●●
ProgNOZY na kolejne 10–20 lat
Nakreślenie scenariusza rozwoju energetyki, czyli technologii dostarcza-
nia energii elektrycznej dla społeczeństwa na następne 10–20 lat jest
zadaniem bardzo trudnym. Wynika to z wielu niewiadomych związanych
z czynnikami takimi, jak: rozwój odnawialnych źródeł energii i magazynów
energii, uruchomienie reaktorów fuzyjnych (mają być dostępne za 10 lat)
czy możliwość pojawienia się zupełnie nowych rozwiązań technicznych
dostarczania energii elektrycznej. Z drugiej strony działania każdego rządu
muszą opierać się na określonym planie działania – polityce energetycz-
nej kraju. Tymczasem w Polsce ten dokument nadal nie jest gotowy i poja-
wiają się dwa skrajne podejścia na najbliższe 30 lat, czyli do 2050 r. – od
powolnej ewolucji miksu energetycznego (jak napisano w PEP2040) do
całkowitego bazowania na źródłach odnawialnych.
Pierwsze podejście wydaje się logiczne i nie kryje w sobie istotnych zagro-
żeń. Drugie, zaprezentowane np. w artykule „Przebudowa miksu energe-
tycznego Polski w horyzoncie 2050” [11], opiera się na „monorynku energii
elektrycznej OZE” i związanego z nim radykalnego przejścia na energetykę
rozproszoną. Autorzy tej koncepcji piszą „dla domu (jednorodzinnego) z lat
70. ubiegłego wieku, po zrealizowaniu takiej transformacji następuje ok.
5-krotne zmniejszenie zużycia energii przeznaczonej na potrzeby odbior-
ników energii elektrycznej, ogrzewanie i produkcję c.w.u. oraz do napędu
samochodu”, co w indywidualnym przypadku jest na pewno prawdą, ale
wydaje się niemożliwe do realizacji na skalę masową. Autorzy powołują
się na teoretyczne symulacje wykonane w Niemczech w 2007 r. [12], ale
od czasu zaprezentowania tej koncepcji minęło 12 lat i nikt nie pokusił się
o jej rzeczywiste sprawdzenie, odcinając np. powiat od sieci energetycznej,
finansując niezbędne zmiany w infrastrukturze (budynkach) i obserwując
sytuację przez dowolnie długi czas. Po takiej pozytywnej weryfikacji gdzieś
w Europie możliwe stałoby się wprowadzenie jej w życie, ale do 2050 r.
zostało już bardzo mało czasu.
Autor niniejszego artykułu proponuje własny scenariusz, w którym pierw-
szym kierunkiem działania może być budowa małych bloków jądrowych.
Budowa bloków o jednostkowej mocy powyżej 1000 MWe wydaje się
dosyć problematyczna ze względu na stabilność sieci energetycznej i jej
niezawodność zasilania. Bardziej odpowiednie wydają się bloki o mocy
600–700 MWe (podobnymi były jednostki 440 MWe budowane dawniej
w elektrowni jądrowej Żarnowiec), ale nie są one obecnie oferowane przez
dostawców. W tej sytuacji korzystne byłoby zastosowanie w jednej lokali-
zacji dwóch lub trzech reaktorów o mocy 200–300 MWe, czyli wspomnia-
nych wcześniej koncepcji SMR-ów. Lokalizacja ich w pobliżu istniejących
elektrowni konwencjonalnych również wydaje się być dobrym rozwiąza-
niem. Poza tym nowe bloki inherentnie (wewnętrznie) bezpieczne mogą
spotkać się z większą akceptacją społeczności, a lokalizacja w różnych
miejscach również będzie korzystna. Należałoby w tej sytuacji nawią-
zać kontakt z projektodawcą wybranego bloku i zaoferować jego wspólną
budowę – w sprzyjających okolicznościach pierwszy mógłby powstać
wcześniej niż w 2033 r. Autor nie rozumie wprowadzonego zastrzeżenia
do Prawa atomowego, że w Polsce można budować wyłącznie reaktory,
które zostały już wcześniej uruchomione i sprawdzone. Po doświadcze-
niach z przeciągającą się budową bloków EPR i AP1000 i pierwszym ich
uruchomieniu w Chinach, pod warunkiem właściwego przygotowania pro-
jektu, ten wymóg nie ma uzasadnienia.
Drugi kierunek działania w energetyce jądrowej w Polsce stanowi propono-
wany przez Ministerstwo Energii reaktor wysokotemperaturowy (HTGR).
