• przygotowaniu do sytuacji kryzysowych, mogących niekorzystnie
na nie wpłynąć,
• reagowaniu w sytuacjach zniszczenia lub zakłócenia ich
funkcjonowania,
• odtwarzaniu.
Przy konstruowaniu systemów ochrony infrastruktury krytycznej obowią-
zuje zasada tzw. współodpowiedzialności, gdyż zakłada się, iż potrzebne
jest wspólne (zbiorowe) dążenie do jej zabezpieczenia, które musi wypły-
wać ze świadomości jej znaczenia dla społeczeństwa, gospodarki
i państwa.
Ochrona infrastruktury krytycznej regulowana jest Ustawą o zarządza-
niu kryzysowym
z dnia 26 kwietnia 2007 r., ale wychodzi poza politykę
zarządzenia kryzysowego, która służy przygotowaniu na wypadek sytu-
acji kryzysowej. Ochrona infrastruktury krytycznej stawia sobie ogól-
niejszy cel zapewnienia funkcjonalności, ciągłości działań i integralno-
ści w celu zapobiegania zagrożeniom, ryzykom lub słabym punktom oraz
ograniczenia i neutralizacji ich skutków, a także stworzenia możliwości
szybkiego jej odtworzenia na wypadek awarii, ataków czy innych zdarzeń
zakłócających prawidłowe funkcjonowanie (art. 3 pkt 3 Ustawy o zarzą-
dzaniu kryzysowym). Podobnie jednak jak zarządzanie kryzysowe inte-
gruje środki z różnych polityk państwa, w tym sektorowych, np. z poli-
tyki energetycznej.
Nie ma wątpliwości, że elektroenergetyka, rozumiana jako dziedzina
wytwarzania, przesyłu, rozdziału energii elektrycznej, kwalifikuje się
do systemu, w ramach którego należy identyfikować obiekty budow-
lane, urządzenia, instalacje oraz usługi kluczowe stanowiące infrastruk-
turę krytyczną. Wprost wynika to zresztą z art. 3 pkt 2 Ustawy o zarzą-
dzaniu kryzysowym, w której postanowiono, że infrastruktura krytyczna
obejmuje systemy zaopatrzenia w energię, surowce energetyczne
i paliwa, a więc również elektroenergetykę. Z kolei dla elektroenergetyki
istotna jest Ustawa z dnia 10 kwietnia 1997 r. Prawo energetyczne
(t.j. DzU z 2018 r., poz. 755 z późn. zm.) wraz z aktami wykonawczymi.
Przepisy te identyfikują elektroenergetyczną infrastrukturę krytyczną,
określają jej kluczowe funkcje, a także wskazują podstawowe metody
ich zabezpieczania. Jednocześnie ochrona wychodzi poza politykę
sektorową, ponieważ integruje środki spoza prawa energetycznego,
uwzględnia pozasektorowe uwarunkowania jej funkcjonowania i identyfi-
kuje związane z tym zagrożenia.
●●
Infrastruktura krytyczna i jej
zabezpieczenie
Jest to pojęcie wynikające z ustawy z dnia 26 kwietnia 2007 r. o zarzą-
dzaniu kryzysowym (tekst jedn. DzU z 2018 r., poz. 1401 z późn. zm.),
wprowadzającej ochronę infrastruktury krytycznej, za którą kryje się
polityka państwa związana z bezpieczeństwem narodowym. Niekiedy
wskazuje się, że jej ciężar spoczywa na dysponentach (w ujęciu praw-
nym na: operatorach), lecz nie można przez to rozumieć, że władze pań-
stwowe nie prowadzą w tym obszarze polityki. Wyznaczają one cele
i metody ochrony, mające zapewnić utrzymanie oraz poprawę bezpie-
czeństwa działania wybranych urządzeń oraz usług o wyjątkowym zna-
czeniu z perspektywy funkcjonowania społeczeństwa i struktur państwa.
Jest to polityka zabezpieczenia kluczowej infrastruktury technicznej czy
też szerzej tzw. infrastruktury społecznej, przez którą rozumie się ogół
urządzeń (nie tylko technicznych) służących zaspokajaniu określonych
potrzeb społecznych.
Tym działaniom towarzyszy obserwacja, że wraz z postępującym
rozwojem cywilizacyjnym nasilają się zagrożenia dla dobrostanu
ludności, a państwo ma obowiązek zorganizować ochronę przed
nimi, wykorzystując środki z różnych dziedzin swojej działalności.
Dostrzega się również, że zmienia się poczucie bezpieczeństwa u lud-
ności i coraz częściej w odczuciu zbiorowym jest ono kojarzone z nie-
zawodnym działaniem pewnych urządzeń społecznych – niezakłó-
conym dostępem do określonych usług. Prowadzi to do uznania
społecznego aspektu funkcjonowania niektórych urządzeń czy działal-
ności jako infrastruktury krytycznej, chociaż są one wykorzystywane
w celach zarobkowych.
Zauważyć można również, że infrastruktura krytyczna i – co za tym
idzie – jej ochrona jest rozumiana w sposób systemowy
, tzn. zabezpie-
cza się pewne ważne elementy wraz z układami powiązań, bo dopiero
odpowiednio uporządkowane całości służą bezpieczeństwu państwa
i jego obywateli. W ramach wskazanych w ustawie systemów zaopa-
trzenia społeczeństwa czy państwa w kluczowe usługi wyodrębnia się
współpracujące ze sobą elementy, od których sprawności zależy funk-
cjonowanie całości. Im oraz powiązaniom między nimi nadaje się status
infrastruktury krytycznej oraz podejmuje działania polegające na:
• zapobieganiu zakłóceniom ich pracy,
dr hab. Tomasz Długosz
adiunkt w Katedrze Publicznego Prawa Gospodarczego Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie, radca prawny wykonujący zawód
w kancelarii, specjalizujący się w publicznym prawie gospodarczym, prawie energetycznym oraz sektorów infrastrukturalnych
Przez infrastrukturę krytyczną rozumie się systemy oraz wchodzące w ich skład powiązane funkcjonalnie obiekty (w tym
budowlane), urządzenia, instalacje i kluczowe usługi (dla bezpieczeństwa państwa i jego obywateli, a także służące
zapewnieniu sprawnego działania organów administracji publicznej oraz instytucji i przedsiębiorców). Zalicza się do
nich w szczególności: systemy zaopatrzenia w energię, surowce energetyczne, paliwa, żywność i wodę, transportowe,
finansowe, łączności, sieci teleinformatycznych, zapewniające ciągłość działania administracji publicznej, ochrony zdrowia
czy ratownicze.
Ochrona elektroenergetycznej infrastruktury krytycznej
Zobacz serwis dla profesjonalistów:
48
Ochrona infrastruktury krytycznej
