12
Projektowanie bez błędów
Projekty szpitali powinny powstawać w zespołach interdyscyplinar-
nych, w których każdy specjalista jest niezbędnym ogniwem tworze-
nia optymalnego i bezpiecznego rozwiązania. Począwszy od architekta
i technologa medycznego, poprzez projektantów instalacji i konstruk-
cji, a skończywszy na lekarzach i zarządzie przyszłej placówki. Niełatwo
taki zgrany zespół stworzyć, a optymalnym rozwiązaniem jest stała,
wieloletnia współpraca fachowców wspólnie rozwijających swoją wie-
dzę i pozyskujących informacje o najnowszych osiągnięciach techno-
logii medycznej, instalacyjnej i budowlanej. Każde zadanie projektowe
powinno być poprzedzone wnikliwą analizą potrzeb klienta. W przy-
padku obiektów medycznych trzeba również brać pod uwagę oczeki-
wania pacjentów i personelu świadczącego usługi dotyczące zdrowia
i życia ludzi – często funkcjonującego w ogromnym stresie. Co wię-
cej – należy zdawać sobie sprawę, że każdy błąd może narazić ludzi
na utratę zdrowia, a w skrajnych przypadkach nawet życia. Powyższy
wstęp prowadzi do konkluzji, że projektowanie szpitali powinno odby-
wać się z jak najmniejszą liczbą błędów, a najważniejsze katego-
rie problemów powodujących powstawanie niewłaściwych rozwiązań
zostaną omówione w niniejszym artykule.
x x x
Układ funkcjonalny
Budynek szpitala to przede wszystkim poprawny układ funkcjonalny
wzbogacony o niebanalną architekturę i kolorystykę, która jednakże
pełni rolę służebną wobec roli medycznej. Nie ma prostej recepty na
właściwe i praktyczne zaprojektowanie szpitala. Zazwyczaj to inwe-
stor określa wytyczne będące podstawą stworzenia koncepcji, która
powinna stanowić bazę do określenia sposobu działania oraz kosz-
tów przyszłej inwestycji. Można założyć, że profesjonalny inwestor ma
wiedzę pozwalającą zweryfikować zakres usług medycznych, lecz czę-
sto ustalenie całej reszty układu funkcjonalnego należy do architekta.
Rozmieszczenie pomieszczeń socjalnych, porządkowych, technicz-
nych, sanitarnych bywa sporym problemem ze względu na zróżnico-
wane i czasami niespójne przepisy prawa budowlanego, rozporządzeń
ministra zdrowia, bhp, wytycznych rzeczoznawców sanepidu i ppoż.
Uzupełnieniem programu medycznego powinna być praca architekta
i inwestora nad ułożeniem wzajemnych relacji poszczególnych bloków
funkcjonalnych w celu zoptymalizowania pracy personelu, dostaw i co
najważniejsze – bezpieczeństwa pacjentów. Błędy w tym zakresie mogą
pojawić się w oddziałach (złe ustawienie stacji pielęgniarskich) lub
wzajemnych relacjach między nimi (np. brak szybkiej ścieżki dostępu
z oddziału ratunkowego do bloków operacyjnych czy diagnostyki).
Ustawienie optymalnego układu funkcjonalnego wymaga dogłębnej
znajomości realiów pracy szpitala, personelu i dróg dostaw oraz prze-
pisów i norm szczegółowych, a także najnowszych osiągnięć świato-
wej architektury szpitalnej. Brak wiedzy w tym ostatnim obszarze jest
jednym z najczęściej popełnianych błędów. Powielanie starych rozwią-
zań prowadzi do technologicznego zacofania szpitala i braku możli-
wości realizacji najnowszych terapii. Współczesne tendencje projek-
towe prowadzą do budowy optymalizowanych, energooszczędnych
i przyjaznych dla pacjenta obiektów. Niestety, w Polsce często widuje
się przewymiarowane, wysokie, energochłonne budynki, oparte na
systemach dwóch korytarzy, które znacznie ograniczają dostęp światła
dziennego i multiplikują powierzchnie ruchu. System dwukorytarzowy
został wymyślony w latach 40. ubiegłego wieku, by umożliwić klima-
tyzację szpitali za pomocą niezbyt sprawnych ówcześnie urządzeń.
