Obiekty Sakralne 2015
55
Akustyka i nagłośnienie kościołów
Jeśli system głośnikowy miałby pracować na zewnątrz, tj. w prze-
strzeni otwartej, praca projektanta nagłośnienia byłaby lekka,
łatwa i przyjemna: wystarczyłoby dostarczyć dźwięk o wyma-
ganej głośności i zapewnić nim pokrycie obszaru zajmowanego
przez słuchaczy. Praca we wnętrzach kościoła jest znacznie bar-
dziej skomplikowana, ponieważ znajduje się tu wiele powierzchni
wielokrotnie odbijających fale dźwiękowe, co nieuchronnie pro-
wadzi do powstawania zjawiska zwanego pogłosem.
Obecnie coraz więcej kościołów projektowanych jest z myślą
o instalacji i jak najlepszym wykorzystaniu urządzeń audiowi-
zualnych oraz wyszukanych i zaawansowanych technicznie spo-
sobach przekazu. Stąd też w dużej mierze praca architektów
i inżynierów służy modyfikacji obiektu w celu uzyskania lepszej
jakości dźwięku.
x x x
Technika audiowizualna
Istnieje pięć głównych aspektów dotyczących wdrażania techniki
audiowizualnej w nowe, tak szczególne, środowisko: architek-
tura, ludzki komfort, izolacja i przystosowanie akustyczne oraz
źródła dźwięku.
Dzisiejsza publiczność, zwłaszcza ta młodsza, świadomie lub pod-
świadomie oczekuje wysokiej jakości obrazu i dźwięku, co jest
skutkiem mentalności wykreowanej przez media rozrywkowe.
Można wyróżnić dwie podstawowe koncepcje projektowe:
pasywną i aktywną. Pierwsza z nich stanowi część struktury koś-
cioła i w przypadku już wybudowanych obiektów raczej pozostaje
poza możliwością wielkich zmian. Dotyczy charakterystyki aku-
stycznej wnętrza, mogącej powodować echo, trzepotanie dźwięku,
pogłos, miejscowe wzmocnienia i wygłuszenia dźwięku, odbicia
i zmiany barwy. Dźwięk powinien docierać do każdego słuchacza
w czystej i wyraźnej postaci, tak by wszyscy zebrani mogli odbie-
rać zdarzenia akustyczne w całej okazałości. Wiadomo jednak,
że konstrukcja, umożliwiająca dostarczenie każdemu słuchaczowi
takiego samego dźwięku, nie istnieje.
Architektura
Prawdziwym wyzwaniem dla każdego kościoła jest uzyskanie
optymalnej równowagi pomiędzy techniczną a „duchową” stroną
budynku. Gdyby kościół był dla inżyniera dźwięku czysto prag-
matycznym zagadnieniem, na jego końcowy wygląd składa-
łyby się głównie kable, głośniki i inne urządzenia elektroniczne.
Zaś architekt, postawiony przed wyzwaniem wcielenia projektu
w szlachetną estetykę miejsca kultu, musi być zarówno rzeźbia-
rzem, jak i inżynierem. Jego rozumienie praktyczności i przezna-
czenia budynku ma największe znaczenie, dzięki czemu unika
on stworzenia jedynie architektonicznej struktury pozbawionej
„duchowości”.
Komfort
Poza względami budowlano-technicznymi konstrukcja koś-
cioła powinna uwzględniać również ludzki komfort. Wszystkim
uczestnikom nabożeństwa należy, za sprawą systemu nagłaśniają-
cego, zapewnić słyszalność czystego dźwięku o odpowiedniej głoś-
ności. Zaś w przypadku ludzi zajmujących miejsca na balkonie
lub z tyłu pomieszczenia właściwą fonię i wizję powinnny zagwa-
rantować systemy audiowizualne.
Ogrzewanie, wentylacja i klimatyzacja muszą być zaprojekto-
wane i umieszczone tak, by pracujące urządzenia nie były sły-
szalne w miejscu modlitwy. Należy zadbać, aby powietrze
było rozprowadzane w sposób gwarantujący komfort, unikając
bezpośrednich nadmuchów na ludzi. Siedzenia powinny być
wygodne, a ich rozmieszczenie musi zapewniać swobodny do
nich dostęp.
Izolacja akustyczna
Izolacja akustyczna, chroniąc miejsce kultu przed niepożąda-
nymi dźwiękami z zewnątrz i odwrotnie, jest krytycznym zagad-
nieniem w dziedzinie budownictwa kościelnego. Temat ten jest
często pomijany ze względu na poziom skomplikowania, a także
brak rygorystycznych wymagań przepisów budowlanych, wyni-
kających z faktu, że kościoły nie stanowią budowli przeznaczonej
na stały pobyt ludzi. Nie sposób zaplanować i wykonać budy-
nek w 100% izolujący jego wnętrze i otoczenie od wzajemnych
interferencji. Architekci oraz akustycy mogą jednak zaprojek-
tować, obliczyć i zdefiniować ilość potrzebnej w danym przy-
padku izolacji akustycznej. Jej prawidłowa realizacja powinna
zapewniać barierę dla dźwięku, a projekt uwzględniać wszystkie
powierzchnie i związane z nimi składniki, łącznie ze ścianami
wewnętrznymi, sufitami, duktami powietrznymi, podłogami
oraz fundamentami.
Projektami izolacji dźwiękowej rządzą trzy podstawowe kryteria:
dźwięk bezpośredni (ten w powietrzu), w konstrukcji (tzw. wibro-
akustyczny) oraz przenikający.
Dźwięk bezpośredni
, czyli powietrzny, to każdy, który rozprze-
strzenia się, nie napotykając żadnej fizycznej bariery. W izolowa-
nym pomieszczeniu tego typu dźwięk można porównać z nieszczel-
nością powietrzną. Na przykład, gdyby ktoś zostawił drzwi lub
otwarte okno, dźwięki ruchu ulicznego lub inne zewnętrzne od-
głosy mogłyby interferować z pochodzącymi z wnętrza kościoła.
Akustyka i nagłośnienie kościołów
fot. B. Leszko
Fot. 1. Projektowanie systemu nagłośnienia we wnętrzu kościoła nie jest łatwe – znajduje się w nim
wiele powierzchni, które odbijają fale, tworząc tzw. pogłos
Bogdan Leszko
Stowarzyszenie Bellsonic
ekspert
