58
Naprawa betonowych posadzek przemysłowych
Podłoga, wraz z posadzką stanowiącą jej wykończenie, jest jednym
z głównych elementów obiektu budowlanego, a jej stan techniczny
i właściwości użytkowe bardzo często decydują o przydatności
budynku do konkretnych celów lub eksploatacji w ogóle. W zależ-
ności od przeznaczenia obiektu i lokalizacji podłogi (na gruncie lub
na stropie) niezbędny jest prawidłowy dobór jej konstrukcji oraz gór-
nej warstwy, która znajdować się będzie w bezpośrednim kontakcie
z czynnikami decydującymi o szybkości jej zużycia. Uwzględniając
różnorodność obciążeń i sił zewnętrznych działających na posadzkę,
można przyjąć, że jest ona częścią obiektu najbardziej narażoną na
uszkodzenia i zużycie. Na jej walory użytkowe i trwałość mają wpływ
następujące uwarunkowania:
• precyzyjnie określone obciążenia i czynniki zewnętrzne zidentyfiko-
wane na etapie opracowywania dokumentacji,
• prawidłowy projekt uwzględniający działanie obciążeń statycznych,
dynamicznych i udarowych, lokalne warunki gruntowo-wodne, a także
jakość podłoża gruntowego, stopień zagęszczenia gruntu itp.,
• jakość użytych materiałów oraz ich właściwy dobór pod względem
odporności na ścieranie, wrażliwości na działanie czynników agresyw-
nych i wilgoci, łatwości konserwacji oraz mycia, a także klasy, konsy-
stencji i pozostałych parametrów mieszanki betonowej,
• fachowe, zgodne z technologią wykonanie, obejmujące nie tylko
właściwe ułożenie samej posadzki, ale również podkładu betono-
wego, jego pielęgnację oraz nacięcia, wypełnienia dylatacji itp.,
• właściwa, zgodna z założeniami projektowymi, eksploatacja,
a przede wszystkim nieprzekraczanie założonych na etapie projekto-
wania obciążeń mechanicznych, chemicznych i fizycznych oraz działa-
nia niekorzystnych czynników zewnętrznych,
• okresowe przeglądy i bieżące naprawy.
Uszkodzenia posadzek przemysłowych klasyfikuje się różnorako,
lecz przy doborze sposobu naprawy istotne jest ustalenie przyczyn
powstania zniszczeń, ponieważ pozwala to na opracowanie prawi-
dłowej metody ich trwałego usunięcia. Właściwe zdiagnozowanie
źródła uszkodzenia to jednak dopiero wstęp do przyjęcia odpowiedniej
metody naprawy, gdyż skuteczny i trwały sposób likwidacji powstałych
wad powinien uwzględniać szereg innych czynników. Jednym z waż-
niejszych jest ustalenie, czy przyczyna powstania uszkodzeń ustąpiła,
czy też działa nadal, np. czy proces osiadania podłoża lub budynku
uległ zakończeniu, czy też postępuje w dalszym ciągu albo czy
powstałe pęknięcie osiągnęło już szerokość graniczną, czy też ma
charakter dynamiczny. Dla potrzeb niniejszego opracowania przyjęto
podział uszkodzeń bazujący na ich kształtach i wymiarach, ponie-
waż czynniki te najczęściej determinują technologię naprawy i dobór
materiałów. Zastosowano następującą klasyfikację uszkodzeń: punk-
towe, liniowe, powierzchniowe, spowodowane źle wykonanym podło-
żem gruntowym, związane z niską wytrzymałością betonu (strukturalne)
oraz zarysowania powierzchniowe.
Wszystkie ww. rodzaje zniszczeń mogą występować pojedynczo lub, co
zachodzi dosyć często, pojawiać się równocześnie. W takich sytuacjach
niezbędna jest dokładna inwentaryzacja uszkodzeń wraz z określeniem
ich źródła i na podstawie takiej identyfikacji – dobór kompleksowego
sposobu naprawy. Poniżej scharakteryzowano wyszczególnione wyżej
typy uszkodzeń i zaproponowano metody ich usunięcia.
x x x
Uszkodzenia punktowe
Terminem tym nazwane będą takie ubytki posadzki, których powierzch-
nia jest niewielka, a stosunek długości do szerokości zbliżony do 1.