Przykre jest to, że wciąż w Polsce powstają takie obiekty, nazwane
przez prof. Jana Delrue (wybitnego eksperta WHO w dziedzinie pro-
jektowania szpitali) – tytanicami – wielkimi, drogimi i skazanymi na
katastrofę. Niezbędnym etapem prac projektowych, służącym prze-
Projektowanie bez błędów
Projektowanie szpitali jest na tyle specyficznym działaniem,
że niewielu architektów posiada wiedzę, by takie obiekty
realizować. Kompetencji tych nie można łatwo pozyskać
na uczelni, a w praktyce architektonicznej należy je stale
pogłębiać, zbierać najnowsze opracowania z zakresu archi-
tektury szpitalnej, aparatury medycznej, rozwiązań instala-
cyjnych i technologicznych, wydawanego prawa, norm, roz-
porządzeń, a nawet sposobów leczenia i terapii.
doc. dr inż. arch. Michał Grzymała-Kazłowski
prezes Archimed, architekt SARP i MOIA,
Master of Engineering in Hospital Designing
K.U. Leuven
rys. archiwum pracowni Archimed
Rys. 1. Porównanie masterplanu i przygotowanej na jego podstawie koncepcji modernizacji i rozbudowy Szpitala Powiatowego w Wołominie
LABORATORIUM
LABORATORIUM
ZAPLECZE KOMERCJA
GASTRONOMIA
DIAGNOSTYKA
DIAGNOSTYKA
SOR
HALL
SEGREGACJI
PACJENTA
INFORMACJA
WEJŚCIE
DIAGNOSTYKA
WEJŚCIE
– LABORATORIUM
WYJŚCIE
– PROMORTE
–WYWOZY
(zadaszenie)
DIAGNOSTYKA
– Rezonansmagnetyczny
– Tomografia
– Endoskopia
–USG x 2
– Echokardiografia
WEJŚCIEGŁÓWNE
DO BUDYNKU
– INFORMACJA
–OSOBYODWIEDZAJĄCE
– POW. KOMERCYJNE
DIAGNOSTYKA
– stan istniejący,
możliwość zmiany aranżacji
do funkcji komercyjnej HALL
WEJŚCIOWY
DOARANŻACJI
WNĘTRZARSKIEJ
WEJŚCIE PIESZYCH
SOR
WEJŚCIE
GŁÓWNE
STAN
ISTNIEJĄCY
DOSTAWY
PODJAZD
KARETEK
SZPITALNY
ODDZIAŁ
RATUNKOWY
DIAGNOSTYKA
CT/MR/ENDOSKOPIA
RTG/USG/EKG
OBSZAR RESUSCYTACJI
OBSZAR WSTĘPNEJ INT. TERAPII
OBSZAR OBSERWACJI
MEDYCZNE
POMOCNICZE
MEDYCZNE
POMOCNICZE
GORĄCA PLATFORMA
POCZEKALNIA
EBOLA –
IZOLATKA
OBSZAR KONSULTACJI
OBSZAR TERAPII
NATYCHMIASTOWEJ
OBSZAR
PACJENTÓW
PEDIA-
TRYCZNYCH
MEDYCZNE
POMOCNICZE
ADMINISTRACJA
INFORMACJA
/CZ. KOMERCYJNA
PRALNIA
STAN
ISTNIEJĄCY
PRALNIA
KUCHNIA
KUCHNIA
APTEKA
WYWOZY
DOSTAWY
WEJŚCIE
DIAGNOSTYKA
DIAGNOSTYKA
OBSZAR
KONSULTACYJNY
OBSZAR
KONSULTACYJNY
OBSZAR TERAPIINATYCHM.
– SALA ZABIEG.
– SALAOPATR.GIPS
DIAGNOSTYKA
PRZYJĘCIADIAGNOSTYKA (PACJ. ZEWN.)
INTENSYWNA TERAPIA/OBSERWACJA
PRZYJĘCIADIAGNOSTYKA (PACJ. ZEWN.)
PODJAZD
DLA KARETEK
WEJŚCIE
PIESZYCH
– SOR
GORĄCA PLATFORMA
POCZEKALNIAOSÓB TOWARZYSZĄCYCH
I LŻEJSZYCH PRZYPADKÓW
PODJAZD
DO IZOLATKI
GASTRONOMIA
(pow. komercyjna)
