36
Proces oraz sposoby osuszania zawilgoconych przegród budowlanych
Termin „osuszanie budynków” powinien być rozumiany jako zespół czyn-
ności technicznych i technologicznych, powodujących trwałe zmniejszenie
poziomu zawilgocenia ścian (najczęściej do 3–6% wilgotności masowej),
które umożliwia prowadzenie dalszych prac budowlanych lub konserwa-
torskich, a następnie właściwą eksploatację obiektów. Wykonanie przepon
przeciwwilgociowych w budynkach jest jedną z metod ich zabezpieczania
i może, ale nie musi, przyczynić się do zmniejszenia wilgotności murów.
x x x
Zasady postępowania przy osuszaniu
zawilgoconych budynków
Warto pamiętać, iż podczas osuszania budynków trzeba przestrzegać
kilku zasad. Należy do nich m.in. sporządzenie dokumentacji przed-
i powykonawczej, która powinna zawierać:
• ocenę stanu technicznego, dotyczącą istnienia lub jakości hydroizolacji,
• ocenę przegród, uwzględniającą ich geometrię, stan techniczny, rodzaj
materiałów, z jakich zostały wykonane, oraz stopień zawilgocenia,
• dobór metody pozwalającej na trwałe zmniejszenie zawilgocenia wraz
z podaniem zaleceń zrealizowania prac towarzyszących, takich jak:
reprofilacja terenu, docieplenie ścian, ewentualne wykonanie drenażu,
wymiana gruntu itd.,
• przeprowadzenie pomiarów zawilgocenia ścian przed i po zakończeniu
prac oraz po upływie jednego roku, a następnie trzech lat.
x x x
Osuszanie naturalne
Odnosi się głównie do przegród, które uległy awarii lub zalaniu po
powodzi, a mają sprawne izolacje przeciwwilgociowe lub przeciw-
wodne. Skuteczność naturalnego osuszania zależy w istotny spo-
sób od prędkości przepływu powietrza przy osuszanej powierzchni.
Można ją poprawić za pomocą dmuchaw, wentylatorów lub wytwo-
rzenia przeciągu, a także poprzez zmniejszenie wilgotności względ-
nej powietrza przy przegrodzie oraz podniesienie temperatury
powierzchni przegrody w stosunku do temperatury otoczenia.
Etapy wysychania naturalnego:
• zachodzące na powierzchni ściany,
• konwekcyjno-dyfuzyjny transport wilgoci,
• dyfuzyjny mechanizm transportu (dyfuzja objętościowa i powierzch-
niowa) w sieci kapilar.
Pierwszy etap osuszania polega na odprowadzeniu wody z powierzch-
ni ściany. Jego tempo zależy przede wszystkim od różnicy prężno-
ści pary wodnej na powierzchni przegrody i z dala od niej oraz od
współczynnika przejmowania masy z powierzchni przegrody. Przy
sprzyjających warunkach okres ten wynosi zazwyczaj od 20 do 30 dni.
Na tym etapie następuje przesuwanie się granicy strefy zawilgoce-
nia w głąb przegrody. Kolejne, których zadaniem jest usuwanie wody
zalegającej w głębi muru, zależą przede wszystkim od jego budowy
(opór dyfuzyjny poszczególnych warstw), jak i geometrii.
Przybliżony czas naturalnego suszenia:
t = a · d
2
gdzie:
t – czas osuszania muru do poziomu wilgotności równowagowej [doba],
d – wymiar charakterystyczny przegrody równy największej odległości,
na której musi przemieszczać się wilgoć z jej wnętrza do powierzchni;
w przypadku wysychania na obie strony przegrody jest równy połowie
grubości muru [cm],
a – współczynnik przewodności wilgoci zależny od własności materiału
i stopnia zawilgocenia [doba/cm
2
].
Czas wysychania muru o grubości 1,5 cegły wynosi ok. 170 dni, nato-
miast takiego samego muru z żużlobetonu ok. 680 dni. Ponieważ w lecie
następuje spadek wilgotności muru o ok. 1,5% miesięcznie, a w okre-
sie jesienno-zimowym proces osuszania naturalnego praktycznie ustaje,
można przyjąć, iż na doprowadzenie do stanu powietrzno-suchego prze-
grody ceramicznej o grubości 2 cegieł potrzeba ok. 1000 dni.
Należy podkreślić, że duże zawilgocenie przegród ceramicznych powo-
duje zwiększenie zużycia ciepła w sezonie grzewczym, gdyż współczynnik
przewodnictwa cieplnego dla muru suchego wynosi 0,85 W/(mK), a dla
zawilgoconego powyżej 15% w skali wilgotności masowej – 1,9 W/(mK).
Otwory Knappena zwykłe lub z bruzdą grzejną
Metoda rzadko obecnie stosowana. Otwory trzeba wykonać od
strony zewnętrznej ku górze. Ich średnica powinna wynosić 3–5 cm,
a głębokość sięgać od
2
/
3
do ¾ grubości muru. Tworzy się je
w dwóch rzędach w układzie naprzemiennym. Dla ochrony otwory
pokrywane są siatką z blachy nierdzewnej lub z tworzywa sztucz-
nego. Bardziej zaawansowane rozwiązanie przewiduje kolankowe
otwory (w przekroju L). Poniżej dolnego ich rzędu wykonuje się
bruzdę, dającą możliwość elektrycznego połączenia spirali grzej-
nych. Całość podpina się do źródła prądu o napięciu 24 V. Rozwią-
zanie to pozwala na szybsze przechodzenie wody podciąganej kapi-
larnie w parę wodną i odprowadzenie jej w górną część otworu.
Proces ten przyczynia się do znacznego zasolenia w strefie otworów.
Osuszanie za pomocą środka higroskopijnego
Polega na umieszczeniu w nawierconych wcześniej otworach per-
forowanych woreczków zawierających związki chemiczne o dużej
absorpcji wilgoci. Wymienia się je po upływie ok. jednego miesiąca –
jest to bowiem czas wystarczający, aby absorber wchłonął wilgoć. Ze
względu na swoją pracochłonność metoda ta stosowana jest głów-
nie w konserwacji zabytków nieruchomych.
Proces oraz sposoby
osuszania zawilgoconych
przegród budowlanych
mgr inż. Cezariusz Magott
Polskie Stowarzyszenie Mykologów
Budownictwa
Tab. 1. Wartość przewodności współczynnika „a” dla różnych materiałów
Materiał
a [doba/cm
2
]
t = 30°C, f = 50%
t = 15°C, f = 70%
Cegła ceramiczna
0,40
0,80
Żużlobeton
1,25
2,50
Zaprawa wapienna
0,25
0,75
