średniej dla UE, wynoszącej 888 m
3
/osobę. Należy podkreślić, że
w ostatnich latach (2010–2018) różnica ta znacznie się zmniejszyła
ze względu na wzrost zużycia gazu w Polsce (o 21,6%), a jednocze-
śnie spadek jego zapotrzebowania w UE (o 12%) [2], [11]. Mimo to ana-
lizując strukturę zużycia energii w gospodarstwach domowych, widać
wyraźnie, że w Polsce najważniejszym paliwem nadal pozostaje węgiel
kamienny (pomimo tendencji spadkowej) – 32% całkowitego zużycia
energii, zaś w UE największy udział przypada właśnie na gaz ziemny –
35,5% (rys. 2). Należy się jednak spodziewać, że wraz z rozbudową
sieci dystrybucyjnej i przyłączaniem nowych odbiorców sukcesywnie
zwiększać się będzie znaczenie paliw gazowych w gospodarstwach
domowych w Polsce. Co ważne, wpłynie to korzystnie na jakość powie-
trza w Polsce [3].
Spadek zapotrzebowania na gaz ziemny w większości krajów UE
wynika m.in. ze zmniejszenia jego wykorzystania przez sektor ener-
getyczny, głównie ze względu na wysokie ceny, zwłaszcza w porów-
naniu do cen paliw stałych (było to zauważalne szczególnie przed
2016 r.), a także z dynamicznego wzrostu produkcji energii elektrycz-
nej z jednostek wytwórczych bazujących na OZE [9]. W przypadku Pol-
ski zwiększone zapotrzebowanie w ostatnim czasie związane było
m.in. z relatywnie dobrym stanem gospodarki – w latach 2004–2018
średnioroczne tempo wzrostu PKB wyniosło 3,92% i wskaźnik ten był
jednym z najwyższych wśród krajów UE (Niemcy: 1,46%, Francja: 1,1%,
Grecja: –1,26%).
●●
Rynek gazu ziemnego w Polsce na tle
rynku UE – wybrane uwarunkowania
Na początku obecnego wieku wydobycie gazu ziemnego w UE kształ-
towało się na poziomie 245 mld m
3
, co stanowiło 53-procentowy udział
w pokryciu zapotrzebowania krajów UE na gaz ziemny. Niestety w ostat-
nich latach można zauważyć zmniejszanie się wydobycia gazu ziem-
nego, co przedstawia tab. 1. (w największym stopniu ograniczono je
ze złoża Groningen w Holandii, po trzęsieniu ziemi w tej lokalizacji) –
w 2018 r. wyniosło 109,2 mld m
3
i pokryło jedynie 23,8% zapotrzebowa-
nia [2]. Spadek ten przekłada się jednocześnie na wzrost importu, czyli
większe uzależnienie od zewnętrznych dostawców, którymi są głównie
Rosja i Norwegia. Rośnie także import gazu w formie LNG – wyniósł on
w 2018 r. ok. 50 mld m
3
.
Jak można zauważyć w tab. 1., pod względem zużycia rynek gazu
ziemnego w Polsce plasuje się na siódmym miejscu wśród krajów
UE, na czele natomiast znajdują się Niemcy, Wielka Brytania i Wło-
chy. Łączne zużycie gazu w tych państwach wyniosło w 2018 r.
236,4 mld m
3
, co przekładało się na ponad 50-procentowy udział
w jego całkowitym zużyciu w UE.
Biorąc za kryterium oceny poszczególnych rynków gazu w UE jednost-
kowe zużycie gazu w ciągu roku, Polska z 512 m
3
/osobę jest poniżej
dr hab. inż. Adam Szurlej, prof. AGH
profesor nadzwyczajny w Katedrze Inżynierii Gazowniczej na Wydziale Wiertnictwa, Nafty i Gazu Akademii Górniczo-Hutniczej
im. Stanisława Staszica w Krakowie; kierownik studiów podyplomowych: Rynek gazu ziemnego – szanse i bariery rozwoju;
ekspert Instytutu Polityki Energetycznej im. Ignacego Łukasiewicza w Rzeszowie
Krajowy rynek gazu ziemnego należy do najszybciej rozwijających się w UE w ciągu ostatnich lat. Zrealizowane inwestycje
infrastrukturalne, w tym o znaczeniu strategicznym (terminal LNG w Świnoujściu), zwiększyły poziom bezpieczeństwa
energetycznego i przełożyły się na zmianę struktury zaopatrzenia w gaz ziemny. Liczne zalety wykorzystania go jako
paliwa oraz walory ekologiczne sprawiają, że rośnie zapotrzebowanie na gaz, zarówno ze strony odbiorów przemysłowych,
jak i gospodarstw domowych. W Polsce rola gazu ziemnego w energetyce przez wiele lat była marginalna i kształtowała się
na poziomie zaledwie ok. 3%. W ciągu ostatnich lat, wraz z oddaniem do eksploatacji kilku dużych bloków gazowo-parowych,
udział ten się podwoił i należy oczekiwać dalszego zwiększania się znaczenia paliw gazowych w sektorze wytwarzania
energii elektrycznej.
Rynek gazu w Polsce i wykorzystanie go w energetyce
rys. A. Szurlej
Zużycie gazu ziemnego na osobę w krajach UE w 2018 r. [2]
1
Państwa
Rok
2012
2015
2016
2017
2018
Wielka Brytania
39
40,7
41,7
41,9
40,6
Holandia
68
45,9
44,3
38,6
32,3
Rumunia
10
10,2
9,1
9,9
9,5
Niemcy
10
7,5
6,9
6,4
5,5
Włochy
8
6,4
5,5
5,3
5,2
Dania
6
4,8
4,7
5,1
4,3
Polska
5
4,3
4,1
4
4
UE
154
125,7
124,7
119,7
109,2
Tab. 1. Wydobycie gazu ziemnego w wybranych
krajach UE [mld m
3
] [2]
Holandia
Belgia
Luksemburg
Wielka Brytania
Łotwa
Włochy
Niemcy
Irlandia
Austria
Węgry
Słowacja
Czechy
Chorwacja
Hiszpania
Francja
Portugalia
Dania
Polska
Rumunia
Litwa
Grecja
Słowenia
Bułgaria
Estonia
Finlandia
Szwecja
2200
2000
1800
1600
1400
1200
1000
800
600
400
200
0
Zobacz serwis dla profesjonalistów:
42
RYNEK GAZU W POLSCE
