24
Materiały wykończeniowe w obiektach ochrony zdrowia
wymyślne place zabaw, można wykonać z materiałów zapewniających
bezpieczne użytkowanie, możliwość dezynfekcji i trwałość. Z pomocą
projektantom przychodzą producenci mebli specjalnie przygotowa-
nych dla najmłodszych oraz tapet z nadrukami zindywidualizowanych,
barwnych grafik. Kolor, faktura, rysunek, a nawet iluzja to narzędzia,
które mogą i powinny służyć świadomemu budowaniu obrazu szpitala
w oczach małych pacjentów.
x x x
Zagadnienia higieniczno-sanitarne
Szacunki wskazują, że nawet 10% pacjentów ulega zakażeniu w szpi-
talu, zarówno podczas zabiegów medycznych, jak i pobytu na oddzia-
łach łóżkowych. Każda placówka medyczna ma swoje wewnętrzne
procedury dotyczące utrzymania poziomu higieny. Powierzchnie, na
których mogą się gromadzić szkodliwe mikroorganizmy, podlegają
regularnemu czyszczeniu i dezynfekcji, dlatego materiały wykończe-
niowe powinny być trwałe, wodoodporne, nienasiąkliwe i niewrażliwe
na dezynfekcję roztworami chemicznymi (m.in. amoniakiem, chlo-
rem, czwartorzędowym amonem i nadtlenkiem wodoru). Powierzchnie
czyszczone są nie tylko za pomocą gąbek i ścierek, lecz także myjek
ciśnieniowych. Z tego względu np. sufity modułowe muszą mieć spe-
cjalne uszczelki i dodatkowe zaciski, zapobiegające podnoszeniu płyt
przez strumień wody pod ciśnieniem. Warto też wspomnieć o rozwią-
zaniach z użyciem mobilnych lub stacjonarnych aparatów do dezyn-
fekcji (pomieszczenia do 400 m
3
), służących do dekontaminacji z uży-
ciem aerozolu lub gazu (np. nadtlenku wodoru). Są obszary, w których
obowiązuje konieczność zachowania wysokiego reżimu czystości, np.
tam, gdzie przeprowadzane są procedury medyczne polegające na
„otwarciu ciała” pacjenta, m.in. bloki operacyjne (w szczególności
sale operacyjne), odrębne pomieszczenia przygotowania pacjentów
oraz personelu do operacji. W tych miejscach podłogi, ściany i sufit
powinny spełniać najsurowsze wymagania dotyczące mycia i dezyn-
fekcji środkami bakteriobójczymi i grzybobójczymi, ale również przeno-
sić obciążenia związane z ruchem ciężkiego, specjalistycznego sprzętu
i odprowadzać ładunki elektrostatyczne. Należy przy tym pamiętać,
że współczesna sala operacyjna nie jest wyłącznie odizolowanym
miejscem wielogodzinnych zabiegów, gdzie lekarze pracują we włas-
nym gronie. Coraz więcej prostych procedur realizuje się przy częś-
ciowym znieczuleniu, co oznacza pełną świadomość pacjenta, a bar-
dziej skomplikowane operacje często wymagają konsultacji poprzez
najnowocześniejsze środki komunikacji. Powyższe aspekty skłaniają
do opracowania od nowa, nastawionej na komfort i redukcję stresu
pacjenta, estetyki sali operacyjnej. Kolorystyka w nowoczesnych pla-
cówkach nie odbiega od palety barw, z jaką pacjent zapoznał się na
oddziale lub w innych częściach szpitala, a nadmiar sprzętu nie wywo-
łuje nerwowych pytań, ponieważ wiele specjalistycznych urządzeń jest
zintegrowanych lub schowanych przed wzrokiem. Dobór odpowied-
nich elementów dekoracyjnych oraz właściwe oświetlenie dają zatem
pacjentom poczucie bezpieczeństwa.
Do stref o wysokim reżimie czystości zaliczane są także miejsca prze-
znaczone do przechowywania lub przygotowywania produktów leczni-
czych i wyrobów medycznych, np. apteki szpitalne oraz izby receptu-
rowe. W zależności od typu apteki to również dodatkowe, poszerzające
jej zakres i funkcjonalność, pomieszczenia o szczególnych wymaga-
niach i potrzebach zachowania określonego poziomu czystości, m.in.
pracownie, w których powstają preparaty do żywienia pozajelitowego
lub produkty cytostatyczne wykorzystywane w chemioterapii. W pozo-
stałych należy stosować zmywalne materiały zgodnie z przepisami.
Dodatkowo w tzw. pomieszczeniach mokrych posadzka musi mieć
odpowiedni współczynnik antypoślizgowości, co utrudnia czyszczenie
powierzchni, ale zapewnia bezpieczeństwo użytkowania.
Stopień, w jakim dany produkt spełnia wymagania i wymogi higie-
niczno-sanitarne, określa klasa bakteriologiczna, która wskazuje naj-
wyższy dopuszczalny poziom zagęszczenia jednostek formujących kolo-
nie mikroorganizmów na metr sześcienny powietrza. Skala wynosi od
B100 do B1: im produkt ma niższą klasę, tym mniejsze jest rozprze-
strzenianie się mikroorganizmów na jego powierzchni. Istotny jest nie
tylko sam materiał, ale również sposób montażu. Wypełnienie spoin
pomiędzy sąsiednimi elementami powinno być gładkie i uniemożliwiać
osadzanie się brudu, dlatego obecnie popularne są materiały łączone
bezspoinowo, jak linoleum, kauczuk, winyl czy konglomeraty. Alterna-
tywę stanowią systemy zintegrowanych paneli wykończonych szkłem
lub blachą nierdzewną. W każdym przypadku istotne są względy este-
tyczne, a także możliwość uzupełniania wykończenia o elementy tech-
nologii medycznej.
W pomieszczeniach ambulatoryjnych ściany najczęściej wykańcza się
tapetami winylowymi typu II (grubszymi od biurowych). Chociaż ich
cena znacznie przekracza koszty malowania farbą, to są łatwiejsze
w konserwacji i dłużej zachowują parametry techniczne i estetyczne.
Natomiast na korzyść farb przemawia redukcja odbłysku światła
i korzystne właściwości akustyczne. Farba powinna umożliwiać ścia-
nom naturalną absorbcję i uwalnianie wilgoci, by utrzymywać właś-
ciwą wilgotność względną powietrza. Nie należy przy tym zapominać
o odpowiedniej wentylacji pomieszczeń, ponieważ przy zbyt dużej wil-
gotności może dojść do nieodwracalnego zawilgotnienia ścian
Fot. 7. Nadruki w sali rehabilitacyjnej przychodni Enel-Med Promenada w Warszawie,
projekt Archimed
fot. Archimed (2)
Fot. 8. Nadruk w gabinecie medycyny sportowej Enel-Med na stadionie Legii Warszawa,
projekt Archimed
