Materiały wykończeniowe w obiektach ochrony zdrowia
22
Fot. 5. Ściana z konglomeratu w sali operacyjnej ze stylizowanym logo Światowego
Centrum Słuchu Instytutu Fizjologii i Patologii Słuchu w Kajetanach, projekt Archimed
a nawet klamki w spójnej, charakterystycznej dla danej kondygnacji lub
funkcji barwie w prosty sposób informują pacjentów, gdzie są lub gdzie
powinni dotrzeć. Podczas pierwszej wizyty kod kolorystyczny i inne cha-
rakterystyczne oznaczenia pełnią funkcję drogowskazów zapobiega-
jących zagubieniu w ogromnym i skomplikowanym budynku. Noszą
one angielską nazwę
wayfinding
i są powszechnie stosowane nie tylko
w szpitalach.
Aby uniknąć częstych remontów w ciągach komunikacyjnych, koryta-
rzach oraz wszelkich innych miejscach wzmożonego ruchu, narażo-
nych na uszkodzenia mechaniczne i zabrudzenia, stosuje się systemowe
zabezpieczenia z tworzyw sztucznych (akryl, elastomer). Dostępna
jest cała gama narożników, poręczy, odbojnic, odbojoporęczy oraz
płyt ochronnych. Trzeba pamiętać, że na szpitalnych korytarzach czę-
sto dochodzi do dynamicznych sytuacji, np. gdy muszą się wyminąć ze
sobą dwa łóżka. Rozpędzone łóżko siłą swojej bezwładności może spo-
wodować duże straty na niezabezpieczonych powierzchniach, dlatego
montowane na ścianach specjalne listwy stały się nieodłącznym ele-
mentem krajobrazu szpitalnych wnętrz. W rejonie wzmożonego ruchu
narożniki zabezpiecza się kątownikami, a drzwi – specjalnymi osłonami.
Wszystkie te elementy można uwzględnić w projektowaniu kodu kolo-
rystycznego poszczególnych części szpitala i wykorzystać jako drogo-
wskazy w systemie odnajdywania drogi. Poręcze oraz odbojoporęcze
zawieszone na wygodnej wysokości mają dodatkową zaletę – ułatwiają
poruszanie się pacjentom starszym lub osłabionym, dla których często
pokonanie korytarza jest dużym wysiłkiem i wyzwaniem.
Klimat pomieszczeń wpływa na samopoczucie pacjentów, dlatego ade-
kwatny dobór barw i detali ma do spełnienia ważne zadanie w pro-
cesie leczenia. Przeznaczone na pobyt oddziały łóżkowe nie będą tak
nasycone barwami, jak np. sale do zajęć ruchowych, w których prio-
rytetem jest pobudzenie pacjenta do aktywnej rehabilitacji. Wyraz pla-
styczny przestrzeni może ośmielać i zachęcać do działania lub przeciw-
nie – sugerować zachowanie spokoju i ciszy. Skrajnym przykładem są
pomieszczenia przeznaczone wyłącznie do stymulacji multisensorycz-
nej (tzw. terapii Snoezelen), wyposażone w urządzenia służące dostar-
czaniu rozmaitych bodźców, np. projektory świetlne i elementy wodne
wydające dźwięki. Takie gabinety projektuje się w placówkach zajmu-
jących się pracą z dziećmi o różnym stopniu niepełnosprawności inte-
lektualnej, a także w ośrodkach dla seniorów. W różnych typach obiek-
tów projektant powinien uzbroić wnętrza w elementy stymulujące lub
zminimalizować ich liczbę w zależności od profilu terapii. Teoria właś-
ciwego dopasowania charakteru wnętrza dla wzmożenia oczekiwa-
nego efektu terapeutycznego rozwija się pod angielską nazwą
healing
environment
i bada oddziaływanie środowiska szpitalnego na szybki
powrót pacjentów do zdrowia. Aby wpływ ten był leczniczy, należy eks-
ponować jak najmniej elementów wzmagających stres i dążyć do stwo-
rzenia wokół pacjenta domowego otoczenia, a także zapewnić kon-
takt z naturą. Wysokiej klasy wykładziny, laminaty imitujące drewno
lub wzorzyste tapety dają możliwość aranżowania wnętrz szpitalnych
tak, aby były nastrojowe i estetyczne. Ważnym elementem jest komfort
akustyczny, stąd dążenie do redukcji powierzchni odbijających dźwięk,
aby odgłosów ruchliwego szpitalnego korytarza nie przenosić w sfery
odpoczynku i relaksu pacjentów (lepiej wytłumiony hałas to również
ulga dla personelu).
Ciekawy sposób oddziaływania elementów wnętrza na pacjentów sta-
nowi zaangażowanie ich uwagi. Jest to szczególnie cenne w pomiesz-
czeniach przeznaczonych dla dzieci, gdzie zainteresowanie i skupienie
wzroku na grafice lub grupie przestrzennych elementów może zapew-
nić kilka chwil spokoju i umożliwić przeprowadzenie procedury (podob-
nie atrakcyjne elementy wyposażenia działają na dorosłych pacjentów).
Nie chodzi tu jednak o plakaty, wiszące jeszcze w niektórych pocze-
kalniach, protekcjonalnie zachęcające do higienicznego trybu życia.
Podczas procedur wymagających długiego leżenia w jednej pozycji,
m.in. tomografii komputerowej albo operacji bez pełnego znieczule-
nia, dobrze zająć czymś wzrok skierowany pionowo w górę. Producenci
systemów sufitów podwieszanych oferują np. podświetlane kasetony
z dowolnym nadrukiem zdolnym przyciągnąć uwagę na dłużej. Zaś
współczesne aranżacje przestrzeni przeznaczonych dla dzieci (rów-
nież specjalistycznych gabinetów), przypominające często najbardziej
fot. Enel-Med
Fot. 6. Podświetlane kasetony sufitu w szpitalu Enel-Med przy ul. Solidarności
w Warszawie, projekt Archimed
fot. Archimed
