W latach 2017–2018 wyraźnie zwiększył się w kraju import gazu w for-
mie LNG (o 58%), realizowany z Kataru, USA i Norwegii [14]. W porówna-
niu do innych europejskich terminali LNG ten w Świnoujściu cechuje się
wysokim stopniem wykorzystania zdolności regazyfikacyjnych [1].
Analizując rozwój krajowego rynku gazu ziemnego w kontekście bez-
pieczeństwa energetycznego, warto także podkreślić, że dokończone
zostały inwestycje mające na celu zwiększenie pojemności podziem-
nych magazynów gazu (PMG), która obecnie wynosi ok. 3 mld m
3
(z 1,6 mld m
3
jeszcze kilka lat temu). Obecnie realizowane są kolejne
inwestycje, m.in. rozbudowa KPMG Mogilno czy KPMG Kosakowo, dzięki
którym szacuje się, że w perspektywie do 2030 r. pojemności PMG wzro-
sną o ok. 30% [14].
●●
Gaz ziemny jako paliwo w energetyce
Najwięcej energii elektrycznej w skali świata wytwarza się z węgla –
aż 23,1% w 2016 r. W ostatnich latach obserwuje się jednak stopniowy
wzrost udziału gazu ziemnego (drugi nośnik energii po węglu) w global-
nej produkcji energii elektrycznej: 22,2% – 2010 r., 22,9% – 2015 r. Krajami
o największej produkcji energii elektrycznej z gazu ziemnego są Stany
Zjednoczone (1373 TWh), Rosja (530 TWh) oraz Japonia (410 TWh) [7].
W przypadku USA jednym z efektów tzw. rewolucji łupkowej było wła-
śnie zwiększenie wykorzystania gazu ziemnego na cele energetyczne –
od 2016 r. wytwarza się z niego najwięcej energii elektrycznej, mimo że
jeszcze kilka lat temu liderem w tym zakresie był węgiel. W 2018 r. udział
gazu ziemnego w produkcji energii elektrycznej kształtował się już na
poziomie 35,1%, a węgla – 27,4% [20], [24].
Analizując rolę gazu ziemnego w sektorze wytwarzania energii elek-
trycznej, można porównać wielkość jego wykorzystania w produkcji
energii elektrycznej. Analiza danych Międzynarodowej Agencji Energii
(z ang.
International Energy Agency
) potwierdza istotny wzrost wykorzy-
stania tego paliwa: w 2016 r. zużyto 1,498 bln m
3
gazu ziemnego w skali
świata, a od 2000 r. notowano 65-procentowe zwiększenie jego zuży-
cia [8]. Dane zestawione w tab. 2. przedstawiają stopniowy spadek zuży-
cia gazu ziemnego jako paliwa w energetyce w krajach UE, zwłaszcza
w latach 2011–2014. Natomiast w przypadku państw Ameryki Północnej
zauważalny jest wzrost, co ściśle wiąże się przede wszystkim z niższymi
cenami paliw gazowych na tym kontynencie, wynikającymi z tzw. rewolu-
cji łupkowej – rys. 5. [20], [23].
Analizując zmiany na krajowym rynku gazu ziemnego, jakie miały miej-
sce w ostatnich latach, należy w pierwszej kolejności zwrócić uwagę na
zrealizowane inwestycje infrastrukturalne (np. połączenia międzysys-
temowe), bardzo ważne dla zapewnienia bezpieczeństwa energetycz-
nego w tym obszarze, które umożliwiły wzrost pozyskania gazu z kie-
runków alternatywnych wobec wschodniego, czego potwierdzeniem
mogą być rys. 3 i 4. Zostały one wnikliwie omówione m.in. w publika-
cjach [9], [10], [11], [14] i [19]. Ponadto w 2011 r. na polskim odcinku
gazociągu przesyłowego wdrożono usługę rewersu wirtualnego, co
umożliwiło realizację dodatkowych dostaw gazu ziemnego i było kolej-
nym krokiem w zakresie powiązania krajowego rynku ze wspólnoto-
wym [15]. Od 1 stycznia 2015 r. techniczne możliwości sprowadzania
gazu ziemnego do Polski z kierunków alternatywnych wobec wschod-
niego wynoszą przeszło 10 mld m
3
/rok.
Kolejną znaczącą inwestycją w zakresie dywersyfikacji dostaw było
oddanie do eksploatacji terminala LNG w Świnoujściu, co przełożyło się
na wzrost technicznych możliwości odbioru gazu ziemnego o dodatkowe
5 mld m
3
w ciągu roku. Przedsięwzięcie to włączyło Polskę do dynamicz-
nie rozwijającego się w ostatnich latach globalnego rynku LNG [18], [19].
rys. A. Szurlej
Struktura zużycia energii w gospodarstwach domowych w przeliczeniu
na 1 mieszkańca w podziale na poszczególne nośniki energii w 2018 r.
w Polsce i UE [%] [6]
2
rys. A. Szurlej (2)
Struktura dostaw gazu ziemnego do Polski w 2013 r. [15]
3
Struktura dostaw gazu ziemnego do Polski w 2018 r. [14]
4
Państwa
Rok
2000 2005
2009
2010
2011
2012
2014
2016
Belgia
3,72
4,76
5,84
6,2
4,76
4,87
4,01
4,43
Francja
3,33
6,31
6,6
8,71
9,13
6,96
3,5
7,39
Holandia
14,4
16,1 17,56 18,66 16,65 13,83
13
12,66
Hiszpania
3,1
11,82 18,83 16,83 15,06 12,8
8
9,29
Kanada
9
9,13 12,44 13,56 16,42 17,18 17,17 17,67
Niemcy
15,62 22,49 23,06 24,75 23,02 20,72 16,98 20,77
Norwegia
0,03
0,64
0,66
0,93
0,71
0,47
0,37
0,37
Polska
0,69
1,81
1,64
1,65
1,87
1,99
1,89
2,18
Wielka
Brytania
31,6 31,79 34,39 35,95 30,02 21,5 22,12 29,45
Włochy
22,82 32,84 32,28 34,01 32,16 29,19 21,77 27,76
USA
166,77 187,65 210,34 225,88 231,84 277,27 249,72 297,57
Tab. 2. Zużycie gazu ziemnego na cele
energetyczne [mld m
3
] [8]
kierunek
zachodni
13,2%
kierunek
południowy
3,4%
wydobycie
własne
27,4%
kierunek
wschodni
56%
kierunek
zachodni
15%
wydobycie
własne
21,1%
kierunek
wschodni
49,6%
LNG
14,2%
40
30
20
10
0
węgiel
kamienny
ciepło
sieciowe
gaz
ziemny
biomasa
stała
energia
elektryczna
pozostałe
PL UE
43
Sektor Elektroenergetyczny 2019
