43
Obiekty Rolnicze 2019
Stefana-Boltzmanna) pochłania on więcej lub mniej energii cieplnej.
Najczęściej stosowane są pokrycia dachowe w ciemnych kolorach,
przez co ich powierzchnia może rozgrzać się do nawet 80ºC. Gdyby
nie izolacja termiczna, znacznie podwyższona temperatura wewnątrz
budynku zagrażałaby zdrowiu i życiu zwierząt. W okresie zimowym izo-
lacja termiczna dachu ogranicza możliwość wykraplania się pary wod-
nej od wnętrza pomieszczenia, a tym samym chroni przed możliwoś-
cią zalodzenia lub powstawania sopli, kapania skroplin pary wodnej na
zwierzęta, a także może przyczyniać się do lepszego działania wentylacji
grawitacyjnej (w oborach wykonuje się szczelinę wentylacyjną lub świet-
lik dachowy ze szczelinami wentylacyjnymi – fot. 1 i 2).
Kurniki
Diametralnie odmiennymi budynkami inwentarskimi są kurniki i chlew-
nie, w których wymagania zwierząt co do warunków termicznych są
znacznie wyższe niż w przypadku bydła. Dobrze zaprojektowana osłona
termiczna przegród zewnętrznych, ze szczególnym uwzględnieniem
dachu, przyczynia się zatem przede wszystkim do znacznego obniżenia
zużycia energii potrzebnej do zapewnienia prawidłowego dobrostanu
zwierząt oraz mikroklimatu wewnętrznego.
W przypadku kurników dla kur niosek optymalna temperatura powinna
wynosić 10–16ºC, a dla brojlerów być wyższa niż 16ºC (zalecana jest
w zakresie 18–33ºC). Izolacyjność przegród w tych budynkach musi być
znacznie wyższa niż w budynkach obór i spełniać wymagania według
warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usy-
tuowanie (nowelizacja z 2014 roku):
• dla ścian zewnętrznych przy t
i
³
16ºC w pomieszczeniach:
U
c
£
0,23 W/(m
2
K),
• dla dachów przy t
i
³
16ºC w pomieszczeniach: U
c
£
0,18 W/(m
2
K).
Na utrzymanie właściwej temperatury istotny wpływ ma obsada ptaków:
3–4 szt./m
2
w przypadku kurników dla niosek oraz 17–34 dla brojlerów
(w zależności od masy ciała), a także zastosowanie do budowy przegród
kurnika odpowiednich materiałów konstrukcyjnych oraz izolacji termicz-
nych. Ptaki są bardzo wrażliwe na wysoką wilgotność powietrza, dlatego
nie powinna ona przekraczać 65%, a maksymalnie sięgać 75%. Utrzy-
mać ją na tym poziomie może jedynie prawidłowy system wentylacji oraz
zaprojektowanie właściwego ocieplenia przegród zewnętrznych.
Stres cieplny u ptaków objawia się spadkiem apetytu i wzrostem spo-
życia wody. Gdy temperatura otoczenia wzrasta, zmniejszają one
spożycie paszy (o 5% na każdy 1ºC wzrostu temperatury w zakresie
32–38ºC), co pozwala obniżyć ilość ciepła powstającego w organi-
zmie w trakcie przemian metabolicznych i utrzymać prawidłowy bilans
pomiędzy produkcją ciepła a jego utratą. W przypadku brojlerów stres
cieplny powoduje wydłużenie tuczu i wzrost śmiertelności, u niosek
natomiast dochodzi do zmniejszenia nieśności, obniżenia jakości jaj
(np. mają cieńsze i podatne na uszkodzenia skorupki) i skrócenia ich
trwałości, a nawet obniżenia wylęgarności. Kurniki wymagają zatem
dogrzewania w okresie zimowym, a latem ochrony przed nadmier-
nym nagrzewaniem.
Chlewnie
To obiekty bardzo specyficzne pod względem wymagań cieplno-wilgot-
nościowych, które są zróżnicowane w zależności od struktury zwierząt
w budynku oraz technologii chowu. Najwyższe wymagania co do tem-
peratury odnoszą się do chowu rusztowego i w zależności od stadium
rozwoju (przy zachowaniu wilgotności powietrza 60–70%) wynoszą:
18–20ºC – maciory zasuszane, 18–22ºC – lochy karmiące, 22–30ºC –
warchlaki, 18–20ºC – tuczniki.
W przypadku utrzymania zwierząt na ściółce zakresy temperatur są
nieco niższe. Istotne jest też, aby parametry cieplne budynku dla trzody
chlewnej były stabilne, szczególnie w tuczarni oraz sekcji porodowej
(głównie ze względu na niewykształcony u prosiąt system termore-
gulacji). W tuczarni stabilne warunki cieplne przekładają się na szyb-
kie tempo przyrostu masy ciała zwierząt, a tym samym na opłacal-
ność produkcji. W tych obiektach bardzo dobra izolacyjność przegród
jest czynnikiem, który może ograniczyć zużycie energii potrzebnej do
pokrycia strat ciepła przenikającego przez przegrody oraz związanych
z wymianą powietrza. Wahania temperatury mają istotny wpływ
przede wszystkim na zdrowotność zwierząt i ich przyrosty dzienne.
fot. K. Wiśniewski
Fot. 2. Świetlik dachowy z wentylacją kalenicową w dachu pokrytym blachą trapezową,
ocieplonym wełną mineralną zabezpieczoną folią paroizolacyjną
fot. Shutterstock
Fot. 3. W kurnikach wymagania cieplne są znacznie wyższe niż w oborach
fot. Shutterstock
Fot. 4. Wymagania termoizolacyjne dla chlewni zależą od rodzaju zwierząt oraz
technologii chowu
