Środki transportu wewnętrznego
108
Układnice
– urządzenia przemieszczające się wzdłuż dróg międzyrega-
łowych w celu odkładania lub podejmowania jednostek ładunkowych
z regałów. Ich konstrukcję nośną stanowi przejezdny słup lub rama,
po której przemieszcza się wodzak (fot. 7).
Dźwigniki
(zwane również podnośnikami) – to urządzenia do prosto-
liniowego przemieszczania ładunków w pionie lub prawie w pionie,
za pośrednictwem sztywnego elementu nośnego. Dostępne rodzaje:
zębatkowe, śrubowe, tłokowe i dźwigniowe (fot. 8 i 9).
Wyciągi towarowe
– dźwignice wyposażone w podstawkę ładunkową
(np. wózek, kosz) – umieszcza się na niej ładunek, który następnie
jest podnoszony lub opuszczany po pochyłych prowadnicach za
pomocą ciągnika linowego bądź łańcuchowego.
Dźwignice linowo-torowe
– urządzenia, w których zespół służący do prze-
noszenia ładunków podwieszony jest do wodzarki przemieszczającej się
po linie nośnej zamocowanej na podporach bramy lub wieżowych stałych.
Zgodnie z Rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 27 grudnia 2012 r.
w sprawie rodzajów urządzeń technicznych podlegających dozorowi tech-
nicznemu, dźwignice (z wyjątkiem dźwigników stanowiących wyposażenie
pojazdów, służących do pochylania stołów technologicznych oraz prze-
nośnych z napędem ręcznym), jako maszyny wykorzystywane do prze-
mieszczania osób lub ładunków w ograniczonym zasięgu objęte są nad-
zorem Urzędu Dozoru Technicznego (UDT). Wymaga to od producentów
i użytkowników spełnienia określonych warunków.
x x x
Dźwigi
Potocznie zwane są windami. To urządzenia podnoszące, obsługu-
jące określone poziomy przystankowe, które mają kabinę poruszającą
się pomiędzy sztywnymi prowadnicami pionowymi lub odchylonymi od
pionu nie więcej niż o 15°. Wśród tych urządzeń wyróżnia się dźwigi:
• osobowe – klasy I, przeznaczone do przewożenia osób, i klasy II – do
przewożenia osób i ładunków, różniące się przede wszystkim wyposaże-
niem kabiny,
• szpitalne – klasy III, służą do transportu osób oraz łóżek z pacjentami
lub bez nich,
• towarowe – klasy IV, przeznaczone do przewożenia ładunków wraz
z osobami im towarzyszącymi, i klasy V (tzw. serwisowe), których kabina
jest niedostępna dla ludzi z uwagi na jej wymiary,
• budowlane – typu 1 – towarowe, i typu 2 – towarowo-osobowe,
• specjalne – przeznaczone do przemieszczania określonych ładunków.
Dźwigi, podobnie jak dźwignice, objęte są nadzorem UDT.
x x x
Wózki transportowe
To kolejny niezmiernie istotny rodzaj stosowanych środków transportu
technologicznego. Można je określić jako urządzenia transportowe
o nieograniczonym obszarze działania i ruchu przerywanym, służące do
przemieszczania ładunków w płaszczyźnie:
• poziomej – bez urządzeń podnoszących,
• poziomej i pionowej – z urządzeniami podnoszącymi.
Duża różnorodność wózków transportowych sprawia, że są one usy-
stematyzowane głównie pod względem cech konstrukcyjnych i/lub
użytkowych. Jednym z podstawowych kryteriów podziału jest sposób
ich napędzania:
• ręczne – bez własnego napędu, które wprawiane są w ruch siłą ludzką,
• napędzane – z własnym napędem silnikowym,
• doczepne – naładowne; holowane wózkami ciągnikowymi, mogą
stanowić alternatywę dla transportu wózkami widłowymi paletowych
jednostek ładunkowych na duże odległości.
Innym ważnym kryterium służącym do klasyfikacji wózków jest droga, po
jakiej się poruszają. Na tej podstawie wyróżniamy urządzenia:
• jezdniowe – przeznaczone do poruszania się po wytyczonych drogach,
najczęściej w obrębie danego przedsiębiorstwa,
• szynowe – konstrukcyjnie przystosowane do torów szynowych; wyko-
rzystywane są najczęściej w obrębie danego przedsiębiorstwa.
Na klasyfikację wózków duży wpływ ma również sposób ich działania,
uwzględniający m.in. cechy funkcjonalne oraz budowę:
• naładowne – ładunki układane są na nie ręcznie lub za pomocą
urządzeń mechanicznych niezwiązanych z ich konstrukcją, wykonaną
w postaci niepodnoszonej ramy lub platformy, a ich zastosowanie
ogranicza się głównie do prowadzenia prac transportowych na odle-
głość rzędu kilkudziesięciu, a rzadziej kilkuset metrów,
• ciągnikowe i pchające – wyłącznie napędzane, wyposażone w złącze
zaczepowe (umożliwiające ciągnięcie innych pojazdów) lub w przymoco-
waną z przodu płytę sprężystą (zezwalającą na pchanie innego pojazdu),
• podnoszące – urządzenia ręczne lub napędzane, które dzięki ele-
mentom unoszącym lub podnośnikowym przystosowane są do podej-
mowania, przemieszczania i odkładania ładunków.
Wózki jezdniowe ręczne
Podział ręcznych wózków transportowych przedstawiono na rys. 2.
Spośród naładownych najczęściej wykorzystywane są taczkowe i plat-
formowe – przykłady na fot. 10.
Kolejną grupę stanowią urządzenia ręczne unoszące, które przy-
stosowane są do podnoszenia jednostki ładunkowej na wysokość
fot. Mecalux
Fot. 7. Układnica słupowa
fot. Kaiser Kraft
Fot. 8. Dźwignik tłokowy
źródło: www.elwico.com.pl
Fot. 9. Podnośnik śrubowy napędzany
czterokolumnowy o udźwigu 5 t
