18
Materiały wykończeniowe w obiektach ochrony zdrowia
Architekt, wybierając konkretne rozwiązania, musi przestrzegać wyma-
gań surowszych od obowiązujących w zwykłych obiektach użyteczno-
ści publicznej. Zapewniając właściwą ergonomię procedur medycz-
nych, nie można pominąć innych, równie ważnych czynników. Dobrze
zaprojektowana przestrzeń ma także istotny wpływ na powrót do zdro-
wia. Projektowanie obiektów medycznych, mające za cel spełnienie
restrykcyjnych wymagań prawnych i technologicznych, powinno być
szczególnie uwrażliwione na potrzeby psychiczne i społeczne pacjen-
tów. Ważnym narzędziem w ich zaspokajaniu jest umiejętność właści-
wego doboru i zestawiania ze sobą odpowiednich materiałów wykoń-
czeniowych dla uzyskania pożądanej atmosfery wnętrza. Ma to wpływ
na odbiór budynku jako całości, poczucie bezpieczeństwa i pomyślność
leczenia. Po oddaniu inwestycji do użytkowania to jej zarządca bierze
odpowiedzialność za stan elementów wykończeniowych wnętrz, których
konserwacja – w przypadku obiektu ochrony zdrowia – pochłania ok.
1
/
3
wszystkich kosztów przeznaczonych na konserwację budynku. Od wie-
dzy i troski zarządcy zależy długość życia materiałów, zaś ich odpo-
wiedni dobór pod kątem trwałości, a szczególnie odporności na czysz-
czenie i dezynfekcję, jest kluczowy dla późniejszej eksploatacji obiektu.
Niestety, na etapie planowania inwestycji koszty zakupu materiałów
wykończeniowych rzadko zestawia się z przewidywanymi wydatkami na
ich konserwację. Nie sposób opisać wszystkich uwarunkowań i czekają-
cych pułapek, dlatego autorzy niniejszego artykułu postarają się zwrócić
uwagę na kluczowe aspekty i podzielić się doświadczeniami i spostrze-
żeniami wynikającymi z praktyki zdobytej w biurze projektowym.
x x x
Uwarunkowania formalnoprawne
Pojęcie „obiekty ochrony zdrowia” jest bardzo pojemne. Do tej grupy
budynków zalicza się przede wszystkim szpitale i przychodnie, ale do
tej kategorii należą również gabinety stomatologiczne, apteki, zakłady
opiekuńczo-lecznicze, szpitale psychiatryczne, ośrodki radioterapii, kli-
niki rehabilitacyjne i wiele innych obiektów, w których wykonywane są
procedury medyczne. Każda z tych placówek ma swoje uwarunkowa-
nia – inne potrzeby przejawiają pacjenci w podeszłym wieku, a inaczej
projektuje się przychodnie dla dzieci. Wymogi i rozwiązania zależą od
specyfiki danej jednostki medycznej i zakresu jej działalności – doty-
czy to także kryteriów wyboru materiałów wykończeniowych. Poza prze-
pisami wynikającymi z Prawa budowlanego, które są znane każdemu
architektowi, wraz z postępem nauki i rozwojem praktyki lekarskiej Minister
Zdrowia wydaje szczegółowe rozporządzenia opisujące kluczowe
zagadnienia, w tym wymagane warunki realizacji konkretnych proce-
dur medycznych. Niejednokrotnie podnoszenie standardów czy regula-
cja nowych metod leczenia idzie w parze z odejściem od szczegółowych
obostrzeń w innych obszarach. Problematyka projektowania obiektów
ochrony zdrowia ma w kręgu architektów opinię zajęcia niewdzięcz-
nego i trudnego, do czego w znacznej mierze przyczynia się duża liczba
przepisów regulujących poszczególne zagadnienia. Do tego są one roz-
rzucone w wielu miejscach i źródłach. Poniżej najważniejsze z nich:
• Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 26 czerwca 2012 r. w spra-
wie szczegółowych wymagań, jakim powinny odpowiadać pomieszcze-
nia i urządzenia podmiotu wykonującego działalność leczniczą,
• Ustawa z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej,
• Ustawa z dnia 20 maja 2010 r. o wyrobach medycznych,
• Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 6 listopada 2013 r. w spra-
wie świadczeń gwarantowanych z zakresu rehabilitacji leczniczej,
• Ustawa z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej,
• Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 10 kwietnia 2012 r. w spra-
wie sposobu postępowania podmiotu leczniczego wykonującego dzia-
łalność leczniczą w rodzaju stacjonarne i całodobowe świadczenia zdro-
wotne ze zwłokami pacjenta w przypadku śmierci pacjenta,
• Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 21 sierpnia 2006 r. w spra-
wie szczegółowych warunków bezpiecznej pracy z urządzeniami
radiologicznymi,
• Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 18 lutego 2011 r. w sprawie
warunków bezpiecznego stosowania promieniowania jonizującego dla
wszystkich rodzajów ekspozycji medycznej,
Materiały wykończeniowe
w obiektach ochrony zdrowia
Często słyszy się, że współczesne budownictwo daje nie-
ograniczone możliwości, a jedyną przeszkodą, jaką może
napotkać wyobraźnia i kreatywność projektanta, jest koszt
realizacji jego zamierzeń. Jednak kiedy mówimy o obiek-
tach ochrony zdrowia, pojawiają się ograniczenia wynika-
jące wprost ze specyfiki tematu. Jest to bowiem przestrzeń
dla złożonych i trudnych procesów, tworzona ze świado-
mością, że popełnione błędy lub niepoprawne rozwiąza-
nia będą miały bardzo poważne skutki. Źle zaprojektowany
szpital to ryzyko wydłużenia procedur medycznych i szereg
utrudnień dla pracującego w nim personelu, a w najgor-
szym przypadku narażenie zdrowia i życia pacjentów.
mgr inż. arch. Piotr Gastman
Archimed
mgr inż. arch. Maciej Wyszogrodzki
Archimed
fot. Archimed
Fot. 1. Wnętrze bunkra radioterapii w Tomaszowie Mazowieckim, projekt architektury
i technologii medycznej – Archimed