Jest to słuszne, gdyż istnieje zapotrzebowanie na ciepło technologiczne
w przemyśle chemicznym, ale przydatność tego reaktora wymaga spraw-
dzenia, gdyż z jednej strony dotychczasowe doświadczenia na świecie nie
są zachęcające, ale z drugiej obecnie stosowane są już inne rozwiązania
techniczne. Należy wybudować reaktor doświadczalny, a dopiero później
przemysłowy, i jest to zadanie pilne, bo konkurencja nad tym również pra-
cuje, a w dłuższej perspektywie rozwiązania te mają szansę stać się pol-
ską specjalnością w technologii jądrowej.
●●
Podsumowanie
Na podstawie prezentowanego materiału nie można mówić o odchodzeniu
od energetyki jądrowej całego świata. Są kraje, które na razie nie będą budo-
wać nowych bloków, jak Belgia, Szwajcaria, Szwecja i Tajwan, a istniejące
eksploatować do końca ważności uzyskanego zezwolenia. Inne będą zastę-
pować stopniowo te wycofywane z eksploatacji, jak Rosja i Wielka Brytania,
a np. Niemcy planują wyłączyć wszystkie reaktory w 2022 r. ze względów
czysto politycznych. Pozostałe realizują modernizacje reaktorów, jak Indie,
Japonia (by lepiej zabezpieczyć się przed zagrożeniami zewnętrznymi) czy
Kanada (by wymienić poziome rury prowadzące elementy paliwowe i sto-
jan generatora w EJ Darlington dostarczony przez zakłady GE Power z Wro-
cławia). Istnieje też grupa państw, która buduje swoje pierwsze reaktory, jak
Białoruś, Egipt, Turcja i Zjednoczone Emiraty Arabskie, ale także takie, które
wycofały się z energetyki jądrowej, jak Wietnam (program został zawieszony
w 2014 r.) czy Jordania (zrezygnowała z budowy dużych bloków i kieruje
zainteresowanie ku małym reaktorommodułowym). Reasumując, energe-
tyka jądrowa się rozwija, może nie w takim tempie, jak chcą tego zwolennicy,
ale nie jest na krzywej schyłkowej, jak usiłują wmówić wszystkim jej prze-
ciwnicy. Należy zaznaczyć, że ze świata dochodzą głosy, iż znaczącej reduk-
cji emisji dwutlenku węgla nie uda się osiągnąć bez energetyki jądrowej.
Autor pragnie podziękować dr. Janowi Szczurkowi za wnikliwe przeczytanie
artykułu i wskazanie miejsc wymagających poprawy bądź uzupełnienia.
Literatura
1. A. Mikulski, J. Szczurek, „Energetyka jądrowa na progu XXI wieku”,
„Postępy Techniki Jądrowej” 4/1999.
2. A. Mikulski, „Bezpieczeństwo reaktorów badawczych po Fukushimie”,
„Postępy Techniki Jądrowej” 3/2012.
3. http://rosatom.ru.
4. A. Mikulski, „Uwagi do raportu Zespołu Ministerstwa Energii ds. reaktora
wysokotemperaturowego”, „Postępy Techniki Jądrowej” 1/2018.
5. „Polska na atom wydała już 750 mln zł. Włączymy zielone światło”,
https://energetyka.wnp.pl.
6. A. Mikulski, „Przyszłościowe konstrukcje reaktorów jądrowych małej mocy”,
„Postępy Techniki Jądrowej” 4/2001.
7. „Myślecki: w Polsce nie powstanie wielkoskalowa elektrownia jądrowa”,
www.cire.pl.
8. „Advances in Small Modular Reactor Technology Developments”,
2018 Edition, http://aris.iaea.org.
9. www.world-nuclear-news.org.
10. A. Strupczewski, „Czy Polska ma budować elektrownie jądrowe najnowszej III
generacji czy też czekać na reaktory SMR?”, https://energetyka-jadrowa.cire.pl.
11. J. Popczyk, K. Bodzek, „Przebudowa miksu energetycznego Polski w hory-
zoncie 2050”, „Sektor Elektroenergetyczny” 2017.
12. „The Combined Power Plant – the first stage in providing 100% power from
renewable energy”, informacja prasowa z 9.10.2007 r., www.kombikraftwerk.de.
Zobacz serwis dla profesjonalistów:
38
ENERGETYKA jądrowa na progu trzeciej dekady xxi w.
