54
Oświetlenie wnętrz obiektów sakralnych
Z tego powodu nadają się raczej do wykorzystania w mniejszych
obiektach lub w przypadkach, kiedy oświetla się obiekt z niewiel-
kiej odległości.
Sufity, gzymsy, wnęki i inne detale architektoniczne można wyekspo-
nować liniowymi źródłami światła. Stosowane dotychczas świetlówki
można zastąpić np. taśmami LED, zamontowanymi w profilach alu-
miniowych, które nie tylko zabezpieczają przed kurzem, ale przede
wszystkim poprawiają termiczne warunki pracy lamp. Wykorzystanie
zasilaczy z regulacją strumienia świetlnego LED-ów umożliwia dobór
poziomu oświetlenia zależnie od okoliczności.
Należy oczekiwać, że dotychczas stosowane lampy sukcesywnie będą
zastępowane przez LED-owe – zarówno w oświetleniu akcentującym,
jak i ogólnym. Wskazuje na to ich wysoka skuteczność świetlna i trwa-
łość, a także różnorodność dostępnych barw przy jednocześnie coraz
lepszej jakości światła. Zapewniają one również możliwość natychmia-
stowego uzyskiwania pełnego oświetlenia, co ma szczególne znaczenie
w obiektach sakralnych ze względu na sposób ich funkcjonowania.
x x x
Przykładowe rozwiązanieoświetleniawnętrzakościoła
Przykładem efektów, jakie można uzyskać dzięki wykorzystaniu
nowoczesnych źródeł światła, jest wnętrze kościoła Najświętszego
Zbawiciela w Poznaniu. Zmiana oświetlenia została połączona z pla-
nowanym remontem, co umożliwiło wykonanie niezbędnych prac.
Doprowadzenie nowych obwodów elektrycznych na filary, gzymsy
kolumn oraz belki sufitowe pozwoliło zrealizować podświetlenie ścian
i sklepień prezbiterium, nawy głównej oraz naw bocznych i prospektu
organowego. Dzięki temu stworzono przestrzenne tło dla akcento-
wania światłem wybranych detali i elementów wystroju kościoła bez
zalewania ich zbyt dużą ilością światła.
Dotychczasowy system oświetleniowy, wykorzystujący żyrandole,
kinkiety boczne oraz kilkanaście sztuk typowych reflektorów
halogenowych dużej mocy, zastąpiono kilkudziesięcioma oprawa-
mi z lampami LED i metalohalogenkowymi o mocy od 2 do 70 W,
lepiej dostosowując sposób oświetlenia kościoła do potrzeb wier-
nych oraz liturgii.
W prezbiterium, zamiast dotychczas stosowanych opraw halogeno-
wych, użyto opraw z wąskostrumieniowymi źródłami LED o mocy
7 W oraz z lampami metalohalogenkowymi o mocy 25 i 70 W. Pod-
świetlenie sklepienia w nawie głównej i w nawach bocznych zrealizo-
wano za pomocą opraw z modułami LED o mocy 15 W z szerokim
rozsyłem światła, które zamontowano na gzymsach głowic kolumn.
Prospekt organowy oświetlono lampami metalohalogenkowymi
o mocy 25 W, natomiast same organy wyeksponowano światłem
z listew LED, zainstalowanych na ich obudowie.
W realizacji nowego systemu oświetlenia kościoła wiele efektów
uzyskano, stosując lampy LED małej mocy, tj. 2 W do oświet-
lenia drogi krzyżowej, 7 W do obrazów, listwy LED o mocy
5–15 W do wyeksponowania organów oraz oprawy LED o mocy
15 W do oświetlenia sklepienia.
Zapewniono stopniowanie poziomu oświetlenia, ponieważ wyko-
nana instalacja elektryczna umożliwia uruchomienie wybranych
grup opraw oświetleniowych, co jest szczególnie ważne z uwagi na
potrzebę dostosowywania ilości światła w kościele do rodzaju uro-
czystości oraz pory dnia i roku. Mimo znacznego zwiększenia liczby
opraw, ich całkowita moc zmniejszyła się o ponad połowę. Zapew-
niono dostateczne oświetlenie funkcjonalne i jednocześnie w pełni
wyeksponowano ciekawą architekturę kościoła.
x x x
Podsumowanie
Oświetlenie wnętrz obiektów sakralnych stanowi zadanie z pogra-
nicza sztuki, architektury i techniki oświetlania. Wymaga również
podstawowej wiedzy z zakresu liturgii kościoła katolickiego. Światło
może zapewnić odpowiedni nastrój oraz podkreślić charakter wnę-
trza obiektu. Dostępne obecnie, coraz efektywniejsze i lepsze jakoś-
ciowo, nowoczesne rozwiązania systemów oświetleniowych umożli-
wiają osiągnięcie tego celu.
Literatura
1. Nowowiejski A., „Wykład Liturgii Kościoła Katolickiego”, Warszawa –
Płock 1893.
2. Górczewska M., Czerwiński W., „Oświetlenie i iluminacja wnętrz obiektów
sakralnych”, w: „Technika świetlna ´2000. IX Krajowa Konferencja Oświetle-
niowa”, Warszawa, 8–9 listopada 2000, PKOś SEP.
3. Ginesi A., Bonomo M., Santi G., „Guide to church lighting. Guzzini
Illuminazione srl”, Recanati, Italia.
Tab.1. Zestawienie i ocena parametrów użytkowych wybranych źródeł światła
Parametry
użytkowe
źródeł
światła
Żarówki
halogenowe
niskonapięciowe
G53111
Świetlówki
liniowe
Świetlówki
kompak-
towe
Lampy
metalo-
haloge-
nowe
LED –
taśmy
LED
GU10
E14,
E27
Oświetlenie
ogólne
–
+
+
+
+
–
Oświetlenie
akcentujące
++
–
–
–
+
Moc
30–100W 14–80W 3–30W 20–150W do
ok.14W/m 1–30W
Skuteczność
świetlna
+
++
++
++
++ +++
Trwałość
+
Barwa
światła
ciepła
ciepła,
neutralna
biała
ciepła,
neutralna
biała
ciepła,
neutralna
biała
ciepła,
neutralna
biała
ciepła,
neutralna
biała
Oddawanie
barw
+++
++
++
++
+
++
Możliwość
ściemniania
+
+/–
+/–
+/–
+/–
fot. M. Górczewska
Fot. 6. Oświetlenie wnętrza kościoła Najświętszego Zbawiciela w Poznaniu
