38
Powrót wielkiej płyty – betonowe domy jedno- i wielorodzinne
W stropach płytowych można wykonywać wycięcia np. na
schody bądź piony instalacyjne. Są one łatwiejsze do zrealizowa-
nia w płytach stropowych pełnych lub typu filigran – wystarczy
wokół otworu odpowiednio dobrać zbrojenie oraz grubość całej
płyty. W przypadku płyt kanałowych konieczne jest zastosowanie
wymianu, który przeniesie obciążenia na sąsiednie płyty.
Schody
Jednym ze stałych elementów konstrukcji domów mieszkalnych są
biegi schodowe i spoczniki. Ich wykonanie z betonu monolitycznego
bezpośrednio na budowie jest dość czaso- i pracochłonne, a użyt-
kowanie możliwe dopiero po osiągnięciu przez beton odpowiedniej
wytrzymałości. Łatwiej i szybciej można zmontować klatkę schodową,
wykorzystując elementy prefabrykowane – zarówno proste biegi
i spoczniki, jak i te o bardziej złożonych kształtach, oraz biegi wraz
ze spocznikami. Produkcję takich elementów oferuje wiele zakładów
prefabrykacji. Ciekawym rozwiązaniem są nowoczesne materiały izo-
lacyjne, np. specjalne podkładki lub taśmy mocowane bezpośrednio
do prefabrykatu, które poprawiają akustykę obiektu.
Płyty balkonowe
W miejscu połączenia płyt balkonowych z konstrukcją budynku
zazwyczaj powstają mostki termiczne. Można je wyeliminować, sto-
sując systemowe łączniki termoizolacyjne lub obkładając płyty sty-
ropianem. Korzystnym rozwiązaniem są też np. prefabrykowane
płyty balkonowe (wykonywane według projektu) produkowane jako
pełne lub typu filigran, które po zamontowaniu wystarczy dozbroić
i dobetonować do projektowanej grubości. Dostępne są również płyty
balkonowe z wbudowaną izolacją cieplną, która zapobiega powsta-
waniu mostków termicznych. Inne rozwiązania zapewniają np. płyty
stropowe z betonu komórkowego (projektowane dla konkretnego
obiektu) – można je wysuwać poza obręb budynku nawet do 1,5 m,
tworząc w ten sposób płytę balkonu.
Instalacjewnowej
„
wielkiej płycie
”
W czasie produkcji elementów prefabrykowanych można w nich
umieścić kanały elektroinstalacyjne (przez które zostaną wprowa-
dzone potrzebne kable), a także elementy instalacji wentylacyjnej czy
orurowania. Dobór, liczba i umiejscowienie wszystkich elementów
instalacyjnych (gniazd, łączników elektrycznych, przebiegu okablo-
wania, rur, wylotów kanałów wentylacyjnych itp.) muszą być okre-
ślone już na etapie projektu budynku, ponieważ po wykonaniu pre-
fabrykatów nie będzie już możliwości wprowadzenia zmian. Puszki,
rurki, kształtki czy kanały instalacyjne trzeba zamontować tak, by
nie mogły się odkształcać w trakcie wytwarzania elementów. Na eta-
pie produkcji prefabrykatów wszystkie otwory czy miejsca połączeń
muszą być szczelnie zamknięte, aby zapobiec przedostawaniu się
betonu do środka, aż do momentu dostarczenia na budowę. W miej-
scach styku sąsiadujących prefabrykatów trzeba wykonać połączenia
kanałów instalacyjnych, przy zachowaniu możliwie wysokiej precy-
zji. Dobrym rozwiązaniem są specjalnie opracowane systemy wypro-
wadzeń i połączeń kielichowych, których końcówki (wejściowe lub
wyjściowe), w czasie produkcji prefabrykatu, mocuje się do zewnętrz-
nych krawędzi form w oznaczonych w projekcie miejscach. Do nich
wprowadza się rurki, mające się znaleźć wewnątrz betonowych płyt
oraz przytwierdza pozostałe elementy instalacji. Późniejszy montaż
polega na otwarciu otworów, przeciągnięciu przewodów i zamocowa-
niu osprzętu. Możliwe jest również dociąganie kolejnych przewodów
w razie potrzeby.
Umieszczenie instalacji wewnątrz prefabrykatu gwarantuje dobrą
jakość wykonania, a także jest bardzo korzystne w przypadku np.
remontu, wymiany kabli i przewodów czy wiercenia otworów w ścia-
nach. Dzięki rozmieszczeniu kanałów instalacyjnych ściśle według
projektu (pionowo lub poziomo), można dokładnie określić ich poło-
żenie w ścianie. Pozwala to uniknąć np. ustalania przebiegu kabli
elektrycznych lub ryzyka uszkodzenia instalacji i porażenia prądem
podczas wiercenia.
Ciekawym rozwiązaniem, choć niezbyt jeszcze popularnym, są stropy
ze zintegrowanym systemem ogrzewania bezkonwekcyjnego, które
równomiernie ogrzewają lub chłodzą, nie powodując wirowania czą-
steczek pyłu. Do klimatyzacji pomieszczeń wykorzystują zasadę
wymiany promieniowania cieplnego, umożliwiającą całopowierzch-
niowe wyrównywanie temperatury w bardzo krótkim czasie. W tym
systemie cała dolna powierzchnia masywnego stropu służy do efek-
tywnego i wydajnego ogrzewania i chłodzenia. Pozwala to – w porów-
naniu ze zwykłym ogrzewaniem konwekcyjnym – zaoszczędzić
ok. 30% energii i kosztów. Dostępna jest także wersja stropu przygo-
towanego fabrycznie do montażu typowych systemów wentylacyjnych
w ukrytych kanałach (zintegrowany system rur do montażu instalacji
napowietrzającej i odpowietrzającej) z wylotami przygotowanymi pod-
czas produkcji elementów stropowych.
Elewacje
Poza konstrukcją nośną budynku istotnym elementem jest elewacja.
Prefabrykowane ściany betonowe mogą mieć bardzo ciekawe wykoń-
czenia warstwy elewacyjnej z betonu architektonicznego. Już na eta-
pie projektu można zaplanować jej fakturę, specjalny wzór, a także
Fot. 5. Łącznik balkonowy ze zintegrowaną izolacją cieplną
fot. Dennert (2)
Fot. 6. Patentowane ogrzewanie stropowe DX-Therm
fot. Schöck
