Obiekty Sakralne 2015
• doskonałe zrozumienie mowy w mocno pogłosowych wnętrzach
(bardziej odpowiednich do słuchania muzyki organowej);
• zapewnienie wystarczająco dużej czułości w celu umożliwienia
pracy z osobami nieobytymi z mikrofonem i jednocześnie odpo-
wiedniego zapasu dynamiki, aby uniknąć przesterowań wywoła-
nych zbyt głośnym mówieniem;
• odpowiednie dostrojenie za pomocą equalizerów w celu zapo-
biegania sprzężeniom mikrofonów;
• pozostawanie niewidocznym w obiekcie.
Zadaniem projektanta systemu nagłośnieniowego jest zapropo-
nowanie rozwiązania, które umożliwi dostarczenie wymaganej
mocy dźwięku do ucha. Niestety instalacja głośnikowa promie-
niuje moc akustyczną także w inne, niepożądane miejsca. Jeśliby
dostarczać dźwięk jedynie do uszu ludzkich, to 100-tysięczny
tłum wymagałby systemu wzmacniającego o mocy zaledwie
64 W.
Przegląd wielkości urządzeń dźwiękowych wykorzystanych do
nagłaśniania dużych powierzchni sugeruje, że jedynie znikoma
część generowanej mocy akustycznej trafia do celu, czyli do
uszu słuchaczy.
Zdecydowana większość energii akustycznej produkowanej przez
głośniki ucieka w przestrzeń otoczoną ścianami. Taka nadmia-
rowa moc akustyczna emitowana do otoczenia postrzegana jest
jako zakłócenie, ponieważ mija się z założonym celem. Jej efek-
tem są niechciane odbicia, przesadny pogłos, zwiększony hałas tła
(tzw. pogłosowy). Oczywiście można spowodować, aby ów nad-
miar był pochłaniany (np. przez zastosowanie dźwiękochłonnych
materiałów wykończeniowych), użytecznie odbijany lub rozpra-
szany (przez wyposażenie wnętrza). Wykorzystywanie rozprasza-
czy dźwięku jest najbardziej funkcjonalnym narzędziem, zwłasz-
cza w przestrzeniach mocno pogłosowych. W ten sposób można
stworzyć idealne warunki dla muzyki organowej i chóralnej,
zapewniając jednocześnie dobre zrozumienie mowy.
Klasyczne, stare kościoły mają mnóstwo nieregularnych ele-
mentów zdobniczych (niejednorodne i zdobione ściany, gzymsy,
manowczyki, figury rzeźbione w drewnie itp.), które znakomicie
rozpraszają energię dźwiękową. Nieprzypadkowe jest też umiej-
scowienie ambony. Znajduje się na wysokości, w środku kościoła
po to, by dźwięk był bezpośredni i docierał z najmniejszą stratą;
blisko ściany, co zapewnia dodatkowe, odbite wzmocnienie
dźwięku, i pod daszkiem, który zwiększa kierunkowość – kieruje
fale dźwiękowe na słuchaczy.
Niestety zarządzający kościołami rzadko wykorzystują naturalne
warunki kontrolowania dźwięku i zwracają uwagę na rozwiązania
rys. B. Leszko (2)
Rys. 3. Źródło o dużym współczynniku kierunkowości emituje większość energii w wyznaczone miej-
sca (w obszarze kąta pokrycia), ograniczając zakres oddziaływania dźwięku w pomieszczeniu
emisja
kierunkowa
głośnika
emisja
kierunkowa
ambony
Tab. 1. Stopnie wpływu akustyki w odniesieniu do powierzchni, kubatury, ilości materiałów wykończeniowych oraz słyszalnych efektów
Podstawowe parametry
Minimalny wpływ akustyki
Poważny wpływ akustyki
Całkowity wpływ akustyki
Powierzchnia kościoła [m
2
]
450–900
900–2700
>2700
Objętość kościoła [m
3
]
4250–8500
8500–17 000
>17 000
Wysokość sufitu [m]
3–6
6–9
>9
Kształt kościoła
nieregularny (nie wszystkie ściany
są równoległe)
prostokątny z kilkoma nieregularnościami
prostokątny, wąski, ściany równoległe
Wykończenie powierzchni
• pochłaniające (wykładzina, tapety)
• odbijające (beton, marmur i szkło)
• 50% pochłaniające
• 50% odbijające
• 35% pochłaniające
• 65% odbijające
>65% odbijające
Grupa ludzi wpływających na oprawę mszy
lektor, chór, akompaniament, okazjonalnie
solista
lektor, chór + solista, akompaniament, małe chórki +
instrument
lektor, chórki, soliści, akompaniament
wieloinstrumentalny
Stopień wypełnienia kościoła przez
wiernych
75–100% pomieszczenia
60–75% pomieszczenia
mniej niż 60% pomieszczenia
Charakter wytwarzanego dźwięku
spokojny i przyjemny jak mowa
głośniejszy od mowy, ale akceptowalny
zbyt głośny, mocny i rozprzestrzeniający się
Czy kościół ma zainstalowany
system nagłośnieniowy?
tak, jest odpowiedni w stosunku do wielkości
kościoła
tak, jednak jest nieodpowiedni do wielkości kościoła
system nagłośnieniowy nie będzie efektywny
Rodzaj systemu nagłośnieniowego
wielogłośnikowy, instalowany i obsługiwany
profesjonalnie
2 głośniki skierowane w stronę wiernych
nie dotyczy
Komentarz końcowy
z powyższej analizy wynika, że kościół
jest wyposażony w wystarczający system
dźwiękowy; można jednak poprawić
czytelność dźwięku, stosując synchronizację
działania głośników
powyższe dane wskazują, że grupa wykonawców jest
w pełni i właściwie odbierana przez wiernych; jednak
zastosowanie indywidualnego zestawu głośników dla
wykonawców może wpłynąć na zwiększenie doznań
emocjonalnych wśród wiernych
w celu zapewnienia właściwej słyszalności dźwięków
należy skontaktować się z kontraktorem dźwiękowym,
mającym udokumentowane doświadczenie w zakresie
projektowania akustyki i nagłośnienia dużych kubatur;
sama aparatura – choć jest istotna – nie rozwiąże
wszystkich problemów dźwiękowych tego miejsca
59
