawcze.
Przyczyną rozpowszechnienia systemów służących regulacji
światła dziennego jest relatywnie prosty schemat funkcjono-
wania, z fotosensorem/fotokomórką, i łatwe sterowanie na
zasadzie sprężenia zwrotnego. Systemy osłon mogą jednak
przyjmować różne formy, od klasycznych lamelowanych żaluzji,
poruszających się wokół własnej osi, przez zwijane rolety do
bardzo skomplikowanych geometrycznie wielopłaszczyzno-
wych systemów kinetycznych, które – podobnie jak papierowe
zabawki origami – składają się lub rozkładają, reagując na zmiany
oświetlenia. Przykładem mogą być: prostszy – Oval Offices
w Kolonii (proj. Sauerbruch Hutton Architekten, 2010 – fot. 4),
oraz bardziej skomplikowany – Al Bahar Towers w Abu Zabi
(proj. Aedas, 2012).
Regulacja natężenia światła dziennego przedostającego się do
wnętrz użytkowych może być również realizowana przez
systemy pozbawione jakichkolwiek mechanicznych części, ich
zaletą jest niezawodność i bardzo niskie nakłady eksploatacyjne.
Koncepcja fasady adaptowalnej wywodzi się z prac M. Davisa
nad tzw. ścianą wielofunkcyjną (z ang.
polyvalent wall
), które
były prowadzone na początku lat 80. XX wieku, kiedy praco-
wał on w pracowni Richard Rogers and Partners. Koncepcja
przewidywała wielowarstwową, wielofunkcyjną przegrodę,
która – podobnie jak ludzka lub zwierzęca skóra – będzie się
autonomicznie dostosowywać do zmian środowiska zewnętrz-
nego [2]. Pomysł ten pozostał do dziś niezrealizowany, ale od lat
stanowi nieustanną inspirację dla twórców nowych systemów
fasadowych. W praktyce fasada, która odpowiadałaby wszystkim
postulatom założenia ideowego jeszcze nie istnieje, natomiast
powstaje wiele rozwiązań zawierających poszczególne jego ele-
menty. Najwcześniej zautomatyzowane zostały urządzenia do
regulacji ilości światła słonecznego, sterowane mechanicznie lub
pneumatycznie żaluzje, rolety lub przesłony. Do dziś niedości-
gnionym wzorcem pozostaje monumentalna południowa fasada
budynku Instytutu Świata Arabskiego w Paryżu (proj. J. Nouvel,
1987 – fot. 1), w której do regulacji światła dziennego wyko-
rzystano mechaniczne przesłony (tzw. irysowe), podobne do
stosowanych w obiektywach fotograficznych. Przesłony w róż-
nej wielkości i liczbie tworzą 240 ażurowych paneli regulujących
dostęp światła dziennego. Stanowią one czytelne odniesienie do
4a
4b
4.
Budynek biurowy Oval
Offices w Kolonii:
a) widok fasady z zamkniętymi
szklanymi okiennicami,
b) widok fasady z otwartymi
szklanymi okiennicami,
fot. Marcin Brzezicki
5.
World Meteorological
Organization – przykład całkowicie
otwieranego zewnętrznego płaszcza
fasady, fot. Marcin Brzezicki
5
