102
Bezpieczeństwo użytkowania regałów magazynowych
Na rynku oferowanych jest wiele systemów regałów stałych przezna-
czonych do składowania paletowych jednostek ładunkowych. Zdecy-
dowana większość ma budowę opartą na elementach wykonanych
z cienkościennych kształtowników profilowanych na zimno, o para-
metrach przekrojów poprzecznych odpowiednich do przenoszonego
obciążenia, i każde oddziaływanie dynamiczne może powodować ich
deformację. Na najbardziej obciążonych elementach regałów, jakimi
są słupy ram nośnych, wykorzystuje się perforowane cienkościenne
kształtowniki stalowe, profilowane na zimno z taśmy stalowej, której
grubość zawiera się w przedziale 1,5–3 mm. Przy takich systemach
niezmiernie istotne znaczenie dla bezpieczeństwa pracy ma prawid-
łowy montaż regałów. Powinien on być przeprowadzony zgodnie
z wymaganiami określonymi w normie PN-EN 15620:2010 „Systemy
magazynowe stałe stalowe. Regały paletowe regulowane. Tolerancje,
odkształcenia i sposoby montażu”. Należy zwrócić szczególną uwagę
na sposób kotwienia stóp słupów ram nośnych do posadzki. Zdarza
się, że podczas tego procesu dochodzi do wielu nieprawidłowości,
których wynikiem są odkształcenia.
Niejednokrotnie kotwienie sprowadza się do tego, że stopa zostaje
zamocowana jedną śrubą, chociaż jest przystosowana do dwóch. Przy
zakotwieniu jedną śrubą podczas kolizji słup regału narażony jest na
skręcenie swojej dolnej części. Zdecydowanie lepiej, gdy jest ono sprę-
żyste, gorzej, gdy słup zostanie skręcony. Każde skręcenie spowoduje,
że w dolnej części słupa wprowadzone zostaną dodatkowe napręże-
nia. Nie jest to stan pożądany dla regału, ponieważ w dolnej części
słupów koncentrują się największe naprężenia pochodzące od obcią-
żenia składowanymi jednostkami. W przypadku regałów dwurzędo-
wych bywa też tak, iż stopy słupów przednich zakotwione są dwiema
śrubami, natomiast tylnych wcale lub są zamocowane jedną śrubą.
W takich przypadkach słup tylny narażony jest na odkształcenia,
a stateczność regału zostaje osłabiona.
W prawidłowo zmontowanych regałach na ogół paletowe jednostki
ładunkowe odkładane i pobierane są za pomocą sprzętu transpor-
towego. Wykonywanie tych operacji sprawia, że od czasu do czasu
dochodzi do kolizji. Ich częstotliwość w dużej mierze zależy od tego, czy
urządzenia zostały prawidłowo dobrane. Jednak największy wpływ na
liczbę powstających kolizji ma człowiek i prezentowana przez niego
kultura techniczna. Praktyka wskazuje na to, że jednym z elemen-
tów regałów najbardziej narażonych na przypadkowe uderzenia
pochodzące od wykorzystywanych do ich obsługi urządzeń są właś-
nie słupy. Najczęściej uderzeniami i trwałymi odkształceniami zagro-
żone są słupy przednie. Trwałym odkształceniom zazwyczaj ulegają
słupy przednie na wysokości od 50 do 400 mm.
Przypadki trwałych odkształceń uwidaczniają się dosyć szybko, szcze-
gólnie w regałach, których słupy nie zostały osłonięte odbojnicami.
Dlatego też, już na etapie zakupu oraz montażu, należy przeprowadzić
analizę celowości zastosowania odbojnic ochraniających głównie
słupy przednie przed odkształceniami wywoływanymi uderzeniami
wózków wykorzystywanych do obsługi regałów.
Z całą pewnością użycie odbojnic wiąże się z dodatkowymi kosztami,
jednak te przeważnie zwracają się już w początkowym okresie eks-
ploatacji. Praktycznie każdy z liczących się producentów regałów ma
w swojej ofercie odbojnice, stanowiące wyposażenie dodatkowe, prze-
widziane do dobrowolnego nabycia i zastosowania. Celem odbojnic
jest ochrona przednich słupów ram nośnych regałów przed przypad-
kowymi uderzeniami, ponieważ każde uderzenie (nawet niezbyt mocne)
w cienkościenny słup może doprowadzić do jego trwałego odkształcenia,
które w skutkach może być katastrofalne.
W zależności od miejsca zamocowania oferowane są dwa rodzaje
odbojnic:
• montowane bezpośrednio do słupów ram nośnych regałów,
• przytwierdzanie niezależnie do posadzki.
Odbojnice mocowane bezpośrednio do słupów
Za podstawowe zalety stosowania tego typu odbojnic można uznać pro-
stotę ich montażu oraz wzmocnienie słupa w miejscu ich instalacji. Jed-
nak dla bezpieczeństwa pracy bardziej istotne znaczenie mają ich wady,
wynikające z faktu bezpośredniego mocowania na słupach regałów.
Należy do nich zaliczyć:
• przenoszenie na słup regału każdego uderzenia przejętego przez
odbojnicę, nie wyłączając jej uszkodzenia,
Bezpieczeństwo użytkowania
regałów magazynowych
Rosnące koszty utrzymania zapasów sprawiają, że konie-
czne staje się efektywne wykorzystywanie przestrzeni skła-
dowania każdego obiektu magazynowego, co w praktyce
wymaga użycia różnego rodzaju urządzeń do przechowy-
wania. Najczęściej stosowane są regały stałe wysokiego
składowania, urządzenia o budowie przestrzennej, wielopo-
ziomowej, przeznaczone do magazynowania asortymentów
bezpośrednio na ich elementach konstrukcyjnych lub przy
wykorzystaniu urządzeń pomocniczych (fot. 1), które obsłu-
giwane będą przez środki transportu technologicznego.
Podczas współpracy urządzeń mechanicznych ze stacjonar-
nymi, jakimi są regały, niejednokrotnie dochodzi pomiędzy
nimi do mniejszych lub większych kolizji, mających istotny
wpływ na wzrost niepożądanego zagrożenia wypadkowego.
inż. Adam Wojciechowski
Instytut Logistyki i Magazynowania
fot. A. Wojciechowski
Fot. 1. Magazyn zagospodarowany regałami ramowymi wolno stojącymi