Pojęcie to obejmuje zarówno płytkie, powierzchniowe odpryski, jak
i głębsze, strukturalne zniszczenia.
Z praktyki budowlanej wynika, że uszkodzenia punktowe są najczęś-
ciej wynikiem działania czynników zewnętrznych (np. udarów wywoła-
nych upadkiem ciężkich narzędzi), błędów spowodowanych wadliwym
składem mieszanki betonowej (zanieczyszczeniem kruszywa, reakcją
alkaliczną) lub odspojeniem posypki od podłoża betonowego na
skutek źle dobranego momentu jej wbudowania bądź zacierania.
W pierwszym przypadku są to przeważnie płytkie ubytki o głębokości od
jednego do kilku milimetrów (odpryski betonu powstające np. od ude-
rzenia narzędzi), natomiast druga z opisanych sytuacji generuje często
uszkodzenia znacznie głębsze – o charakterze strukturalnym. Ubytki
pochodzące ze źródeł zewnętrznych najczęściej tworzą się podczas użyt-
kowania posadzki. Występują przede wszystkim w halach warsztatowych,
gdzie obciążenia dynamiczne od twardych kółek wózków transporto-
wych oraz metalowych narzędzi i urządzeń są naturalnym zjawiskiem.
Należy tu podkreślić, że głębokość uszkodzeń związana jest zarówno
z wartością działającej siły, jak i wytrzymałością betonu, z którego
wykonana została posadzka. Przyczyną głębokich, lokalnych ubytków,
sięgających nawet kilku centymetrów, mogą być zanieczyszczenia
organiczne znajdujące się w kruszywie, takie jak: margiel, węgiel
drzewny, glina itp. Mechanizm powstawania uszkodzeń powierzchni
w takim przypadku związany jest głównie z pęcznieniem tych mate-
riałów – podczas układania betonu przemieszczają się w górną strefę
posadzki i pod wpływem wilgoci często powiększają swoją objętość.
Nie mając zdolności wiązania z pozostałymi składnikami mieszanki
betonowej, odspajają się od nawierzchni, powodując powstawanie
w niej ubytków. Ostatnią z wymienionych przyczyn tworzenia się
uszkodzeń punktowych jest reakcja alkaliczna, polegająca na reakcji
kruszywa z alkaliami zawartymi w cemencie, znana pod nazwą AAR
(ang.
Alkali Aggregate Reaction
). Jej bezpośrednim efektem są pęcz-
niejące produkty tego procesu, przybierające postać uwodnionych
krzemianów alkaliów, prowadzące do różnorakich uszkodzeń, a nawet
zniszczenia betonu. W przypadku kruszyw niewęglanowych (stosowa-
nych najczęściej do wykonywania nawierzchni przemysłowych) zachodzi
reakcja alkaliów z krzemionką, która określana jest skrótem ASR (ang.
Alkali Silica Reaction
). Z kolei reakcję alkaliów z kruszywami węglano-
wymi oznacza się symbolem ACR (ang.
Alkali Carbonate Reaction
).
Choć obydwie reakcje zostały opisane już w połowie XX wieku, to ich
mechanizm nie został w pełni poznany. Najbardziej rozpowszechniony
jest pogląd, że zachodzi na skutek kontaktu zawartych w cemencie
rozpuszczalnych alkaliów z domieszkami do betonu oraz reaktywnymi
formami krzemionki. Zjawisko to jest na tyle powszechne, że część
producentów posypek informuje o konieczności doboru odpowiednich
Uszkodzenia i sposoby
naprawy betonowych
posadzek przemysłowych
mgr inż. Andrzej Banaś
